Υπάρχουν και αττικοί μύθοι που εξυμνούν την Άγραυλο,'οπως εκείνοι που αναφέρουν πως θυσίασε την αγαπημένη της κόρη Αλκίππη για τη σωτηρία των Αθηνών μόλις γινόνταν έφηβοι, πηγαίναν στο ναό της Αγραύλου, όπου έδιναν όρκο ότι θα υπερασπίσουν την πατρίδα τους και παραλάμβαναν τα όπλα τους. Το θέμα του τραγουδιού συναντάται φυσικά και στην Ήπειρο ( Της Άρτας το γεφύρι), αλλά και σε άλλες χώρες των Βαλκανιών. Στη Ρουμανία, π.χ., το τραγούδι- μύθος του μάστορα Μανώλη αναφέρεται στο χτίσιμο της εκκλησίας του μοναστηριού Άρτζες ( Arges) στα χρόνια του βοεβόδα Negru-Voda. Επειδή δεν κατάφερναν να τη στήσουν, Θυσίασαν ( έχτισαν) στα θεμέλια της εκκλησίας του μοναστηριού τη γυναίκα του πρωτομάστορα Μανώλη.
Το θέμα της θυσίας στα θεμέλια οποιουδήποτε οικοδομήματος γενικά, φαίνεται πως έχει να κάνει με τη δοξασία που ενδημεί στον άνθρωπο και του υπαγορεύει να θυσιάσει κάποιο ζωντανό για να στεριώσει ένα κτίσμα. Ακόμη και στην εποχή μας σφάζουν έναν πετεινό στα θεμέλια του υπό ανέγερση σπιτιού . Στη λαϊκή φαντασία όμως, η οποία δεν κοστίζει τίποτε και γι΄αυτό λειτουργεί συχνά υπερβατικά, αυτή η θυσία του πτηνού μετατρέπεται σε θυσία ανθρώπου και μάλιστα της γυναίκας του πρωτομάστορα.
Το εκπληκτικό στην περίπτωση των Ελλήνων του Πόντου είναι ότι το μεσαιωνικό αυτό τραγούδι αποτελεί μέρος της σημερινής παράδοσης τους και διασκέδασής τους, και δεν είναι απλά καταγραμμένο σε κάποια συλλογή, κάποιου διανοούμενου- ερευνητή, ή καταχωνιασμένο σε μια βιβλιοθήκη . Σχετικά με την προέλευση του ρυθμού του δε μας είναι γνωστές πληροφορίες. Σε κάθε περίπτωση είναι εννεάσημος.
Στην Αργυρούπολη του Πόντου ονομαζόταν ομάλ΄Τραπεζούντος, ενώ σε άλλα μέρη του Πόντου διπάτ. Επίσης στην Αργυρούπολη έλεγαν διπάτ το δίσημο ρυθμό( Σάραντα μήλα), ενώ σε άλλες περιοχές ονόμαζαν ομάλ΄τον δίσημο. Ο Γερμανός εθνολόγος ( λαογράφος ) Wolf Dietrich σε μία ραδιοφωνική εκπομπή αναφέρει ότι ο ρυθμός είναι αξάκ. Ο Θ Παρασκευόπουλος γράφει ότι το εννεάσημο διπάτ αποτελείται από δύο πόδες, από τους οποίους ο πρώτος είναι τετράσημος ( σπνοδείος) και ο δεύτερος παίων ( πεντάσημος ).
Αυτό που είναι σημαντικό να τονιστεί είναι ότι ο χορός έχει τόσο ήρεμη κίνηση ώστε επιτρέπει το τραγούδι, πράγμα που σημαίνει ότι αυτά τα τραγούδια , ακριτικά, ιστορικά, ελεγειακά, τα τραγουδούσαν ομαδικά και με το δέοντα σεβασμό και σοβαρότητα , όπως γράφει και ο Παντελής Μελανοφρύδης .
ΤΗΣ ΤΡΙΧΑΣ ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΣΤΙΧΟΙ
Ση γέφυραν, ση γέφυραν,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
ση Τρίχας το γεφύριν,
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
Σίλιοι μαστόρ' εδούλευαν,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
και μύριοι μαθητάδες
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
Όλεν τ' ημέραν έχτιζαν,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ,
τη νύχταν εχαλάουτον,
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
- Ντο δεις με πρωτομάστορα,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
και στένω το γεφύρι σ';
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
- Αν δίγω σε τον κύρη μου,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
άλλο κύρην πα κι έχω!
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
- Ντο δεις με πρωτομάστορα,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
και στένω το γεφύρι σ';
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
- Αν δίγω σε τη μάνα μου,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
άλλο μάναν πα κι έχω!
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
- Ντο δεις με πρωτομάστορα,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
και στέκει το γεφύρι σ';
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
- Αν δίγω σε τ' αδέλφια μου,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
άλλ' αδέλφια πα κι έχω!
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
- Ντο δεις με πρωτομάστορα,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
και στερένω το γεφύρι σ';
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
- Αν δίγω σε την κάλη μου,
έλα Δάφνε μ' ποταμέ
καλύτερον ευρήκω!
ε, Δάφνε μ' και μυριγμένε
Τρι' αδέλφια έμνες εμείς και οι τρεις καταραμένοι,
είνας έχτσεν την 'δεσαν κι άλλε το Δεβασίριν
κι εγώ η τρισκατάρατος της Τρίχας το γεφύριν.
http://pontiosakritas.blogspot.com/2011/06/blog-post_15.html
