Η αντίδραση στον εκφοβισμό σεξιστικού ή ρατσιστικού περιεχομένου δεν αποτελεί επιλογή για τις νεαρές μετανάστριες στην Κύπρο, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω περιθωριοποίηση, ενώ η... βία συσχετίζεται με ρατσιστικά στερεότυπα και κατηγοριοποιήσεις στην κοινωνία της Κύπρου, έδειξε μεταξύ άλλων έρευνα με τίτλο «Σεξισμός και ρατσισμός εντός των σχολικών τειχών: Εμπειρίες κοριτσιών μεταναστών στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση», τα ευρήματα της οποίας παρουσιάστηκαν την Τετάρτη το πρωί σε δημοσιογραφική διάσκεψη στη Λευκωσία.
Η έρευνα έγινε ταυτόχρονα σε άλλες τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Μάλτα, Ηνωμένο Βασίλειο και Ισπανία) και συντονιστής για την Κύπρο ήταν το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου (MIGS).
Στην Κύπρο λήφθηκαν 10 συνεντεύξεις από 10 μετανάστριες. Έλαβαν επίσης μέρος 5 μετανάστριες ως ομάδες εστίασης (focus groups), 2 εκπαιδευτικοί, 2 διευθυντές σχολείων και ένας κυβερνητικός αξιωματούχος. Ακολουθήθηκαν μικτές ποιοτικές μέθοδοι έρευνας, όπως πχ ανασκόπηση σχετικής βιβλιογραφίας και κριτική ανάλυση εγγράφων εκπαιδευτικής πολιτικής και πολιτικών ένταξης.
Η Τζιωρτζίνα Χρίστου, ερευνήτρια στο MIGS, η οποία και ανέλυσε τα ευρήματα της έρευνας, ανέφερε στη διάσκεψη ότι σκοπός του προγράμματος ήταν να «διερευνήσει το ρόλο που διαδραματίζει το φύλο στις εμπειρίες μετανάστευσης και σχολικής ένταξης των παιδιών των μεταναστών, καθώς αυτός συχνά παραμερίζεται από πολιτικές ένταξης στον τομέα της εκπαίδευσης».
Σύμφωνα με την έρευνα, τόσο οι νεαρές μετανάστριες όσο και οι οικογένειές τους, επενδύουν σημαντικά στο θεσμό του σχολείου ως μέσου επίτευξης καλύτερης ζωής. Περαιτέρω διαφάνηκε ότι υπάρχουν ρατσιστικά στερεότυπα που καλλιεργούνται στα σχολικά καθεστώτα και πηγάζουν από τα ίδια τα στερεότυπα που αφορούν τη ρύθμιση της εργασίας. Συγκεκριμένα, μαθήτρια από τις Φιλιππίνες στην συνέντευξή της ανέφερε ότι σε παλαιότερο σχολείο στο οποίο φοιτούσε, οι συμμαθητές της την διέταζαν να μεταφέρει τις σχολικές τους τσάντες ή να πηγαίνει στην καντίνα εκ μέρους τους.
Η έρευνα έδειξε επίσης ότι τα κορίτσια από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, έρχονται αντιμέτωπα με πατριαρχικές νόρμες που κατηγοριοποιούν και αξιολογούν τα κορίτσια στο κυπριακό περιβάλλον βάσει κανόνων «αγνότητας» και «σεμνότητας».
Κορίτσι γυμνασίου από τη Ρουμανία, στη συνέντευξη του ανέφερε ότι πολύ συχνά την ρωτούν τι δουλειά κάνει η μητέρα της, ενώ κορίτσι Γυμνασίου από τον Πόντο ανέφερε ότι πολύ συχνά όταν πει ότι έχει φίλες από τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και τη Ρωσία, τα αγόρια στην τάξη της θέλουν να τις γνωρίσουν. Η μαθήτρια ανέφερε περαιτέρω ότι γνωρίζει ότι οι περισσότερες Ρουμάνες, Ρωσίδες και Βουλγάρες «πάνε σε τέτοιες δουλειές».
Όπως δεικνύει η έρευνα, και οι ίδιες οι μετανάστριες υιοθετούν ρατσιστικές διαλεκτικές και πρακτικές, ενώ σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της λεκτικής βίας (σεξουαλικά σχόλια ή παρενόχληση), θεωρείται καθαρά ιδιωτική υπόθεση και σε καμία περίπτωση δεν θεωρήθηκε ότι η δέκτης θα μπορούσε να αποταθεί στο σχολείο ή σε άλλους θεσμούς για προστασία.
Όπως λέχθηκε στην διάσκεψη, τα ευρήματα έδειξαν ότι η αποκλειστική εστίαση στην παροχή γλωσσικής υποστήριξης και στην καλλιέργεια πολιτισμικής ευαισθησίας στη διαφορετικότητα δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι η κουλτούρα δεν είναι κάτι το στατικό και μπορεί να διαμορφωθεί, βοηθώντας τις μετανάστριες να ενσωματωθούν καλύτερα και να νοιώσουν ότι ανήκουν στο νέο κοινωνικό τους περιβάλλον.
Το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου στην έρευνά του καταλήγει και σε συστάσεις, όπως πχ η ανάπτυξη δεξιοτήτων στα πολυπολιτισμικά σχολεία, η κατανομή του σχολικού χρόνου για εξήγηση εννοιών όπως ο σεξισμός, η διάκριση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η διαμόρφωση πολιτικών στα σχολεία για αντιμετώπιση ρατσιστικών και σεξιστικών συμπεριφορών, η διαφάνεια και παροχή πληροφοριών και η σωστή καθοδήγηση για κατάργηση των διακρίσεων και των προκαταλήψεων.
Ενδεικτικά αναφέρθηκε στη διάσκεψη ότι η Κύπρος έχει πολλά κοινά στοιχεία με την Μάλτα, καθώς στις δύο χώρες το φαινόμενο της μετανάστευσης είναι σχετικά νέο, ενώ σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο οι ερωτηθείσες ήταν δεύτερης ή τρίτης γενιάς μετανάστριες.
Τα ευρήματα της έρευνας έχουν περιληφθεί σε βιβλίο, το οποίο αναμένεται να εκδοθεί τον ερχόμενο μήνα, ενώ θα γίνουν προσπάθειες και για παρουσίασή τους στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής.
Αύριο Πέμπτη, εξάλλου, διοργανώνεται σεμινάριο για παρουσίαση των ευρημάτων και περαιτέρω συζήτηση.
