Αν έτσι έχουν τα πράγματα, γιατί η Lidl δεν στρέφεται νομικά ενάντια στον ΕΦΕΤ και ενάντια στο ΚΕΛΠΝΟ που ανέλυσε τα δείγματα και βρήκε το E.coli; Καταλαβαίνετε γιατί. Υπάρχει, όμως, και ένα άλλο ερώτημα, το οποίο αφορά τις κρατικές αρχές. Γιατί ο ΕΦΕΤ δεν κινήθηκε νομικά κατά της Lidl, αμέσως μόλις εξέδωσε αυτή την παραπλανητική για το καταναλωτικό κοινό ανακοίνωση; Οι εισαγγελικές αρχές γιατί δεν ασκούν δίωξη κατά της γερμανικής εταιρίας;
Γύρω απ’ αυτή την υπόθεση εκτυλίσσεται ένα βρόμικο παρασκήνιο που δείχνει ότι εκείνο που ενδιαφέρει την κυβέρνηση είναι η φήμη της γερμανικής εταιρίας και οι καλές σχέσεις με την κυβέρνηση Μέρκελ και όχι η προστασία της δημόσιας υγείας.
Το E.coli «έφαγε» τον πρόεδρο του ΕΦΕΤ
Σε παραίτηση εξαναγκάστηκε ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ Γιώργος Νυχάς, από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, στην αρμοδιότητα του οποίου έχει περάσει και ό,τι σχετίζεται με την ασφάλεια των τροφίμων. Ο υπουργός Α. Λοβέρδος… δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του. Ο,τι μπορεί να δυσαρεστήσει τους τροϊκανούς και ιδίως τους φίλους μας τους Γερμανούς πρέπει να βγαίνει από τη μέση. Και ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ έκανε το μοιραίο –όπως αποδείχτηκε– λάθος να απαιτήσει για μια φορά το αυτονόητο, δηλαδή την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας, βάσει της οποίας έπρεπε να απαιτηθεί η απόσυρση και η καταστροφή παρτίδας προϊόντων του Lidl, στα οποία ανιχνεύτηκε το μικρόβιο E.coli (διαφορετικό απ’ αυτό που κόστισε τόσους θανάτους στη Γερμανία, αλλά εξίσου επικίνδυνο). Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.
Την 1η Ιούλη, ο ΕΦΕΤ ανακοίνωσε ότι σε κατεψυγμένα προϊόντα κρέατος του Lidl, δείγματα των οποίων πάρθηκαν από καταστήματα της Βόρειας Ελλάδας, ανιχνεύτηκε το παθογόνο βακτήριο E.coli Ο157. Ο ΕΦΕΤ, όπως είχε υποχρέωση, ζήτησε την απόσυρση του συνόλου των παραπάνω προϊόντων από την αγορά. Πρόκειται για κατεψυγμένο κιμά από βοδινό κρέας, καθώς και για κατεψυγμένα πικάντικα σουτζουκάκια από βοδινό κρέας, γερμανικής προέλευσης. Την ανάλυση των δειγμάτων έκανε το ΚΕΛΠΝΟ, όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ, ο οποίος παρεμπιπτόντως συνέπεσε να έχει και εξειδικευμένη γνώση του αντικειμένου, καθότι ως καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου διδάσκει Μικροβιολογία Τροφίμων και είναι διευθυντής του εργαστήριου Μικροβιολογίας & Βιοτεχνολογίας Τροφίμων.
Θυμίζουμε, ότι παθογόνα μικρόβια E.coli εντοπίστηκαν σε κατεψυγμένα μπιφτέκια της Lidl και στη Γαλλία. Εκεί ο εντοπισμός προέκυψε αντίστροφα. Εκ του αποτελέσματος. Συγκεκριμένα, πέντε παιδιά, θύματα τροφικής δηλητηρίασης από ένα είδος E.coli, νοσηλεύτηκαν στο Nord/Pas de Calais, μετά από κατανάλωση κατεψυγμένων μπιφτεκιών που πουλούσαν τα καταστήματα Lidl, όπως ανακοίνωσαν οι γαλλικές υγειονομικές αρχές. Τα παιδιά νοσηλεύτηκαν στη μονάδα εντατικής θεραπείας του Πανεπιστημιακού Νοσκομείου της Λιλ, με συμπτώματα σοβαρής αιμορραγικής διάρροιας, όπως δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Δρ Ζοέλ Περίν, διευθύντρια του Νοσοκομείου. Οι γαλλικές αρχές ζήτησαν από το Lidl να αποσύρει τα μπιφτέκια της συγκεκριμένης μάρκας από την αγορά. Διευκρίνισαν, επίσης, ότι ο συγκεκριμένος τύπος E.coli δεν είναι ίδιος μ’ αυτόν που προκάλεσε το θάνατο 35 ανθρώπων και τη βαριά νόσηση περίπου 3.300, στην πλειοψηφία τους Γερμανών.
Μάλλον αυτή η είδηση από τη Γαλλία πρέπει να οδήγησε στα ράφια του Lidl, για δειγματοληπτικό έλεγχο, κάποιον φιλότιμο ή κάποια φιλότιμη υπάλληλο του ΕΦΕΤ στη Βόρεια Ελλάδα. Και έπεσε μέσα τελικά. Το πλήγμα για την πανίσχυρη γερμανική αλυσίδα ήταν ιδιαίτερα βαρύ. Οχι τόσο γιατί θ’ αναγκαζόταν να καταστρέψει κάποια προϊόντα, κόστους όχι μεγαλύτερου από λίγες δεκάδες χιλιάδες ευρώ, όσο γιατί δεχόταν πλήγμα το κύρος της. Δεν είναι και λίγο να αποδεικνύεται ότι πουλάς σαβούρα με μικρόβια. Την υποβαθμισμένη ποιότητα ο φτωχός την αντέχει, γιατί δεν έχει άλλη επιλογή, όχι όμως να τρώει και μολυσμένα τρόφιμα. Ο καθένας αναρωτιέται πόσες φορές στο παρελθόν συνέβη το ίδιο, όμως δεν μαθεύτηκε ποτέ, γιατί ποτέ δεν έγιναν έλεγχοι.
Η πρώτη αντίδραση της Lidl ήταν να τυπώσει μια ανακοίνωση μεγέθους Α4, την οποία κόλλησε στα μαγαζιά της. Σ’ αυτή έγραφε ότι σε δυο προϊόντα «υπάρχει η υποψία παρουσίας του βακτηρίου Escherichia coli», ότι «για προληπτικούς λόγους έχει ήδη αποσύρει τα παραπάνω προϊόντα από τους χώρους πώλησης» και ότι παρακαλεί τους πελάτες «για λόγους προληπτικής προστασίας» να επιστρέψουν προϊόντα που έχουν αγοράσει και να πάρουν πίσω τα λεφτά τους, χωρίς καν να έχουν την απόδειξη αγοράς!
Ηταν φανερό ότι οι Γερμανοί προσπαθούσαν να ρίξουν το θέμα στα μαλακά, μιλώντας απλώς για υποψία, ενώ είχε ανιχνευτεί το μικρόβιο. Παρουσίαζαν, επίσης, τα πράγματα σαν αποτέλεσμα δικών τους πρωτοβουλιών και όχι σαν υποχρέωσή τους έναντι του νόμου και μιας κρατικής υπηρεσίας όπως ο ΕΦΕΤ.
Στις 6 Ιούλη, έχοντας προφανώς κάνει τις «επαφές» της με τα ανώτερα κλιμάκια της εξουσίας, η γερμανική εταιρία προσπάθησε να περάσει στην αντεπίθεση, εκδίδοντας ανακοίνωση, στην οποία έγραφε ότι «μικροβιολογικές αναλύσεις ανεξάρτητων ελεγκτικών Ινστιτούτων διαπιστώνουν ότι τα προϊόντα κιμά της Lidl δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία των καταναλωτών». Εγραφε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση: «Στη Lidl Hellas δεν υπάρχουν μέχρι αυτή τη στιγμή αποτελέσματα ελέγχων, τα οποία να επιβεβαιώνουν την παρουσία βεροτοξινογόνου βακτηρίου E.coli O157:H7 (…) H Lidl Hellas υπέβαλε σε επανέλεγχο τα παραπάνω αναφερόμενα τρόφιμα. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων απέδειξαν ότι τα τρόφιμά μας είναι ασφαλή (…) Αυτό επιβεβαιώνεται και μέσω της πραγματογνωμοσύνης του κ. Καθ. Δρ. Ιατρ. Στυλιανού Χατζηπαναγιώτου, Αναπληρωτή Καθηγητή Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, που υποβλήθηκε στην Lidl Hellas. H Lidl Hellas επισημαίνει ρητά ότι ακόμα και σε περίπτωση που είχε ανιχνευθεί το βεροτοξινογόνο βακτήριο E.coli Ο157: Η7 στα προϊόντα κρέατος, τα βακτήρια θα είχαν εξουδετερωθεί στο μαγείρεμα από τη θεσμότητα».
Από πού ν’ αρχίσει και πού να τελειώσει κανείς; Από την αναφορά σε «ανεξάρτητα ελεγκτικά ινστιτούτα», που υπονοεί –εμμέσως πλην σαφώς– ότι τα εργαστήρια του ΚΕΛΠΝΟ είναι… εξαρτημένα; Από ποιους άραγε; Από τους… ανταγωνιστές της Lidl; Σε ποια ακριβώς τρόφιμα έκανε επανέλεγχο η Lidl; Στα δείγματα που είχαν παρθεί από τον ΕΦΕΤ και είχαν αναλυθεί από το ΚΕΛΠΝΟ; ‘Η μήπως σε άλλα δείγματα, επιμελώς επιλεγμένα για να βγουν καθαρά; Οσο για τον Δρα που συνέταξε πραγματογνωμοσύνη, ας μας πουν και την αμοιβή του.
Ηταν φανερό, ότι η γερμανική εταιρία αντλούσε το θράσος από τις διαβεβαιώσεις που είχε λάβει «άνωθεν». Τι ήθελε να πετύχει; Οχι, βέβαια, ν’ αλλάξουν τ’ αποτελέσματα του ελέγχου που είχε γίνει, αλλά να σταματήσει το θέμα στην πρώτη ανακοίνωση του ΕΦΕΤ, χωρίς να γίνουν οι περαιτέρω ενέργειες που προβλέπονται από το νόμο (συγκέντρωση όλων των προϊόντων και στη συνέχεια είτε επαναπροώθησή τους είτε καταστροφή τους). Αν το πράγμα σταματούσε εκεί, η Lidl θα έκανε διαφημιστική καμπάνια μ’ αυτά που είχε ήδη ανακοινώσει, θα άφηνε να εννοηθεί ότι δεν ήταν σωστές οι αναλύσεις του ΚΕΛΠΝΟ και το σκάνδαλο θα κουκουλωνόταν.
Αυτό φαίνεται ότι απαίτησε ο Α. Λοβέρδος από τον πρόεδρο του ΕΦΕΤ. Τι ακριβώς συνέβη μεταξύ Λοβέρδου και Νυχά δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε. Το βέβαιο είναι, ότι ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ εξαναγκάστηκε σε παραίτηση, γιατί δεν κουκούλωσε το σκάνδαλο και δεν προστάτευσε το γερμανικό κολοσσό της λιανικής πώλησης. Πέρασε μια εβδομάδα από τότε, έγινε μεγάλος ντόρος (θα δούμε αναλυτικά παρακάτω), όμως ούτε ο Λοβέρδος τόλμησε να διαψεύσει ούτε ο Νυχάς έκανε κάποια δήλωση για να καλύψει τον υπουργό. Ας δούμε τη συνέχεια του ρεπορτάζ.
Τη Δευτέρα το πρωί είχαμε την πληροφορία για την παραίτηση του προέδρου του ΕΦΕΤ, λόγω Lidl. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειές μας, ούτε ο Λοβέρδος εμφανίστηκε στο τηλέφωνο ούτε ο Νυχάς. Οταν διασταυρώσαμε την πληροφορία, παρεμβήκαμε αμέσως από την ιστοσελίδα της «Κόντρας» (www.eksegersi.gr). Σε λίγη ώρα, το δημοσίευμα είχε κατακλύσει το ελληνικό Ιντερνετ, αναπαραγμένο από δεκάδες σάιτ και μπλογκ. Αυτό ανάγκασε τον Α. Λοβέρδο να ανακοινώσει, νωρίς το απόγευμα, ότι «στη θέση του παραιτηθέντος προέδρου του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), κ. Γ. Ι. Νυχά τοποθετείται ο κ. Ιωάννης Μίχας». Πότε παραιτήθηκε ο Νυχάς; Για ποιο λόγο παραιτήθηκε; Η σιωπή σ’ αυτά τα ερωτήματα ήταν εύγλωττη.
Οσο για την τοποθέτηση του Μίχα, δοκιμασμένου «κομματόσκυλου» του ΠΑΣΟΚ, σηματοδοτεί μια ακόμη πρωτιά του Λοβέρδου. Μέχρι τώρα, στην προεδρία του ΕΦΕΤ τοποθετούνταν πανεπιστημιακοί με ειδικότητα σχετική με το αντικείμενο. Για πρώτη φορά τοποθετείται ένα κομματικό στέλεχος, με πτυχίο εργοδηγού, που εργάστηκε κάποτε στο Σκαραμαγκά και από τότε κάνει καριέρα σε κομματικά αξιώματα (μέχρι που τον «έλιωσε» ο Μιχαλολιάκος στο Δήμο Πειραιά). Για να διασκεδάσει τις αλγεινές εντυπώσεις, ο Λοβέρδος έγραψε στην ανακοίνωσή του: «Από το 2003 έως το 2010 διετέλεσε Νομάρχης Πειραιά, όπου και ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα στον τομέα του ελέγχου και της προστασίας των τροφίμων. Ενδεικτικά την 8αετία 2003-2010, κινητοποιήθηκαν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της Νομαρχίας και πραγματοποιήθηκαν περισσότεροι από 175.000 έλεγχοι, με αποτέλεσμα την κατάσχεση, ή την απαγόρευση εισόδου στην χώρα σε πάνω από 7 εκατομμύρια τόνους ακατάλληλων για κατανάλωση τροφίμων»! Μ’ αυτόν τον τρόπο ο τέως εργατοπατέρας και τέως νομάρχης αναγορεύτηκε σε… ειδικό στον έλεγχο των τροφίμων.
Η ιστορία, όμως, είχε και συνέχεια. Συνεχίζοντας το ρεπορτάζ μας, από τη Δευτέρα ήδη ψάχναμε τον εκτελούντα χρέη προέδρου αντιπρόεδρο του ΕΦΕΤ Τ. Ράλλη, για να μας δώσει απάντηση στο τι θα γίνει με τα προϊόντα της Lidl. Με τις γνωστές προφάσεις (δουλειά!) δεν εμφανιζόταν. Μετά από μεγάλη πίεση, που μεταφερόταν από τους υφισταμένους του, εμφανίστηκε την Τρίτη το μεσημέρι και μας είπε ότι την Τετάρτη ο ΕΦΕΤ θα εξέδιδε ανακοίνωση για το τι θα γίνει με τα προϊόντα που δεσμεύτηκαν. Η Τετάρτη πέρασε και ανακοίνωση από τον ΕΦΕΤ δεν εκδόθηκε. Αντίθετα, ο ΕΦΕΤ έστειλε, χωρίς να ανακοινώσει τίποτα, έγγραφο σε όλες τις Περιφερειακές του Διευθύνσεις, με το οποίο ζητούσε να επισπεύσουν τις διαδικασίες συγκέντρωσης των συγκεκριμένων προϊόντων της Lidl και της διαχείρισής τους σύμφωνα με το νόμο.
Ηταν φανερό ότι επιχειρούνταν μια καινούργια μεθόδευση. Να κουκουλώσουν το σκάνδαλο εντελώς δεν μπορούσαν πια. Μετά το δημοσίευμά μας είχε πάρει φωτιά το διαδίκτυο, ενώ είχαν εκδοθεί ανακοινώσεις και από φορείς όπως η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών και άλλες καταναλωτικές οργανώσεις, που ζητούσαν την άμεση καταστροφή των μολυσμένων προϊόντων και την ανάκληση της παραίτησης του Γ. Νυχά από την προεδρία του ΕΦΕΤ, ενώ καλούσαν τους καταναλωτές να σταματήσουν τις αγορές από τα συγκεκριμένα σούπερ μάρκετ μέχρι να ικανοποιηθούν αυτά τα δύο αιτήματα. Επέλεξαν, λοιπόν, τη μεθόδευση να καταστρέψουν στη ζούλα τα συγκεκριμένα προϊόντα, χωρίς να βγάλει ανακοίνωση ο ΕΦΕΤ, για να μη γίνει άλλος ντόρος αρνητικός για τη φήμη της Lidl. Γι’ αυτό και έστειλαν οδηγίες στις περιφερειακές υπηρεσίες, χωρίς να εκδώσει ο ΕΦΕΤ ανακοίνωση.
Την Πέμπτη το πρωί προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε ξανά με τον αντιπρόεδρο του ΕΦΕΤ Τ. Ράλλη. Δεν εμφανίστηκε και πάλι. Μέσω της γραμματέα του περάσαμε το μήνυμα ότι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι επιδιώκουν να κλείσουν στη ζούλα το θέμα, καταστρέφοντας τα μολυσμένα προϊόντα της Lidl, χωρίς ο ΕΦΕΤ να εκδώσει ανακοίνωση και γι’ αυτό θα προχωρήσουμε σε νέα καταγγελία. Ετσι, νωρίς το απόγευμα, αφού προηγήθηκε σύσκεψη Ράλλη-Μίχα, ο ΕΦΕΤ αναγκάστηκε να εκδώσει τελικά την ανακοίνωση, στην οποία έλεγε ότι τα προϊόντα της Lidl που βρέθηκαν επιμολυσμένα με το παθογόνο βακτήριο E.coli «αποτελούν παράγοντα κινδύνου για τη δημόσια υγεία, σύμφωνα και με σχετική γνωμοδότηση του Επιστημονικού Συμβουλίου Ελέγχου Τροφίμων του ΕΦΕΤ (ΕΣΕΤ), επικυρωμένη από το Διοικητικό του Συμβούλιο (απόφαση 1459/11.07.2011)». Γιατί χρειάστηκαν τρεις ολόκληρες μέρες για να βγει αυτή η ανακοίνωση, μετά την επικύρωση από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΦΕΤ; Προσπάθησαν να κάνουν την τελευταία χάρη στη Lidl, να σταματήσουν κάθε θόρυβο γύρω από το θέμα και να καταστρέψουν στη ζούλα τα 3.401 τεμάχια και για τα δύο προϊόντα, που είχαν δεσμευτεί, όμως δεν τους το επιτρέψαμε. Οπως φαίνεται από την ποσότητα, το θέμα για τη Lidl ήταν κυρίως θέμα φήμης και όχι άμεσου οικονομικού κόστους.
Η ανακοίνωση του ΕΦΕΤ αναφέρει ότι «η συγκέντρωση των ανωτέρω προϊόντων γίνεται σε συγκεκριμένους αποθηκευτικούς χώρους της εταιρίας Lidl Hellas σε Θεσσαλονίκη, Τρίκαλα, Θήβα και Πάτρα. Η περαιτέρω διαχείρισή των (όπως κατάσχεση, καταστροφή, επαναποστολή κ.ά.) θα ολοκληρωθεί σύμφωνα με όσα ορίζονται στην εθνική και κοινοτική νομοθεσία». Τα σχετικά με τη διαχείριση τέτοιων προϊόντων περιλαμβάνονται στην ΚΥΑ 15523/ 2006. Επειδή έχουν χαρακτηριστεί επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη για ζωοτροφές. Η εταιρία έχει την επιλογή ή να τα στείλει πίσω στη Γερμανία ή να τα καταστρέψει. Προφανώς θα επιλέξει το δεύτερο, γιατί το πρώτο είναι οικονομικά ασύμφορο.
Οι χειρισμοί που έγιναν αποκαλύπτουν το πώς το κράτος και οι υπηρεσίες του χρησιμοποιούνται ως πλυντήριο για το συνεχές διατροφικό έγκλημα των καπιταλιστών. Ο Λοβέρδος δεν δίστασε να καρατομήσει τον πρόεδρο του ΕΦΕΤ, επειδή δεν δέχτηκε να γίνει καραγκιόζης και να καλύψει τη Lidl. Αν δεν υπήρχε η δική μας παρέμβαση, το θέμα θα είχε ξεχαστεί και κανένας δεν θα μάθαινε γιατί καρατομήθηκε ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ. Αλλά και στη συνέχεια, μετά το ντόρο που προκάλεσε η αποκάλυψή μας, καταβλήθηκαν προσπάθειες να καλυφθεί η γερμανική εταιρία. Αντί η κυβέρνηση να βγάλει «στη σέντρα» αυτούς που διακινούν μολυσμένη σαβούρα, κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να τους καλύψει, ακόμα και στις σπάνιες περιπτώσεις που κάποιος δημόσιος υπάλληλος κάτι ανακαλύπτει.
