μεταφερθούν εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού με πλοία από την Ελλάδα, ζουν στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων μετά τη φονική έκρηξη στο Μαρί.
Η μείωση του ηλεκτρικού φορτίου από τη μια και η καταστροφή της μονάδας αφαλάτωσης που βρισκόταν στο τελικό στάδιο κατασκευής στο Βασιλικό από την άλλη, καθώς και η μειωμένη εισροή νερού στα φράγματα το φετινό υδρολογικό έτος σε σύγκριση με το προηγούμενο, έθεσαν σε συναγερμό το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) που αναζητεί εναγωνίως λύσεις. Λύσεις που να μη μας οδηγήσουν σε εφιαλτικά χρόνια.
Σε εβδομαδιαία βάση, μετά τα τραγικά γεγονότα, το ΤΑΥ επεξεργάζεται σενάρια και λαμβάνει αποφάσεις για να μη γίνουν περικοπές νερού, αλλά και να υπάρχει ασφάλεια ότι μελλοντικά δεν θα επιστρέψουμε στον εφιάλτη του 2008.
Όσον αφορά το πόσιμο νερό η ζήτηση αυτή την περίοδο λόγω και των αυξημένων θερμοκρασιών ανέρχεται στις 210 χιλ. κ.μ. ημερησίως. Πριν την έκρηξη στη ναυτική βάση λειτουργούσαν όλες οι μονάδες αφαλάτωσης με πλήρη παραγωγή. Η μονάδα αφαλάτωσης Δεκέλειας με παραγωγή 60 χιλ. κ.μ. ημέρα, της Λάρνακας με 60 χιλ., της Μονής με 20 χιλ. και οι γεωτρήσεις Γαρύλλη με 10 χιλ. Το σύνολο αφαλατωμένου νερού ανερχόταν στα 150 χιλ κ.μ. την ημέρα. Για πλήρη ικανοποίηση των αναγκών σε πόσιμο νερό των Αρχών υδατοπρομήθειας που προμηθεύονται νερό από το Ενιαίο Σχέδιο Νοτίου Αγωγού χωρίς κανένα περιορισμό απαιτούνται 210 χιλ. κ.μ. την ημέρα. Μέσω του νοτίου αγωγού καλύπτεται η ζήτηση στη Λευκωσία, στη Λεμεσό, στη Λάρνακα και στην ελεύθερη Αμμόχωστο.
Παρατηρείται δηλαδή ένα έλλειμμα αφαλατωμένου νερού 60 χιλ. κ.μ. ημερησίως που καλυπτόταν από τα φράγματα. Για το σκοπό αυτό βρίσκονταν σε λειτουργία τα διυλιστήρια Τερσεφάνου και Λεμεσού.
Μετά την έκρηξη της 11ης Ιουλίου, τα πράγματα άλλαξαν και η παροχή μειωμένου ηλεκτρικού φορτίου από την ΑΗΚ, είχε αποτέλεσμα να κλείσει η μονάδα αφαλάτωσης στη Μονή και η επεξεργασία των νερών του Γαρύλλη. Οι μονάδες αφαλάτωσης Δεκέλειας και Λάρνακας παρήγαν μαζί 50 χιλ κ.μ. ημερησίως αφαλατωμένο νερό και για να καλυφθεί η ζήτηση και άλλα 160 χιλ. κ.μ. αντλούνταν από τα φράγματα κάθε ημέρα και κυρίως από το μεγαλύτερο φράγμα της Κύπρου του Κούρη.
Ακολούθως μπήκε σε πλήρη παραγωγή και το διυλιστήριο νερού του Κόρνου. Αργότερα τέθηκε σε παραγωγή το διυλιστήριο Χοιροκοιτίας που ήταν αδρανοποιημένο τα τελευταία 10 χρόνια διότι είναι παλιάς τεχνολογίας οι εγκαταστάσεις του.
Το ΤΑΥ υποχρεώθηκε από τις 60 χιλ. κ.μ. νερού που έβγαζε προηγουμένως, να βγάζει αμέσως μετά την έκρηξη και μέχρι την 1η Αυγούστου 160 χιλ. κ.μ. ημερησίως από τα φράγματα. Απαιτείται δηλαδή πρόσθετη ποσότητα 100 χιλ κ.μ. την ημέρα που αντιστοιχεί με 3 εκατ. κ.μ. το μήνα.
Το γεγονός αυτό δεν ευχαριστεί καθόλου το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων και όπως εξήγησε στον «Φ» ο διευθυντής του Τμήματος και νυν υπουργός Γεωργίας Φτσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Σοφοκλής Αλετράρης, «δεν μας ικανοποιεί σε καμιά περίπτωση να αντλούμε νερό από τα φράγματα γιατί δεν θέλουμε να έρθει το τέλος της χρονιάς και να βρει τα φράγματα με αποθηκευμένη ποσότητα πιο χαμηλή από την ασφαλή που έχουμε καθορίσει γιατί δεν ξέρει κανείς η ερχόμενη χειμερινή περίοδος τι βροχές θα μας φέρει».
Το ΤΑΥ βρίσκεται σε συνεχή αγώνα δρόμου και επεξεργάζεται διάφορα σενάρια υπολογίζοντας πάντα στη χειρότερη βροχόπτωση και εισροή νερού για να μην καταλήξει με άδεια φράγματα όπως το 2008.
Ως εκ τούτου έχει εντείνει τις πιέσεις και τις παρακλήσεις προς την ΑΗΚ, η οποία έχει βάλει το ΤΑΥ αρκετά ψηλά στην ιεραρχία των προτεραιοτήτων της προσφέροντας περισσότερο ηλεκτρικό φορτίο προκειμένου να παραχθεί περισσότερο αφαλατωμένο νερό, ώστε αντίστοιχα να αντλείται λιγότερο νερό από τα φράγματα.
Από τις αρχές Αυγούστου με το κλείσιμο αρκετών βιομηχανιών παρέχεται η ευχέρεια για απόδοση περισσότερης ηλεκτρικής ενέργειας για τη λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης 4 μεγαβάτ, και από τα 11 μεγαβάτ, ανέβηκε στα 15 μεγαβάτ για να αυξηθεί η παραγωγή αφαλατωμένου νερού. Σήμερα παράγεται περισσότερο αφαλατωμένο νερό και από 50 χιλ. κ.μ. ημερησίως, παράγονται πλέον 70 χιλ. κ.μ. περίπου.
Παράλληλα, εντός της ημέρας αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία και η μονάδα αφαλάτωσης στη Μονή μετά τη νέα συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ ΑΗΚ - ΤΑΥ. Για τη λειτουργία της μονάδας θα παραχωρείται πρόσθετο ηλεκτρικό φορτίο 1,5 μεγαβάτ κατά την ημέρα και 3 μεγαβάτ τα βράδια. Η μονάδα αφαλάτωσης θα δίνει πρόσθετη παραγωγή 12 χιλ. κ.μ. ημερησίως.
Στα σχέδια του ΤΑΥ είναι να τεθεί σε λειτουργία και η μονάδα αφαλάτωσης στον Γαρύλλη που χρειάζεται λιγότερο από ένα μεγαβάτ για να παράγει 10 χιλ κ.μ. ημέρα.
Δεύτερες σκέψεις για τη γεωργία
Έγιναν κάποιες σκέψεις για μείωση νερού που παραχωρείται για σκοπούς άρδευσης, αλλά όπως διαφάνηκε είναι η χειρότερη χρονική στιγμή για να ληφθεί τέτοια απόφαση, δεδομένου ότι είναι η περίοδος που τα εσπεριδοειδή θα αναπτύξουν τον καρπό τους και θα φυτευτούν οι πατάτες. Ήδη έχει αγοραστεί από όλους τους παραγωγούς ο πατατόσπορος.
Σύμφωνα με τον κ. Αλετράρη με αυτά τα δεδομένα διαφάνηκε ότι θα είναι καταστροφική μια μείωση της παροχής νερού για άρδευση. Για τη γεωργία παραχωρούνται ημερησίως περίπου 160 χιλ. κ.μ. την κρίσιμη περίοδο Αυγούστου - Σεπτεμβρίου.
Με γεννήτριες τα διυλιστήρια
Πέραν του ηλεκτρικού φορτίου που μειώθηκε στις μονάδες αφαλάτωσης υπάρχουν και άλλα προβλήματα με τη διακοπή του ρεύματος σε άλλες εγκαταστάσεις του ΤΑΥ οπόταν εγκαταστάθηκαν γεννήτριες για να λειτουργούν τα διυλιστήρια Κόρνου, Λεμεσού, Πάφου εξ ολοκλήρου με γεννήτρια, ενώ με γεννήτρια θα λειτουργεί σύντομα και το διυλιστήριο Τερσεφάνου.
«Αυτό γίνεται σε μια προσπάθεια να εξυπηρετήσουμε την ΑΗΚ και να αποφορτίσουμε το ηλεκτρικό φορτίο για άλλες χρήσεις», επισημαίνει ο κ. Αλετράρης.
Προβλήματα παρουσιάζονται με τις διακοπές στην υδροδότηση κοινοτήτων λόγω των διακοπών του ρεύματος. Με προβλήματα και τα αρδευτικά έργα, με αποτέλεσμα να διαμαρτύρονται οι γεωργοί. Με σωστό προγραμματισμό και αξιοποίηση από τα Σ/Κ καλύπτονται οι ανάγκες στην άρδευση.
Έκκληση στο κοινό
Έκκληση στο κοινό για εξοικονόμηση νερού κάνει το ΤΑΥ προκειμένου να το χρησιμοποιεί στις άκρως απαραίτητες χρήσεις και να αποφεύγει σπατάλες όπως η χρήση λάστιχου για καθαρισμό εξωτερικών χώρων και πλύσιμο αυτοκινήτων.
Με μια σειρά ανακοινώσεων και μέτρων το ΤΑΥ κάνει υποδείξεις, ώστε να εξασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή χρήση και της τελευταίας σταγόνας.
Διαπιστώνεται πάντως ότι το κοινό είναι ευαισθητοποιημένο και έχει ανταποκριθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, έχοντας βέβαια στις σκέψεις του τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα με τις περικοπές νερού και τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν.
Το 2013 η αφαλάτωση στο Βασιλικό
Η υπό κατασκευή μονάδα αφαλάτωσης στο Βασιλικό που προγραμματίστηκε να λειτουργήσει την 1/3/2012 και την υπολόγιζε το ΤΑΥ για ένταξη στο υδατικό ισοζύγιο του 2012, δεν την υπολογίζει πλέον μετά τις ζημιές που υπέστη από τη φονική έκρηξη στο Μαρί. Υπολογίζεται ότι για να αποκατασταθούν οι βλάβες απαιτούνται 6 μήνες.
«Δεν θα ρισκάρουμε...»
«Σιγά - σιγά προσπαθούμε να ξαναχτίσουμε την παλιά δυναμικότητα για παραγωγή αφαλατωμένου νερού», λέει ο Σοφοκλής Αλετράρης προσθέτοντας ότι «όσο η ΑΗΚ βελτιώνει το δικό της δυναμικό με την εγκατάσταση γεννητριών, θέλουμε να πιστεύουμε -μιας και είμαστε πολύ υψηλά στην ιεραρχία των προτεραιοτήτων τηςθα μας δίνει επιπρόσθετο ηλεκτρικό φορτίο ώστε να φτάσουμε την παλιά μας δυναμικότητα».
Ο κ. Αλετράρης σημειώνει ότι το ΤΑΥ σε καμία περίπτωση δεν θέλει να συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση για μακρά χρονική περίοδο, «γιατί δεν θέλουμε να ρισκάρουμε συνδυασμό μεγάλης εκροής νερού από τα φράγματα και περιορισμένης εισροής κατά την ερχόμενη χειμερινή περίοδο».
Πληρότητα φραγμάτων
Η αποθηκευμένη ποσότητα νερού στα φράγματα ανέρχεται σήμερα στα 157 εκατ. κ.μ. με πληρότητα 54%. Την αντίστοιχη περσινή περίοδο στα φράγματα υπήρχαν 173 εκατ. με πληρότητα 59%.
Στα φράγματα που συνεισφέρουν αποκλειστικά για την υδατοπρομήθεια των πόλεων, η αποθηκευμένη ποσότητα είναι 85 εκατ. κ.μ. ενώ πέρυσι υπήρχαν 100 εκατ., δηλαδή είναι κατά 15 εκατ. χειρότερη κατάσταση από πέρσι.
Όσον αφορά την εισροή νερού στα φράγματα πέρυσι ήταν 140 εκατ. κ.μ. και φέτος η συνολική εισροή είναι μόλις 63 εκατ.
