«Το νομοσχέδιο για τους συνεταιρισμούς θα μπορούσε να είναι κατά μία έννοια... η έμμεση αυτοκριτική για τα λάθη του παρελθόντος, τα οποία στέρησαν τα προηγούμενα χρόνια από τους αγρότες μας, τις προοπτικές της υγιούς και αλματώδους ανάπτυξης. Άλλωστε, παρακολουθώντας τις τοποθετήσεις των συναδέλφων της κυβερνητικής παράταξης έμμεσα ή άμεσα οι περισσότεροι αναγνώρισαν αυτά τα λάθη και τα είπαν αναλυτικά.
Το πρώτο νομοσχέδιο για τις συνεταιριστικές οργανώσεις, κ. Υφυπουργέ, της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου υπήρξε η θηλιά στο λαιμό για το συνεταιριστικό κίνημα. Εγκαινίαζε με τον πιο επίσημο τρόπο το σφιχταγκάλιασμα του κράτους με τον αγρότη. Την εξάρτηση του αγρότη από την εκάστοτε κυβέρνηση και την ομηρία του στις διαθέσεις του κομματισμού.
Η σκοπιμότητα βέβαια ήταν προφανής. Ο έλεγχος των μαζών και η δημιουργία εκλογικής πελατείας. Ο αγρότης ξαφνικά μετατράπηκε σε κρατικοδίαιτο επαγγελματία και οι συνεταιρισμοί έχασαν και το φυσικό και το θεσμικό τους ρόλο.
Η Αγροτική Τράπεζα χορηγούσε δάνεια υπέρογκα, οι τιμές των προϊόντων δεν καθορίζονταν από το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης, αλλά από την κρατική παρέμβαση και οι επενδύσεις, που πραγματοποιήθηκαν χωρίς έλεγχο βιωσιμότητας, είχαν ως αποτέλεσμα οι περισσότερες να καταστούν προβληματικές.
Και όλα αυτά, όταν έφτασε ο κόμπος στο χτένι, σταμάτησαν και αναγκάστηκαν οι ενώσεις και οι συνεταιρισμοί να πουλούν για να πληρωθούν οι υποχρεώσεις τους, μπροστά στον κίνδυνο της χρεοκοπίας, και βέβαια όλα αυτά έγιναν εις βάρος των αγροτών.
Θα ήταν πιστεύω μια καλή ευκαιρία η συζήτηση του παρόντος νομοσχεδίου να βάλει τέλος στα λάθη και να δώσει στους συνεταιρισμούς τη δυνατότητα επανεκκίνησης με εξυγίανση, κίνητρα ανάπτυξης και επιμόρφωσης των μελών.
Ποιος θα διαφωνούσε να καταργηθούν οι οργανώσεις- σφραγίδες; Ανενεργοί πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί, που όμως, πρέπει να αντιμετωπιστούν με μεγαλύτερη προσοχή από όση τους αντιμετωπίζει το σημερινό νομοσχέδιο, γιατί πολλοί από αυτούς κ. Υπουργέ, έχουν περιουσίες που ουσιαστικά ανήκουν στα μέλη των συνεταιρισμών, γιατί δεν έχουν χρέη οι ανενεργοί και εσείς δεν λέτε τι θα γίνουν.
Ποιος θα διαφωνούσε στην εξυγίανση με αναπτυξιακή προοπτική των συνεταιρισμών; Ποιος θα διαφωνούσε στην πιο αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση στην ΠΑΣΕΓΕΣ για να σταματήσουν τα παιχνιδάκια που έκαναν τόσα χρόνια κάποιοι;
Θεωρώ, όμως, ότι αν δεν υπαναχωρήσει το Υπουργείο σε πάρα πολλά βασικά σημεία αυτού του νομοσχεδίου, η εφαρμογή του από τη μία θα είναι ανέφικτη, ακόμα και εξαιτίας της αντισυνταγματικότητας κάποιων άρθρων και από την άλλη το συνεταιριστικό κίνημα θα υποβαθμιστεί ακόμα περισσότερο και θα βρεθεί ακόμα περισσότερο σε κρατικό έλεγχο. Κάτι που, όπως είπα και προηγουμένως, αποδείχτηκε μοιραίο για την πορεία και των συνεταιρισμών και των αγροτών.
Η αναγκαστική κατάργηση ή συγχώνευση στις συλλογικές αγροτικές οργανώσεις των υπαρχόντων ενώσεων και άλλων οργανώσεων, θέτει διάφορα θέματα, γιατί δεν υπάρχει μέριμνα για την κατοχύρωση των περιουσιακών δικαιωμάτων των νομικών προσώπων αλλά και των μελών τους. Πέρα από αυτό, οι συνεταιρισμοί, που δεν είναι συνδικαλιστικές οργανώσεις, δημιουργούνται στη βάση της εθελοντικής εργασίας, ως αποτέλεσμα ύψιστης ελευθερίας και συνυπευθυνότητας των μελών. Η συγχώνευση των ανενεργών συνεταιρισμών με ενεργούς κουβαλάει μαζί της και τα χρέη των ανενεργών. Γιατί, λοιπόν, ένας ενεργός συνεταιρισμός να πάρει στις πλάτες του τα χρέη άλλων συνεταιρισμών;
Θέμα τίθεται και στο άρθρο του νομοσχεδίου που περιγράφει τις αρχές για την άσκηση της κρατικής εποπτείας στους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Η ασάφεια και η αοριστία του δεν κατοχυρώνει το δικαίωμα της αρχής της αυτοδιοίκησης και αυτοκαθαρισμού των αγροτικών συνεταιρισμών, αντιθέτως ανοίγει το δρόμο στην εποπτική αρχή του κράτους ή στους ελεγκτές να μετατρέψουν τον έλεγχο νομιμότητας σε έλεγχο σκοπιμότητας, πράγμα το οποίο είχατε γράψει στο αρχικό σχέδιο και σωστά το αποσύρατε, γιατί δεν μπορούμε να ελέγχουμε τη σκοπιμότητα ενός συνεταιρισμού.
Ο χρόνος περαίωσης των εκκαθαρίσεων δεν είναι συγκεκριμένος και περάσατε μετά από πρόταση της Νέας Δημοκρατίας, τα δύο έτη, Πολύ καλά κάνατε, γιατί ξέρετε πολύ καλά, ότι πολλές φορές οι εκκαθαρίσεις αργούν. Υπάρχει εδώ και δεκαπέντε χρόνια η εκκαθάριση στα αγροτικά λιπάσματα. Σύνταξη θα πάρουν οι εκκαθαριστές από αυτή την υπόθεση.
Οι ΕΑΣ, έτσι και αλλιώς, έχουν οικονομικές συνεργασίες με διάφορους προμηθευτές, πελάτες, τράπεζες από τις οποίες έχουν δανειοδοτηθεί. Τι θα γίνει, κύριε Υπουργέ, αν όλοι αυτοί οι συναλλασσόμενοι, που έχουν ξεκινήσει συνεργασία με άλλο νομικό πρόσωπο και με άλλο καλούνται να συνεχίσουν αποφασίσουν να διακόψουν τη συνεργασία; Δε μας λέτε τίποτα. Θα γίνει ένα μπάχαλο και τελικά πάλι χρεωμένοι θα βγούνε οι ίδιοι οι αγρότες.
Έγιναν διάφορες προτάσεις, θα τα πούμε αύριο και στα άρθρα. για το εθνικό μητρώο από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας, για τις βασικές αρχές λειτουργίας και αξιολόγησης των αγροτικών συνεταιρισμών, την καταχώρηση στο μητρώο, τις ομάδες παραγωγών και όλα τα υπόλοιπα που δεν προλαβαίνω τώρα να αναλύσω, γιατί θέλω να σας κάνω και μια πρόταση επί της αρχής.
Κύριε Υπουργέ, με το μαχαίρι στο λαιμό και καταναγκαστικά δε θα υπάρξει αποτέλεσμα. Οι διατάξεις του νομοσχεδίου θυμίζουν τα προγράμματα των τραπεζών για τη συγκέντρωση των οφειλών και των καρτών σε ένα λογαριασμό με ταυτόχρονη ύπαρξη εγγυητή με τη διαφορά όμως, ότι οι τράπεζες δεν υποχρεώνουν κανέναν να συγκεντρώσει τους λογαριασμούς του, ενώ στη συγκεκριμένη περίπτωση υγιείς συνεταιρισμοί θα παίζουν άτυπα το ρόλο του εγγυητή, συγκεντρώνοντας τις οφειλές των χρεωμένων συνεταιρισμών, με τους οποίους θα συνενωθούν αναγκαστικά και ετσιθελικά, σύμφωνα με αυτό το νόμο.
Πιστεύω, ότι έχετε κάνει πολλά βήματα, αφαιρώντας από το αρχικό σχέδιο σε αρκετά σημεία την αναγκαστικότητα σε αλλαγές που δεν θα μπορούσαμε να δεχτούμε ούτε εμείς, αλλά ούτε οι συνεταιρισμένοι αγρότες. Δίνετε με την αποδοχή σας δε διάφορες παρατηρήσεις που έκανε η Νέα Δημοκρατία, το δικαίωμα να αποφασίζουν για το μέλλον των συνεταιρισμών οι γενικές τους συνελεύσεις, και πολύ σωστά κάνετε, και δεν αναγκάζετε τους συνεταιρισμούς σε υποχρεωτικές συνενώσεις. Πιστεύω, όμως, ότι πρέπει να κάνετε άλλο ένα βήμα, επεκτείνοντας το δικαίωμα που δώσετε, ώστε να αποφασίζει η γενική συνέλευση της κάθε ΕΑΣ, δηλαδή, των δευτεροβάθμιων οργανώσεων, για την επιλογή να μετατραπεί σε πρωτοβάθμια οργάνωση, δηλαδή αγροτικό συνεταιρισμό ή ΑΕΣ, πράγμα που υπάρχει στο νομοσχέδιο αυτό πλέον. Αν δώσετε το δικαίωμα στη γενική συνέλευση να διατηρήσει και τη λειτουργία της ΕΑΣ, αν δε θέλει τη μία από τις δύο περιπτώσεις, ως δευτεροβάθμιου οργάνου ενεργών συνεταιρισμών, πλέον γιατί θα έχουν καταργηθεί οι ανενεργοί της ευρύτερης περιοχής, όπου σήμερα δραστηριοποιείται η κάθε ΕΑΣ, τότε θα δώσετε δικαίωμα στις υγιείς οργανώσεις να συνεχίσουν τον αγώνα που δίνουν για τον Έλληνα αγρότη και για το καλό του αλλά και για την αγροτική παραγωγή. Μάλιστα, θα μπορούν να λειτουργήσουν πιο ενισχυμένες, γιατί δεν θα υπάρχουν βαρίδια οργανώσεων-σφραγίδας ή ανενεργών συνεταιρισμών. Αρκεί να τους δώσετε το δικαίωμα με απόφαση της γενικής τους συνέλευσης να διατηρήσουν τη μορφή που έχουν σήμερα. Γιατί σήμερα βάσει του άρθρου 20, παράγραφος 3, εδάφιο , λέτε ότι, οι ΕΑΣ οι οποίες δεν έλαβαν απόφαση για τη μετατροπή διαγράφονται από το μητρώο και ακολουθείται διαδικασία αναγκαστικής εκκαθάρισης, η οποία ορίζεται στην παράγραφο 5, του άρθρου 4του παρόντος νόμου. Δώστε τους το δικαίωμα με δικιά τους απόφαση, των ενεργών συνεταιρισμών, να μπορούν να διατηρήσουν τα δευτεροβάθμια όργανα, γιατί το ξέρετε πολύ καλά, ότι υπάρχουν υγιείς ενώσεις αγροτικών συνεταιρισμών που μπορούν να προσφέρουν. Είναι στο χέρι σας να το κάνετε».
Το πρώτο νομοσχέδιο για τις συνεταιριστικές οργανώσεις, κ. Υφυπουργέ, της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου υπήρξε η θηλιά στο λαιμό για το συνεταιριστικό κίνημα. Εγκαινίαζε με τον πιο επίσημο τρόπο το σφιχταγκάλιασμα του κράτους με τον αγρότη. Την εξάρτηση του αγρότη από την εκάστοτε κυβέρνηση και την ομηρία του στις διαθέσεις του κομματισμού.
Η σκοπιμότητα βέβαια ήταν προφανής. Ο έλεγχος των μαζών και η δημιουργία εκλογικής πελατείας. Ο αγρότης ξαφνικά μετατράπηκε σε κρατικοδίαιτο επαγγελματία και οι συνεταιρισμοί έχασαν και το φυσικό και το θεσμικό τους ρόλο.
Η Αγροτική Τράπεζα χορηγούσε δάνεια υπέρογκα, οι τιμές των προϊόντων δεν καθορίζονταν από το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης, αλλά από την κρατική παρέμβαση και οι επενδύσεις, που πραγματοποιήθηκαν χωρίς έλεγχο βιωσιμότητας, είχαν ως αποτέλεσμα οι περισσότερες να καταστούν προβληματικές.
Και όλα αυτά, όταν έφτασε ο κόμπος στο χτένι, σταμάτησαν και αναγκάστηκαν οι ενώσεις και οι συνεταιρισμοί να πουλούν για να πληρωθούν οι υποχρεώσεις τους, μπροστά στον κίνδυνο της χρεοκοπίας, και βέβαια όλα αυτά έγιναν εις βάρος των αγροτών.
Θα ήταν πιστεύω μια καλή ευκαιρία η συζήτηση του παρόντος νομοσχεδίου να βάλει τέλος στα λάθη και να δώσει στους συνεταιρισμούς τη δυνατότητα επανεκκίνησης με εξυγίανση, κίνητρα ανάπτυξης και επιμόρφωσης των μελών.
Ποιος θα διαφωνούσε να καταργηθούν οι οργανώσεις- σφραγίδες; Ανενεργοί πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί, που όμως, πρέπει να αντιμετωπιστούν με μεγαλύτερη προσοχή από όση τους αντιμετωπίζει το σημερινό νομοσχέδιο, γιατί πολλοί από αυτούς κ. Υπουργέ, έχουν περιουσίες που ουσιαστικά ανήκουν στα μέλη των συνεταιρισμών, γιατί δεν έχουν χρέη οι ανενεργοί και εσείς δεν λέτε τι θα γίνουν.
Ποιος θα διαφωνούσε στην εξυγίανση με αναπτυξιακή προοπτική των συνεταιρισμών; Ποιος θα διαφωνούσε στην πιο αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση στην ΠΑΣΕΓΕΣ για να σταματήσουν τα παιχνιδάκια που έκαναν τόσα χρόνια κάποιοι;
Θεωρώ, όμως, ότι αν δεν υπαναχωρήσει το Υπουργείο σε πάρα πολλά βασικά σημεία αυτού του νομοσχεδίου, η εφαρμογή του από τη μία θα είναι ανέφικτη, ακόμα και εξαιτίας της αντισυνταγματικότητας κάποιων άρθρων και από την άλλη το συνεταιριστικό κίνημα θα υποβαθμιστεί ακόμα περισσότερο και θα βρεθεί ακόμα περισσότερο σε κρατικό έλεγχο. Κάτι που, όπως είπα και προηγουμένως, αποδείχτηκε μοιραίο για την πορεία και των συνεταιρισμών και των αγροτών.
Η αναγκαστική κατάργηση ή συγχώνευση στις συλλογικές αγροτικές οργανώσεις των υπαρχόντων ενώσεων και άλλων οργανώσεων, θέτει διάφορα θέματα, γιατί δεν υπάρχει μέριμνα για την κατοχύρωση των περιουσιακών δικαιωμάτων των νομικών προσώπων αλλά και των μελών τους. Πέρα από αυτό, οι συνεταιρισμοί, που δεν είναι συνδικαλιστικές οργανώσεις, δημιουργούνται στη βάση της εθελοντικής εργασίας, ως αποτέλεσμα ύψιστης ελευθερίας και συνυπευθυνότητας των μελών. Η συγχώνευση των ανενεργών συνεταιρισμών με ενεργούς κουβαλάει μαζί της και τα χρέη των ανενεργών. Γιατί, λοιπόν, ένας ενεργός συνεταιρισμός να πάρει στις πλάτες του τα χρέη άλλων συνεταιρισμών;
Θέμα τίθεται και στο άρθρο του νομοσχεδίου που περιγράφει τις αρχές για την άσκηση της κρατικής εποπτείας στους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Η ασάφεια και η αοριστία του δεν κατοχυρώνει το δικαίωμα της αρχής της αυτοδιοίκησης και αυτοκαθαρισμού των αγροτικών συνεταιρισμών, αντιθέτως ανοίγει το δρόμο στην εποπτική αρχή του κράτους ή στους ελεγκτές να μετατρέψουν τον έλεγχο νομιμότητας σε έλεγχο σκοπιμότητας, πράγμα το οποίο είχατε γράψει στο αρχικό σχέδιο και σωστά το αποσύρατε, γιατί δεν μπορούμε να ελέγχουμε τη σκοπιμότητα ενός συνεταιρισμού.
Ο χρόνος περαίωσης των εκκαθαρίσεων δεν είναι συγκεκριμένος και περάσατε μετά από πρόταση της Νέας Δημοκρατίας, τα δύο έτη, Πολύ καλά κάνατε, γιατί ξέρετε πολύ καλά, ότι πολλές φορές οι εκκαθαρίσεις αργούν. Υπάρχει εδώ και δεκαπέντε χρόνια η εκκαθάριση στα αγροτικά λιπάσματα. Σύνταξη θα πάρουν οι εκκαθαριστές από αυτή την υπόθεση.
Οι ΕΑΣ, έτσι και αλλιώς, έχουν οικονομικές συνεργασίες με διάφορους προμηθευτές, πελάτες, τράπεζες από τις οποίες έχουν δανειοδοτηθεί. Τι θα γίνει, κύριε Υπουργέ, αν όλοι αυτοί οι συναλλασσόμενοι, που έχουν ξεκινήσει συνεργασία με άλλο νομικό πρόσωπο και με άλλο καλούνται να συνεχίσουν αποφασίσουν να διακόψουν τη συνεργασία; Δε μας λέτε τίποτα. Θα γίνει ένα μπάχαλο και τελικά πάλι χρεωμένοι θα βγούνε οι ίδιοι οι αγρότες.
Έγιναν διάφορες προτάσεις, θα τα πούμε αύριο και στα άρθρα. για το εθνικό μητρώο από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας, για τις βασικές αρχές λειτουργίας και αξιολόγησης των αγροτικών συνεταιρισμών, την καταχώρηση στο μητρώο, τις ομάδες παραγωγών και όλα τα υπόλοιπα που δεν προλαβαίνω τώρα να αναλύσω, γιατί θέλω να σας κάνω και μια πρόταση επί της αρχής.
Κύριε Υπουργέ, με το μαχαίρι στο λαιμό και καταναγκαστικά δε θα υπάρξει αποτέλεσμα. Οι διατάξεις του νομοσχεδίου θυμίζουν τα προγράμματα των τραπεζών για τη συγκέντρωση των οφειλών και των καρτών σε ένα λογαριασμό με ταυτόχρονη ύπαρξη εγγυητή με τη διαφορά όμως, ότι οι τράπεζες δεν υποχρεώνουν κανέναν να συγκεντρώσει τους λογαριασμούς του, ενώ στη συγκεκριμένη περίπτωση υγιείς συνεταιρισμοί θα παίζουν άτυπα το ρόλο του εγγυητή, συγκεντρώνοντας τις οφειλές των χρεωμένων συνεταιρισμών, με τους οποίους θα συνενωθούν αναγκαστικά και ετσιθελικά, σύμφωνα με αυτό το νόμο.
Πιστεύω, ότι έχετε κάνει πολλά βήματα, αφαιρώντας από το αρχικό σχέδιο σε αρκετά σημεία την αναγκαστικότητα σε αλλαγές που δεν θα μπορούσαμε να δεχτούμε ούτε εμείς, αλλά ούτε οι συνεταιρισμένοι αγρότες. Δίνετε με την αποδοχή σας δε διάφορες παρατηρήσεις που έκανε η Νέα Δημοκρατία, το δικαίωμα να αποφασίζουν για το μέλλον των συνεταιρισμών οι γενικές τους συνελεύσεις, και πολύ σωστά κάνετε, και δεν αναγκάζετε τους συνεταιρισμούς σε υποχρεωτικές συνενώσεις. Πιστεύω, όμως, ότι πρέπει να κάνετε άλλο ένα βήμα, επεκτείνοντας το δικαίωμα που δώσετε, ώστε να αποφασίζει η γενική συνέλευση της κάθε ΕΑΣ, δηλαδή, των δευτεροβάθμιων οργανώσεων, για την επιλογή να μετατραπεί σε πρωτοβάθμια οργάνωση, δηλαδή αγροτικό συνεταιρισμό ή ΑΕΣ, πράγμα που υπάρχει στο νομοσχέδιο αυτό πλέον. Αν δώσετε το δικαίωμα στη γενική συνέλευση να διατηρήσει και τη λειτουργία της ΕΑΣ, αν δε θέλει τη μία από τις δύο περιπτώσεις, ως δευτεροβάθμιου οργάνου ενεργών συνεταιρισμών, πλέον γιατί θα έχουν καταργηθεί οι ανενεργοί της ευρύτερης περιοχής, όπου σήμερα δραστηριοποιείται η κάθε ΕΑΣ, τότε θα δώσετε δικαίωμα στις υγιείς οργανώσεις να συνεχίσουν τον αγώνα που δίνουν για τον Έλληνα αγρότη και για το καλό του αλλά και για την αγροτική παραγωγή. Μάλιστα, θα μπορούν να λειτουργήσουν πιο ενισχυμένες, γιατί δεν θα υπάρχουν βαρίδια οργανώσεων-σφραγίδας ή ανενεργών συνεταιρισμών. Αρκεί να τους δώσετε το δικαίωμα με απόφαση της γενικής τους συνέλευσης να διατηρήσουν τη μορφή που έχουν σήμερα. Γιατί σήμερα βάσει του άρθρου 20, παράγραφος 3, εδάφιο , λέτε ότι, οι ΕΑΣ οι οποίες δεν έλαβαν απόφαση για τη μετατροπή διαγράφονται από το μητρώο και ακολουθείται διαδικασία αναγκαστικής εκκαθάρισης, η οποία ορίζεται στην παράγραφο 5, του άρθρου 4του παρόντος νόμου. Δώστε τους το δικαίωμα με δικιά τους απόφαση, των ενεργών συνεταιρισμών, να μπορούν να διατηρήσουν τα δευτεροβάθμια όργανα, γιατί το ξέρετε πολύ καλά, ότι υπάρχουν υγιείς ενώσεις αγροτικών συνεταιρισμών που μπορούν να προσφέρουν. Είναι στο χέρι σας να το κάνετε».
