το ελληνικό ζήτημα, το ρολόι άρχισε να μετράει αντίστροφα το χρόνο, όπως είχαμε προβλέψει.
Για κάποιο διάστημα, οι δανειστές θα μας αφήσουν μόνους μας, όχι ήσυχους βέβαια αλλά στις δικές μας δυνάμεις, για να δοκιμάσουμε στην πράξη πως είναι η ζωή χωρίς την απαιτούμενη ρευστότητα.
Ήρθε η στιγμή όλοι εκείνοι που υπερασπίζονται ή προτείνουν τις "εναλλακτικές" λύσεις ή τις "επαναδιαπραγματεύσεις" να πάρουν μια πρόγευση από "στεγνή" οικονομία.
Κι αν αυτή θα είναι η κατάσταση που τελικά θα επιλέξουμε, ας διαμορφωθούν εκείνες οι πλειοψηφίες που θα αναλάβουν να αναδείξουν τους πολιτικούς ηγέτες που θα οδηγήσουν τη χώρα μόνιμα σε αυτή τη θέση. Αν πάλι, η δοκιμή δεν μας "πείσει" ας μεταβληθούν οι κοινωνικοί συσχετισμοί ώστε να αντιστραφεί η εικόνα επί το θετικότερον. Μέσες λύσεις υπήρχαν. Πλέον δεν είναι διαθέσιμες.
Ευθύνες για ό,τι έρχεται υπάρχουν, είναι ιστορικά καταγεγραμμένες και δεν περιορίζονται στο χώρο της πολιτικής. Εντοπίζονται και στο χώρο της κοινωνίας, σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες και σε επαγγελματικές τάξεις που λειτούργησαν και εξακολουθούν να λειτουργούν με τρόπο που θα ζήλευαν και οι πιο σκληροί κερδοσκόποι. Βεβαίως, συγκριτικά δεν επιμερίζονται ισομερώς. Όμως δεν παύουν να λειτουργούν αθροιστικά, πολλαπλασιάζοντας τα αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα.
Ποιο είναι όλο το θέμα; Η πιστοληπτική ικανότητα. Από τι απειλήθηκε και κατέρρευσε με συνέπεια την αδυναμία δανεισμού της χώρας και τις υπόλοιπες μέχρι σήμερα αλυσιδωτές εξελίξεις; Από τρεις βασικούς παράγοντες:
Την αδυναμία του πολιτικού συστήματος - εν συνόλω - να κατανοήσει το πρόβλημα και να ευθυγραμμισθεί σε μια εθνική οικονομική στρατηγική και εδώ ενυπάρχουν και οι ευθύνες της αντιπολίτευσης. Αυτή η στάση αύξησε κατακόρυφα το πολιτικό ρίσκο για τους δανειστές μας σε μια συγκυρία που ήταν εντελώς καταστροφικός κάθε επιπρόσθετος κίνδυνος.
Την κοντόφθαλμη προσέγγιση των προνομιούχων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων που θεώρησαν ότι η κρίση θα είναι παροδική και άρα με κάποιο τρόπο θα επιστρέψουμε στην προτέρα κατάσταση, διατηρώντας αλώβητα προνόμια και παροχές. Ως συνέπεια αυτής της στάσης ήταν η πλήρης επιβεβαίωση της εικασίας των αγορών ότι δεν μπορούμε -γιατί δε θέλουμε - να μειώσουμε τα κόστη και τις δαπάνες.
Την αναποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού να χειριστεί κρίσεις μείζονος μεγέθους, τόσο στη φάση του ορθού σχεδιασμού, όσο και της εκτέλεσης, οπότε κάθε εναλλακτική λύση αχρηστεύεται εν τη γενέσει της. Παράλληλα και για να αποδώσει κανείς τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, ούτε ο εγχώριος ιδιωτικός τομέας, αγκυλωμένος στην κρατική ενδιαίτηση, ήταν ώριμος και κατάλληλα προετοιμασμένος να προβλέψει, να προσαρμοστεί και να λειτουργήσει υπό συνθήκες κρίσης.
Αποτέλεσμα; Η απώλεια πολύτιμου χρόνου και η κατακόρυφη αύξηση του κόστους εξόδου της χώρας από το αδιέξοδο.Αυτή η αναποτελεσματική τριπλέτα - πολιτικοί, επαγγελματικοί κλάδοι και ιθύνοντες του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα - αντί να λειτουργήσει "συνοδικά" αλληλοενισχυόμενη ως προς την αποτελεσματικότητα των επιλογών της, κινείται απωστικά αδυνατίζοντας τη θέση και άρα την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας. Πραγματικά, αν οι τρεις αυτοί παράγοντες εγκαίρως είχαν συμπορευθεί στον ενάρετο δρόμο της αξιοπιστίας της χώρας, θα εξασφάλιζαν πολύ γρήγορα αν όχι την αχρηστία της επιτήρησης, τουλάχιστον την ελαχιστοποίηση του χρόνου που αυτή θα ήταν αναγκαία.
Μα θα μου πεις ότι ουσιαστικά τους "βάζεις όλους μέσα". Όχι.
Αφήνω απέξω μια μικρή μειοψηφία, η οποία - όπως έχω ξαναγράψει - και αντιλήφθηκε εγκαίρως και συστρατεύθηκε και εργάστηκε προς την ορθή κατεύθυνση. Αλλά εξ' ορισμού σεβόμενη και λειτουργούσα με δημοκρατικούς όρους, δεν εισακούστηκε και δυστυχώς ούτε πρόκειται να εισακουστεί.
Η πλειοψηφία αποφασίζει και αυτονοήτως έτσι πρέπει και ουδεμία συζήτηση χωρεί επ' αυτού.
Όμως, η πλειοψηφία πρέπει να γνωρίζει και τις συνέπειες των ελευθέρων επιλογών της.
Ως παράδειγμα τέτοιας επιλογής είναι η κατά μείζονα πλειοψηφία άρνηση στην πρόταση περί κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων. Σεβαστή, όπως είπαμε. Αλλά!
Η εμμονή στη φαντασίωση ότι το κράτος μπορεί - και ειδικά αυτό το κράτος - να εγγυηθεί ή να επιβάλλει σε περιβάλλον παγκοσμιοποίησης, ελάχιστο ποσό αμοιβής, με δεδομένο ότι η έλλειψη ανταγωνιστικότητας είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας, οδηγεί μόνο σε κλείσιμο επιχειρήσεων, αλλαγή έδρας και εγκαταστάσεων και βεβαίως σε μεγαλύτερη ύφεση και μεγαλύτερη ανεργία.
Μα θα μου πεις ότι ουσιαστικά τους "βάζεις όλους μέσα". Όχι.
Αφήνω απέξω μια μικρή μειοψηφία, η οποία - όπως έχω ξαναγράψει - και αντιλήφθηκε εγκαίρως και συστρατεύθηκε και εργάστηκε προς την ορθή κατεύθυνση. Αλλά εξ' ορισμού σεβόμενη και λειτουργούσα με δημοκρατικούς όρους, δεν εισακούστηκε και δυστυχώς ούτε πρόκειται να εισακουστεί.
Η πλειοψηφία αποφασίζει και αυτονοήτως έτσι πρέπει και ουδεμία συζήτηση χωρεί επ' αυτού.
Όμως, η πλειοψηφία πρέπει να γνωρίζει και τις συνέπειες των ελευθέρων επιλογών της.
Ως παράδειγμα τέτοιας επιλογής είναι η κατά μείζονα πλειοψηφία άρνηση στην πρόταση περί κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων. Σεβαστή, όπως είπαμε. Αλλά!
Η εμμονή στη φαντασίωση ότι το κράτος μπορεί - και ειδικά αυτό το κράτος - να εγγυηθεί ή να επιβάλλει σε περιβάλλον παγκοσμιοποίησης, ελάχιστο ποσό αμοιβής, με δεδομένο ότι η έλλειψη ανταγωνιστικότητας είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας, οδηγεί μόνο σε κλείσιμο επιχειρήσεων, αλλαγή έδρας και εγκαταστάσεων και βεβαίως σε μεγαλύτερη ύφεση και μεγαλύτερη ανεργία.
Όσο σκληροί νόμοι και να ψηφισθούν, όσο εντατικοί κι αν καταστούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, αν δεν κρίνεται ανταγωνιστικό το προϊόν από την αγορά και μάλιστα την αγορά εκτός Ελλάδος, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ούτε μισθό ούτε απολαβές. Κοινώς, αν τα ελληνικά προϊόντα δεν γίνουν φθηνά, κανείς δεν πρόκειται να τα αγοράσει και καμιά επιχείρηση δεν μπορεί να επιβιώσει εντός Ελλάδος. Η ανταγωνιστικότητα, η ανάπτυξη, η επιχειρηματικότητα είναι έννοιες που δεν νομοθετούνται, δεν επιβάλλονται και βεβαίως δεν είναι ομπρέλες που μπορεί το κράτος, η κοινωνία ή οι πολίτες να τις ανοίγουν όταν βρέχει.
Γνωρίζοντας τις "συνέπειες" υπό μορφήν αρνητικών σχολίων για την επόμενη φράση, εκτιμώ πως ναι, πρέπει η κοινωνία να δεχθεί και το μισθό των 300 ευρώ και των 200 ευρώ, προκειμένου να ξεκινήσει ο οποιοσδήποτε εργαζόμενος την εργασία του. Η εναλλακτική του είναι η ανεργία και η εναλλακτική της επιχείρησης είναι η αλλαγή έδρας. Ναι, πρέπει ο συνταξιούχος να δεχθεί ότι η σύνταξή του δεν είναι δεδομένη αλλά εξαρτάται από τις εισφορές και άρα την οικονομική κατάσταση που βρίσκεται το ταμείο του. Ναι, πρέπει ο μισθοδοτούμενος από τον κρατικό προϋπολογισμό να αντιληφθεί ότι αν το κράτος δεν έχει έσοδα τότε και ο δικός του μισθός θα πρέπει να προσαρμοσθεί ανάλογα. Όπως σε κάθε επιχείρηση.Οι "σειρήνες" του εγχώριου πολιτικού και κοινωνικού κατεστημένου θα προσπαθήσουν να μας πείσουν για το αντίθετο. Πως δηλαδή - εν μέσω ύφεσης - είναι δυνατή η εγγύηση των μισθών. Αυτή η παραδοχή βολεύει πολλούς. Το κράτος, γιατί εμμέσως βαυκαλίζεται ότι μπορεί να εισπράττει φόρους και εισφορές λαμβάνοντας ως βάση υπολογισμού τουλάχιστον τον κατώτατο μισθό, τους συνδικαλιστές που μπορούν να επαίρονται για τα " χάρτινα κάστρα" τους που τάχατες προστατεύουν τον εργαζόμενο ενώ στην πραγματικότητα τον οδηγούν στην ανεργία και ένα μεγάλο ιδεοληπτικά σκουριασμένο κομμάτι της κοινωνίας που φαντασιώνεται κερδοφόρες επιχειρήσεις εν Ελλάδι και άρα κεκρυμμένης ικανότητας αφειδούς μισθοδοσίας η οποία δεν καταβάλλεται γιατί εξ ορισμού η επιχειρηματικότητα γι' αυτούς κινείται μεταξύ βαμπιρισμού και τυχοδιωκτισμού.
Για άλλη μια φορά, η σεβαστή πλειοψηφία θα αναλάβει να μας πάει ένα βήμα παραπέρα. Όπως το κάνει κάθε φορά με τις "σοφές" και τόσο "επιτυχημένες" επιλογές της. Αυτή τη φορά προς ποια κατεύθυνση όμως;
