Μετά την πρώτη φάση, όπου η αντίδραση της Ευρώπης στην οικονομική κρίση αναπόφευκτα θύμισε κάπως αυτές τις εικόνες, ήλθε η ώρα για μια πιο συνεκτική, οργανωμένη και επιθετική αντίδραση της Ε. Ε. Η σημερινή σύνοδος κορυφής -ίσως η κρισιμότερη στην ιστορία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης- αποτελεί μια λαμπρή ευκαιρία. Είναι η ώρα της πράξης.
Το σύνθημα της αντεπίθεσης δόθηκε από τον πρόεδρο Μπαρόζο και μάλιστα εκεί που έπρεπε, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την αγορά του ευρωπαϊκού δημόσιου χώρου, όχι στις κλειστές αίθουσες των εθνικών κυβερνοσυμβουλίων που δεν αποτελούν εύφορο έδαφος για την κοινοτική μέθοδο και το κοινό συμφέρον. Ο οδικός χάρτης που προτείνει ο πρόεδρος της Κομισιόν προς τους ηγέτες της Ενωσης περιέχει πέντε απλά -αλλά επείγοντα- ευρωπαϊκά βήματα για έξοδο από την κρίση:
1. Να δοθεί μια αποφασιστική απάντηση στην ελληνική κρίση: Δεν υπάρχει άλλο περιθώριο για αμφισβητήσεις που κλονίζουν την ελληνική κοινωνία αλλά και τη συνολική σταθερότητα του ευρώ. Τώρα χρειαζόμαστε να καταβληθεί η 6η δόση του 1ου προγράμματος, να ισχυροποιηθεί και να προσαρμοσθεί το 2ο πρόγραμμα με την επαρκή συμμετοχή του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και στη συνέχεια να υλοποιηθεί με συνεπή εφαρμογή χωρίς αμφιθυμίες. Παράλληλα, να επιταχυνθεί η διαρθρωτική βοήθεια της Ε. Ε. με παροχή της αντίστοιχης τεχνογνωσίας για να πάρει μπρος η μηχανή της ανάπτυξης.
2. Να διευρυνθούν τα τείχη προστασίας της Ευρωζώνης: Τώρα είναι η ώρα να κτισθούν γερά θεμέλια και μηχανισμοί που θα πείσουν τις αγορές ότι οι άμυνες της Ευρωζώνης είναι ακλόνητες απέναντι σε κάθε απειλή. Η διεύρυνση του Ταμείου Σταθερότητας (EFSF) και η γέννηση του μόνιμου μηχανισμού αντιμετώπισης κρίσεων (ESM) το συντομότερο δυνατό θα δώσουν αυτό το σαφές μήνυμα. Η ΕΚΤ θα συνεχίσει να εγγυάται τόσο τη ρευστότητα όσο και τη σταθερότητα στις αγορές κρατικών χρεογράφων.
3. Να ενισχυθεί το τραπεζικό σύστημα: Οι πολίτες δεν πρέπει να ξεχνούν ότι οι καταθέσεις τους είναι εγγυημένες από την κοινοτική νομοθεσία σε ύψος 100.000 ευρώ. Η συνεχιζόμενη, όμως, αβεβαιότητα στις αγορές χρέους ανεβάζει την πίεση στο τραπεζικό σύστημα και επιβάλλει ενίσχυση της ρευστότητας, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης του τραπεζικού κεφαλαίου. Πρώτα από ίδια κεφάλαια, χωρίς να αποκλείονται ενισχύσεις από εθνικές κυβερνήσεις και δάνεια από το EFSF. Τέλος, η νέα πρόταση της Επιτροπής για ένα φόρο στις χρηματιστηριακές συναλλαγές θα φέρει κάποια στοιχειώδη ισορροπία, με τον χρηματοπιστωτικό τομέα να επιστρέφει επιτέλους στους φορολογουμένους μέρος των ενισχύσεων που τόσο απλόχερα έλαβε μετά το 2008.
4. Να πετύχουμε ανάπτυξη στην πράξη, όχι στα λόγια: Αρκετά μιλήσαμε για ανάπτυξη. Ας την κάνουμε πράξη. Να ολοκληρώσουμε την εσωτερική αγορά ενέργειας, ψηφιακών υπηρεσιών, ηλεκτρονικού εμπορίου. Να βάλουμε τέλος στις περιττές αδειοδοτήσεις, να ανοίξουμε τα κλειστά επαγγέλματα, να πολεμήσουμε τη γραφειοκρατία, να εκθέσουμε τις δημόσιες προμήθειες στη διαφάνεια και τον έλεγχο. Να δώσουμε ευκαιρίες στους νέους να δουλέψουν στον ιδιωτικό τομέα μέσω ενός μεγάλου πανευρωπαϊκού προγράμματος Ευκαιριών για Νέους. Να μεγιστοποιήσουμε τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις με τα ομόλογα έργων, που θα προσελκύουν χρηματοδοτικά κεφάλαια από τις αγορές για μεγάλα έργα υποδομής. Να κάνουμε την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων μοχλό επανεκκίνησης της πραγματικής οικονομίας.
5. Να γίνει πραγματικότητα το «Ο» όχι μόνο το «Ν» της ΟΝΕ: Δεν νοείται νομισματική ένωση με 27 διαφορετικές οικονομικές πολιτικές. Χωρίς ενιαία οικονομική διακυβέρνηση, η Ευρωζώνη δεν θα ξεπεράσει τα σημερινά της προβλήματα. Νέες κοινοτικές ρυθμίσεις έχουν ήδη συμφωνηθεί και άλλες θα παρουσιασθούν άμεσα. Χρειαζόμαστε δημοσιονομική εποπτεία, προληπτικούς ελέγχους και αυτόματες κυρώσεις σε όσους δεν σέβονται το κοινό νόμισμα. Η διαμόρφωση των οικονομικών πολιτικών θα πρέπει να γίνεται από κοινού απ’ όλα τα κράτη-μέλη και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Στο τέλος αυτής της διαδικασίας θα προκύψουν και τα Ευρωπαϊκά Ομόλογα Σταθερότητας για κοινό κρατικό δανεισμό που θα ανταμείβουν την πειθαρχία και θα τιμωρούν τη σπατάλη.
Αυτά τα βήματα πρέπει να αποφασιστούν σήμερα και να γίνουν πράξη όλα μαζί συγχρόνως. Πυροσβέστες και αρχιτέκτονες να αφεθούν απερίσπαστοι να κάνουν τη δουλειά τους. Η ώρα της Ευρώπης είναι σήμερα.
* Ο κ. Μαργαρίτης Σχοινάς είναι αναπληρωτής διευθυντής του Σώματος Συμβούλων Ευρωπαϊκής Πολιτικής (ΒΕΡΑ)
του προέδρου της Κομισιόν Ζ. Μ. Μπαρόζο. Διετέλεσε ευρωβουλευτής Ν. Δ. (2007-2009). Εδώ εκφράζει προσωπικές απόψεις.
