Με την εφαρμογή του εργοσήμου επιχειρείται για πρώτη φορά να δοθεί ουσιαστική και μελετημένη λύση σε ένα χρονίζον πρόβλημα του ασφαλιστικού συστήματος, τις απώλειες ασφαλιστικών εισφορών από την αδήλωτη εργασία των περιστασιακά απασχολούμενων στην κατοικία του εργοδότη, τις αγροτικές εργασίες και τους περιστασιακά εργαζόμενους στο χώρο της εστίασης, του θεάματος και του ακροάματος.
Το εργόσημο αποτελεί ειδικό έντυπο, εν είδη επιταγής, με μοναδικό αριθμό, που εκδίδεται από τον εργοδότη με τη χρήση του ΑΜΚΑ και του ΑΦΜ του καθώς και την καταβολή ποσού σε συνεργαζόμενους φορείς (ΕΛΤΑ και Τράπεζες) και αποδίδεται στον εργαζόμενο αντί χρηματικού ποσού για την αμοιβή των υπηρεσιών του. Κατά την εξαργύρωση του εργόσημου, ο εργαζόμενος, μόνο με το ΑΜΚΑ του, εισπράττει το αναγραφόμενο ποσό μείον των ασφαλιστικών εισφορών, οι οποίες υπολογίζονται σε ποσοστό 20% ή 10% και αποδίδονται στον κατά περίπτωση ασφαλιστικό φορέα που είναι το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή ο ΟΓΑ αντίστοιχα.
Για τη διασφάλιση της διαδικασίας και την επαλήθευση των στοιχείων τηρείται «Αρχείο Εργοσήμου» στην Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε, βάσει του οποίου οι ασφαλιστικοί φορείς θα είναι σε θέση να υπολογίσουν μεταξύ των άλλων τα ασφαλιστικά δικαιώματα που θεμελιώνει ο εργαζόμενος και το μέγεθος των οικονομικών ελαφρύνσεων που προβλέπονται για τον εργοδότη ως κίνητρο για την χρήση του εργόσημου. Συγκεκριμένα, οι ετήσιες καταβληθείσες εισφορές εκπίπτουν κατά τα 2/3 από το φορολογητέο εισόδημα του εργοδότη και κατά το 1/3 από το φορολογητέο εισόδημα του εργαζόμενου.
Μέσω του εργόσημου οι ασφαλισμένοι έχουν πλήρη ασφαλιστική κάλυψη σε συνταξιοδοτικό και υγειονομικό επίπεδο αλλά και σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, ενώ στην ίδια περίπτωση οι εργοδότες απαλλάσσονται από κάθε ποινική και αστική κύρωση.
Για τη διευκόλυνση των πολιτών έχει προβλεφθεί η δυνατότητα έκδοσης του εργοσήμου με πολλαπλούς τρόπους, σε τραπεζικά υποκαταστήματα, αυτόματα μηχανήματα ή μέσω διαδικτύου, ώστε η χρήση του να διαδοθεί άμεσα, χωρίς προβλήματα, στους ασφαλισμένους όλων των μορφωτικών στρωμάτων και όλων των γεωγραφικών σημείων της χώρας.