Ο αμερικανικός οίκος έθεσε συγκεκριμένα 15 χώρες της Ευρωζώνης, μεταξύ αυτών τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, την Αυστρία, τη Φιλανδία και το Λουξεμβούργο σε καθεστώς επιτήρησης για πιθανή υποβάθμιση – γεγονός που συνεπάγεται μία στις δύο πιθανότητες να ακολουθήσει υποβάθμιση εντός 90 ημερών. Η απειλή αφορούσε εμμέσως και τους μηχανισμούς διάσωσης της Ευρωζώνης κι έγινε αμέσως αντιληπτή.
Αν κάποια από τις 6 χώρες που διαθέτουν την ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση την έχανε, θα τορπιλίζονταν ευθύς αμέσως η ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση των ομολόγων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Δηλαδή η λειτουργικότητα και η βιωσιμότητα των μηχανισμών στήριξης της Ευρωζώνης.
Προκειμένου να μην μας αφήσει καμία αμφιβολία χτες ο SandP ‘ξαναχτύπησε’, ανακοινώνοντας και επισήμως ότι εκτός των 15 κρατών της Ευρωζώνης, τοποθετεί σε επιτήρηση για πιθανή υποβάθμιση και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Κατά την ανακοίνωση του SandP, η υποβάθμιση του ευρωπαϊκού μηχανισμού θα γίνει εφόσον υποβαθμιστεί η αξιολόγηση μιας ή δυο χωρών από αυτές που διαθέτουν την ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση και θα αφορά μία ή δυο βαθμίδες. Όσο κι αν εξέπληξε η τοποθέτηση του ευρωπαϊκού πυρήνα σε καθεστώς επιτήρησης για υποβάθμιση, η κίνηση του αμερικάνικου οίκου ίσως να μην είναι παράλογη. Από τη στιγμή που αμφισβητείται το μέλλον της Ευρωζώνης συνολικά, είναι απατηλή η ιδέα ότι ακόμα και τα ισχυρότερα μέλη της αξίζουν μια ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση. Όμως σε περίπτωση που αρχίσουν να χάνουν την ανώτατη πιστοληπτική τους αξιολόγηση τα κράτη του ευρωπαϊκού πυρήνα – όπως φαίνεται πολύ πιθανό αν δεν υπάρξει σημαντική πρόοδος στη ευρωπαϊκή σύνοδο της Παρασκευής καθώς και στις αγορές ομολόγων της ευρωπαϊκής περιφέρειας – τι θα γίνει με την χρηματοδότηση των ευάλωτων κρατών;
Ενδέχεται βεβαίως τα πράγματα να μην φτάσουν ως εκεί. Άλλωστε ο χρόνος που επέλεξε ο αμερικάνικος οίκος για να διατυπώσει τις απειλές του υποδεικνύει κάποιου τύπου πρόθεση: το έκανε πριν την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής, όχι μετά τη λήξη της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μπροστά της ακόμη μία σύνοδο για να σώσει το ευρώ, όπως υπόσχεται εδώ και δύο χρόνια. Αυτή τη φορά η Γερμανία και η Γαλλία ισχυρίζονται προς όλες τις κατευθύνσεις ότι κατάφεραν να πετύχουν μια συμφωνία που θα πείσει τους επενδυτές οι οποίοι αρχίζουν να αποφεύγουν το ευρώ. Οι κινήσεις του αμερικάνικου οίκου τις πιέζουν ώστε να το κάνουν. Αν τα αποτελέσματα είναι μια ακόμη φορά κατώτερα των υποσχέσεων, σύντομα θα δούμε μια υποβάθμιση. Και με τη Γαλλία να θέλει απεγνωσμένα να διατηρήσει την ανώτατη πιστοληπτική της αξιολόγηση, η άμεση προοπτική να τη χάσει σαφώς και θα βοηθήσει ώστε να δούμε τη μέγιστη δυνατή αποφασιστικότητα στην επικείμενη σύνοδο.
Ό,τι κι αν γίνει όμως, οι προοπτικές του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας φαντάζουν γκρίζες. Η έλξη του ευρωπαϊκού μηχανισμού για τους επενδυτές οφείλονταν στην ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση των τίτλων του που με τη σειρά της οφείλονταν στο υψηλό αξιόχρεο των έξι κρατών του ευρωπαϊκού πυρήνα τα οποία διέθεταν την ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση. Η αξιοπιστία των τίτλων του μηχανισμού είχε ήδη μειωθεί στα μάτια των επενδυτών, καθώς οι αποδόσεις για τα 10ετή ομόλογά του ενισχύθηκαν από τα τέλη Σεπτεμβρίου έως χτες κατά μία ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα και βρίσκονται πλέον στο 3.63%. Η κίνηση δεν είναι δραματική, γιατί με αυτές τις αποδόσεις πουλήθηκαν τα ομόλογα τον περασμένο Ιούνιο. Αλλά είναι σίγουρο ότι οι επενδυτές της Ασίας που στήριξαν τις τέσσερις εκδόσεις των ομολόγων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που έχουν γίνει μέχρι σήμερα δεν πρόκειται να συνεχίσουν να αγοράζουν χαρτιά τα οποία δεν θα διαθέτουν την ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση. Και αυτό σημαίνει πως η Ευρωζώνη εξαντλεί ή πλησιάζει να εξαντλήσει κάθε χρηματοδοτική της δυνατότητα – με την εξαίρεση βεβαίως της ΕΚΤ…
