Υπάρχουν πολλοί φίλοι που θεωρούν ότι η Ελλάδα δεν έχει κάνει αρκετά όσον αφορά τις αλλαγές που απαιτούνται με σκοπό να... ξεκινήσει η προσπάθεια αναδιάρθρωσης του κράτους. Πράγματι, όχι μόνο δεν έχουμε κάνει πολλά, δεν έχουμε κάνει τίποτα. Το πολιτικό κατεστημένο εξακολουθεί και δεν θέλει μέχρι σήμερα να βάλει χέρι στο μεγάλο κράτος.
Σας έχω πει πολλές φόρες όμως, ότι ακόμα και αν τις είχαμε κάνει (πολλές από τις αλλαγές που απαιτούνται), δεν θα άλλαζε την κατάσταση. Το μνημόνιο και οι συνταγές της τρόικας δεν θα έκαναν την Ελλάδα ταμειακά βιώσιμη και ανταγωνιστική. Οι συνταγές της τρόικας (και ο διεστραμμένος τρόπος με τον οποίον εφαρμόζονται από την ελληνική πολιτική ηγεσία) προσφέρουν μια πρόχειρη λογιστική τακτοποίηση στην καλύτερη των περιπτώσεων.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα έπρεπε να είχαμε ακολουθήσει πολλές από αυτές τις συνταγές. Σημαίνει απλά ότι και να τις είχαμε εφαρμόσει, δεν θα έκαναν τη διαφορά και σίγουρα δεν θα γινόμαστε ανταγωνιστικοί και ταμειακά βιώσιμοι.
Οι πολιτικές που απαιτούνται για να ανακάμψει η Ελλάδα είναι πολλές. Πρωτίστως όμως, απαιτούνται πολιτικές τέτοιες που να προσφέρουν άμεση σταθερότητα. Ποιες είναι αυτές οι πολιτικές;
Η πρώτη είναι το κούρεμα. Αν δεν προηγηθεί το κούρεμα, πριν του οτιδήποτε, δεν έχει νόημα να συζητάμε για μέτρα και πολιτικές που να μπορούν να σταθεροποιήσουν την Ελλάδα.
Ας δούμε ένα παράδειγμα. Πάμε να περάσουμε τον δρόμο και ξαφνικά έρχεται ένα αυτοκίνητο και μας χτυπάει. Είμαστε λοιπόν αιμόφυρτοι στον δρόμο. Πρώτα θα πρέπει να έρθει το ασθενοφόρο και να μας πάει στο νοσοκομείο, να μας βάλουν στο χειρουργείο και να μας κλείσουν τις πληγές και να αναρρώσουμε και μόνο μετά από αυτή τη διαδικασία να μας μαλώσει κάποιος.
Δεν έχει νόημα, καθώς τρέχει το ασθενοφόρο προς το νοσοκομείο και έχουμε σπάσει τα μισά μας κόκαλα, να μας φωνάζει κάποιος λέγοντας ότι δεν έπρεπε να περάσουμε τον δρόμο. Και δεν έχει νόημα διότι πέραν του ότι ακόμα αιμορραγούμε, είμαστε επίσης σε αφασία.
Τι νόημα έχει λοιπόν να συζητάμε για αναπτυξιακά μέτρα, όταν δεν θα περισσεύει απολύτως τίποτα αν δεν μειωθεί αρκετά το χρέος μας; Τι νόημα έχει να μιλάμε για σταθερότητα, αν το κρατάς δεν μπορεί να προσφέρει στοιχειώδες υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας σε αυτούς που έχουν ανάγκη; Τι νόημα έχει να μιλάμε για ανάπτυξη, όταν οι πολίτες αυτής της χώρας φορολογούνται βάναυσα στο όνομα του να να πιάσουμε τους όποιους ταμειακούς στόχους. Τι νόημα έχουν αυτές οι θυσίες, αν στο τέλος δεν θα γίνουμε βιώσιμοι, διότι απλά τα νούμερα δεν βγαίνουν; Τι νόημα έχει να συζητάμε για μια ιδιωτική οικονομία, αν το κράτος χρωστά το 3% του ΑΕΠ στον ιδιωτικό τομέα; Τέλος, τι νόημα έχουν αυτές οι θυσίες αν ο μέσος πολίτης συνεχίζει και αισθάνεται ότι τον δουλεύουν όλοι και δεν υπάρχει ίχνος αξιοκρατίας σε αυτή τη χώρα;
Όλα αυτά δεν έχουν κανένα νόημα αν πρώτα δεν μπορεί να σταθεροποιηθεί η κατάσταση. Μπορεί για λαϊκιστικούς λόγους να λέμε ότι αυτά που κάνει η κυβέρνηση θα φτιάξουν την κατάσταση, αλλά αν πρώτα δεν προσφέρουμε ανακούφιση έτσι ώστε η οικονομία αυτή να γίνει ταμειακά βιώσιμη άμεσα, ό,τι και να κάνουμε, θα είναι σαν μια τρύπα στο νερό.
Σας έχω ξαναπεί ότι ρευστότητα χωρίς βιωσιμότητα σημαίνει χασούρες. Για να πιάσει τόπο η ρευστότητα, θα πρέπει πρώτα το σύστημα να γίνει βιώσιμο.
Είμαστε λοιπόν στη φάση όπου μας έχει χτυπήσει το αυτοκίνητο και περιμένουμε ακόμα το ασθενοφόρο. Αν πρώτα δεν πάμε στο νοσοκομείο και δεν μπούμε στο χειρουργείο να σταματήσει η αιμορραγία, δεν έχει κανένα νόημα να μας λένε ότι δεν έπρεπε να περάσουμε τον δρόμο.
Αν λοιπόν δεν γίνει το κούρεμα πρώτα από όλα, δεν θα λυθεί κανένα πρόβλημα και δεν θα έχουμε πιθανότητες να γίνουμε βιώσιμοι, ακόμα και αν κάνουμε ό,τι μας λένε και ακόμα παραπάνω. Και ο λόγος απλά είναι ότι δεν βγαίνουν τα νούμερα για να έχουν αποτέλεσμα οι όποιες πολιτικές που προστάζει το μνημόνιο, η κυβέρνηση και όλα τα κόμματα του κοινοβουλίου.
Σημειώστε αυτό που σας λέω. Αν δεν μειωθεί το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους μεταξύ 3% - 4% του ΑΕΠ (και το 4% είναι στο όριο να γίνουμε βιώσιμοι με μεγάλη προσπάθεια), ό,τι πολιτικές και να εφαρμόσουμε, όσοι και να απολυθούν από το δημόσιο και όσες μειώσεις δαπανών και να γίνουν, δεν θα έχει πιθανότητες η Ελλάδα να καταστεί βιώσιμη και να σταθεροποιηθεί η οικονομία.
Μην με παρεξηγείτε, όχι ότι δεν θα έπρεπε να είχαμε κάνει πολλά από αυτά που μας λένε μέχρι σήμερα. Αλλά ακόμα και αν τα κάναμε, απλά θα ήταν μια προεργασία για την επόμενη μέρα και όχι η λύση. Λύση μπορεί να προγραμματιστεί μόνο μετά από το κούρεμα και την αναχρηματοδότηση των τραπεζών. Μόνο τότε μπορούμε να προγραμματίσουμε το τι θα κάνουμε, πόσους θα διώξουμε (αν χρειαστεί) και το σχέδιο δράσης.
Έχοντας πει αυτό, μου προκαλεί εντύπωση ότι μια μερίδα του τύπου θεωρεί θετικό το 50% κούρεμα. Θεωρεί ότι είναι καλύτερα να εξακολουθεί η Ελλάδα να έχει ένα χρέος που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει, στο όνομα του να μην χτυπηθούν CDS κτλ. Όσον αφορά τις συνεχιζόμενες αναφορές σε χρεοκοπία και πτώχευση, με το συμπάθιο, αλλά αυτές οι λέξεις δεν είναι καν στο λεξιλόγιο μου.
Η Ελλάδα είναι αιμόφυρτη τώρα και 2 χρόνια. Ακόμα περιμένουμε το ασθενοφόρου, διότι το κούρεμα θα έπρεπε να γίνει αρχές του 2010. Και ενώ ακόμα αιμορραγούμε στον δρόμο, ορισμένοι ακόμα δεν μπορούν να αποφασίσουν πότε θα έρθει το ασθενοφόρο. Και ενώ έχουμε σπάσει τα μισά μας κόκαλα, ορισμένοι άλλοι περιμένουν να σηκωθούμε όρθιοι και να αρχίσουμε να τρέχουμε. Ο δε κύριος Παπανδρέου εξαρχής μας έλεγε ότι είμαστε μια χαρά και δεν το χρειαζόμαστε καν ασθενοφόρο.
Σας έχω πει πολλές φόρες όμως, ότι ακόμα και αν τις είχαμε κάνει (πολλές από τις αλλαγές που απαιτούνται), δεν θα άλλαζε την κατάσταση. Το μνημόνιο και οι συνταγές της τρόικας δεν θα έκαναν την Ελλάδα ταμειακά βιώσιμη και ανταγωνιστική. Οι συνταγές της τρόικας (και ο διεστραμμένος τρόπος με τον οποίον εφαρμόζονται από την ελληνική πολιτική ηγεσία) προσφέρουν μια πρόχειρη λογιστική τακτοποίηση στην καλύτερη των περιπτώσεων.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα έπρεπε να είχαμε ακολουθήσει πολλές από αυτές τις συνταγές. Σημαίνει απλά ότι και να τις είχαμε εφαρμόσει, δεν θα έκαναν τη διαφορά και σίγουρα δεν θα γινόμαστε ανταγωνιστικοί και ταμειακά βιώσιμοι.
Οι πολιτικές που απαιτούνται για να ανακάμψει η Ελλάδα είναι πολλές. Πρωτίστως όμως, απαιτούνται πολιτικές τέτοιες που να προσφέρουν άμεση σταθερότητα. Ποιες είναι αυτές οι πολιτικές;
Η πρώτη είναι το κούρεμα. Αν δεν προηγηθεί το κούρεμα, πριν του οτιδήποτε, δεν έχει νόημα να συζητάμε για μέτρα και πολιτικές που να μπορούν να σταθεροποιήσουν την Ελλάδα.
Ας δούμε ένα παράδειγμα. Πάμε να περάσουμε τον δρόμο και ξαφνικά έρχεται ένα αυτοκίνητο και μας χτυπάει. Είμαστε λοιπόν αιμόφυρτοι στον δρόμο. Πρώτα θα πρέπει να έρθει το ασθενοφόρο και να μας πάει στο νοσοκομείο, να μας βάλουν στο χειρουργείο και να μας κλείσουν τις πληγές και να αναρρώσουμε και μόνο μετά από αυτή τη διαδικασία να μας μαλώσει κάποιος.
Δεν έχει νόημα, καθώς τρέχει το ασθενοφόρο προς το νοσοκομείο και έχουμε σπάσει τα μισά μας κόκαλα, να μας φωνάζει κάποιος λέγοντας ότι δεν έπρεπε να περάσουμε τον δρόμο. Και δεν έχει νόημα διότι πέραν του ότι ακόμα αιμορραγούμε, είμαστε επίσης σε αφασία.
Τι νόημα έχει λοιπόν να συζητάμε για αναπτυξιακά μέτρα, όταν δεν θα περισσεύει απολύτως τίποτα αν δεν μειωθεί αρκετά το χρέος μας; Τι νόημα έχει να μιλάμε για σταθερότητα, αν το κρατάς δεν μπορεί να προσφέρει στοιχειώδες υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας σε αυτούς που έχουν ανάγκη; Τι νόημα έχει να μιλάμε για ανάπτυξη, όταν οι πολίτες αυτής της χώρας φορολογούνται βάναυσα στο όνομα του να να πιάσουμε τους όποιους ταμειακούς στόχους. Τι νόημα έχουν αυτές οι θυσίες, αν στο τέλος δεν θα γίνουμε βιώσιμοι, διότι απλά τα νούμερα δεν βγαίνουν; Τι νόημα έχει να συζητάμε για μια ιδιωτική οικονομία, αν το κράτος χρωστά το 3% του ΑΕΠ στον ιδιωτικό τομέα; Τέλος, τι νόημα έχουν αυτές οι θυσίες αν ο μέσος πολίτης συνεχίζει και αισθάνεται ότι τον δουλεύουν όλοι και δεν υπάρχει ίχνος αξιοκρατίας σε αυτή τη χώρα;
Όλα αυτά δεν έχουν κανένα νόημα αν πρώτα δεν μπορεί να σταθεροποιηθεί η κατάσταση. Μπορεί για λαϊκιστικούς λόγους να λέμε ότι αυτά που κάνει η κυβέρνηση θα φτιάξουν την κατάσταση, αλλά αν πρώτα δεν προσφέρουμε ανακούφιση έτσι ώστε η οικονομία αυτή να γίνει ταμειακά βιώσιμη άμεσα, ό,τι και να κάνουμε, θα είναι σαν μια τρύπα στο νερό.
Σας έχω ξαναπεί ότι ρευστότητα χωρίς βιωσιμότητα σημαίνει χασούρες. Για να πιάσει τόπο η ρευστότητα, θα πρέπει πρώτα το σύστημα να γίνει βιώσιμο.
Είμαστε λοιπόν στη φάση όπου μας έχει χτυπήσει το αυτοκίνητο και περιμένουμε ακόμα το ασθενοφόρο. Αν πρώτα δεν πάμε στο νοσοκομείο και δεν μπούμε στο χειρουργείο να σταματήσει η αιμορραγία, δεν έχει κανένα νόημα να μας λένε ότι δεν έπρεπε να περάσουμε τον δρόμο.
Αν λοιπόν δεν γίνει το κούρεμα πρώτα από όλα, δεν θα λυθεί κανένα πρόβλημα και δεν θα έχουμε πιθανότητες να γίνουμε βιώσιμοι, ακόμα και αν κάνουμε ό,τι μας λένε και ακόμα παραπάνω. Και ο λόγος απλά είναι ότι δεν βγαίνουν τα νούμερα για να έχουν αποτέλεσμα οι όποιες πολιτικές που προστάζει το μνημόνιο, η κυβέρνηση και όλα τα κόμματα του κοινοβουλίου.
Σημειώστε αυτό που σας λέω. Αν δεν μειωθεί το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους μεταξύ 3% - 4% του ΑΕΠ (και το 4% είναι στο όριο να γίνουμε βιώσιμοι με μεγάλη προσπάθεια), ό,τι πολιτικές και να εφαρμόσουμε, όσοι και να απολυθούν από το δημόσιο και όσες μειώσεις δαπανών και να γίνουν, δεν θα έχει πιθανότητες η Ελλάδα να καταστεί βιώσιμη και να σταθεροποιηθεί η οικονομία.
Μην με παρεξηγείτε, όχι ότι δεν θα έπρεπε να είχαμε κάνει πολλά από αυτά που μας λένε μέχρι σήμερα. Αλλά ακόμα και αν τα κάναμε, απλά θα ήταν μια προεργασία για την επόμενη μέρα και όχι η λύση. Λύση μπορεί να προγραμματιστεί μόνο μετά από το κούρεμα και την αναχρηματοδότηση των τραπεζών. Μόνο τότε μπορούμε να προγραμματίσουμε το τι θα κάνουμε, πόσους θα διώξουμε (αν χρειαστεί) και το σχέδιο δράσης.
Έχοντας πει αυτό, μου προκαλεί εντύπωση ότι μια μερίδα του τύπου θεωρεί θετικό το 50% κούρεμα. Θεωρεί ότι είναι καλύτερα να εξακολουθεί η Ελλάδα να έχει ένα χρέος που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει, στο όνομα του να μην χτυπηθούν CDS κτλ. Όσον αφορά τις συνεχιζόμενες αναφορές σε χρεοκοπία και πτώχευση, με το συμπάθιο, αλλά αυτές οι λέξεις δεν είναι καν στο λεξιλόγιο μου.
Η Ελλάδα είναι αιμόφυρτη τώρα και 2 χρόνια. Ακόμα περιμένουμε το ασθενοφόρου, διότι το κούρεμα θα έπρεπε να γίνει αρχές του 2010. Και ενώ ακόμα αιμορραγούμε στον δρόμο, ορισμένοι ακόμα δεν μπορούν να αποφασίσουν πότε θα έρθει το ασθενοφόρο. Και ενώ έχουμε σπάσει τα μισά μας κόκαλα, ορισμένοι άλλοι περιμένουν να σηκωθούμε όρθιοι και να αρχίσουμε να τρέχουμε. Ο δε κύριος Παπανδρέου εξαρχής μας έλεγε ότι είμαστε μια χαρά και δεν το χρειαζόμαστε καν ασθενοφόρο.
