Όταν μιλάμε για κάποιον εθισμό ή εξάρτηση, συνήθως το μυαλό μας πηγαίνει στο τσιγάρο ή στα ναρκωτικά.
Όσον αφορά στην άσκηση, το πιο συνηθισμένο είναι να συναντάμε άτομα που δεν έχουν εντάξει καθόλου τη γυμναστική στο πρόγραμμά τους και ίσως να αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας.
Υπάρχουν όμως και άλλα που το παρακάνουν και αντιμετωπίζουν επίσης προβλήματα. Πολλές έρευνες έχουν αποδείξει πως η άσκηση μπορεί να μετατραπεί για κάποιους, σε έναν φυσικό εθισμό. Πότε συμβαίνει αυτό;
Γιατί είναι σημαντικό;
Δεν πρόκειται για εθισμό στη σοκολάτα ή στο τσιγάρο… οπότε γιατί; 47% των Αμερικανών ενηλίκων πάσχουν από κάποιο είδος διαταραχής εθισμού και η άσκηση μπορεί να είναι μία από αυτές. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η υπερβολική άσκηση μπορεί να είναι παρόμοια με την κατάχρηση ναρκωτικών και σε ορισμένες περιπτώσεις, συνδέεται με διατροφικές διαταραχές. Στην πραγματικότητα, σχεδόν το ήμισυ των εθισμένων στην άσκηση, αναφέρεται ότι πάσχουν από μια διατροφική διαταραχή και 15-20% είναι εθισμένοι στο αλκοόλ ή τα ναρκωτικά.
Ακριβώς όπως με τον εθισμό στο αλκοόλ ή στα ναρκωτικά, έτσι και η υπερβολική άσκηση εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία, όπως κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης πίεσης, προβλήματα στην καρδιά και απώλεια οστικής μάζας.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι περισσότερο από μια ώρα άσκησης, δε μπορεί να δημιουργήσει ένα όμορφο σώμα, γι' αυτό δε χρειάζεται να… κατασκηνώνουμε στο γυμναστήριο. Επιπλέον, σύμφωνα με ερευνητές, μόλις 10 λεπτά έντονης άσκησης μπορεί να ενισχύσει τη διάθεσή μας θετικά.
Εθισμός στην άσκηση - το σχέδιο δράσης
Αναρωτιέστε τι ακριβώς ορίζει την υπερβολική άσκηση; Για να μας βοηθήσουν να διαγνώσουμε μια πιθανή εξάρτηση, οι ερευνητές αναφέρουν έξι προειδοποιητικά σημάδια:
1. Ανοχή: Μήπως τα 10 χλμ. που τρέχετε σας φαίνονται λίγα, όπως και τα 50 άλματα ή τα 100 pushups; Αν συνηθίζετε να ασκείστε σε υπερβολικό βαθμό –για να συγκρίνετε μπορείτε να δείτε τους γύρω σας- αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι του εθισμού. Υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στο αυξημένο επίπεδο φυσικής κατάστασης και της υπερβολικής άσκησης.
2.Υποχώρηση: Μήπως το ότι δεν πηγαίνετε γυμναστήριο σας δημιουργεί άγχος, ένταση και δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε το βράδυ; Το να σταματήσετε ένα διάστημα να ασκείστε, δε σημαίνει ότι πρέπει να σας αγχώσει ή να σας δημιουργήσει προβλήματα. Αν νοιώθετε έτσι, είναι πιθανό να είστε εθισμένοι.
3. Έλλειψη ελέγχου: Νοιώθετε την ανάγκη να τρέχετε κάθε μέρα μαραθώνιο; Δεν κάνει κακό το να κάνετε ένα διάλειμμα και να βάζετε στην άκρη τα βάρη. Αν αυτό σας είναι αδύνατο και δε μπορείτε να μείνετε μακριά από το γυμναστήριο, καλύτερα να συμβουλευτείτε έναν ειδικό.
4. Πρόθεση: Σήμερα το πρόγραμμα έχει 50 λεπτά γιόγκα, οπότε γιατί να θέλετε να ασκηθείτε παραπάνω πηγαίνοντας και για τρέξιμο; Αν αλλάζετε το πρόγραμμά γυμναστικής σας προσθέτοντας επιπλέον ώρες, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι εθισμού, ειδικά εάν γίνεται συστηματικά.
5. Χρόνος: Δε μπορείτε να πάτε στο πάρτι που σας κάλεσαν για να μη χάσετε την προπόνησή σας; Αργείτε στη δουλειά γιατί το χαλάρωμα μετά την προπόνησή σας, σας πήρε λίγο παραπάνω; Ένα ακόμη πιθανό δείγμα εθισμού είναι όταν ο χρόνος για γυμναστική σας κάνει να απομακρύνεστε από τις κοινωνικές σας σχέσεις και υποχρεώσεις.
6. Συνέχεια: Έχετε ακόμη εμμονή με το γυμναστήριο, ακόμη και αν η υπερβολική άσκηση σας δημιουργεί συναισθηματική και σωματική δυσφορία; Συνεχίζετε να πιέζετε τον εαυτό σας να ασκηθεί παρόλο που γνωρίζετε ότι αυτό είναι επιβλαβές για τη σωματική και ψυχική σας υγεία; Αυτά είναι σημάδια εθισμού.
Παρά το γεγονός πάντως πως τα σημάδια είναι φανερά, υπάρχει περιορισμένη βιβλιογραφία σχετικά με τη θεραπεία του εθισμού στην άσκηση. Ωστόσο, οι ερευνητές θεωρούν ότι η πλήρης αποχή από την άσκηση δεν είναι ο σωστός τρόπος για να νικηθεί ο εθισμός. Αντ' αυτού, προτείνουν άσκηση με μέτρο ή να ακολουθήσουμε κάποια νέα μορφή άσκησης που μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του χρόνου που την εκτελούμε. Δοκιμάστε την εναλλαγή ανάμεσα σε κολύμπι, τρέξιμο, γιόγκα ή βάρη.
Και βάλτε καλά στο μυαλό σας αυτό που λένε οι ειδικοί: ο χρόνος της άσκησης που συστήνεται για τους ενήλικες είναι 150 λεπτά αερόβιας δραστηριότητας την εβδομάδα, σε συνδυασμό με δύο ή τρεις ημέρες προπόνησης με βάρη ή ασκήσεις εδάφους.
Η ξεκούραση και η χαλάρωση είναι επίσης σημαντικά και μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της απόδοσης μακροπρόθεσμα. Μην ξεχνάτε λοιπόν να κάνετε το διάλειμμα που χρειάζεται ο οργανισμός σας.
Το συμπέρασμα
Η υπερβολική άσκηση μπορεί να είναι ένα σημάδι εθισμού. Ο εθισμός στην άσκηση είναι ένας εθισμός συμπεριφοράς, παρόμοιος με την εξάρτηση από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά και εγκυμονεί πνευματικούς και σωματικούς κινδύνους για την υγεία μας. Ακολουθήστε ένα λογικό πρόγραμμα γυμναστικής και συνδυάστε το με την απαραίτητη χαλάρωση, ώστε να επιτύχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα και να είστε υγιείς.
