Γνωστή η πρωτοβουλία της Εθελοντικής ομάδας δράσης Ν. Πιερίας[1]. Προβλήθηκε από τα ΜΜΕ. Γεννήθηκε ένα ς προβληματισμός, για το αν μπορούμε οι καταναλωτές να προμηθευτούμε απευθείας από τους παραγωγούς.
Η ιδέα ακούγεται υπέροχη. Ένας κόσμος όπου οργανώσεις καταναλωτών και παραγωγών, θα επικοινωνούν μεταξύ τους, και θα ανταλλάσσουν προϊόντα χωρίς την παρέμβαση μεσάζοντα. Όταν όμως εξετάσουμε λίγο βαθύτερα το θέμα, θα δούμε ότι είναι πολλά εκείνα που θα πρέπει να διευκρινιστούν..
Το μόνο σημείο που θα θίξουμε εδώ, είναι ο ρόλος του κράτους, σε μια τέτοια προοπτική. Το κράτος δια των υπηρεσιών του, μπαίνει πάντα ανάμεσα στον παραγωγό και στον καταναλωτή. Δεν μας ρωτάει. Μόνο του, για το ‘καλό΄μας, το κράτος παρεμβαίνει, οπουδήποτε, σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Θέτει το καθεστώς και καθορίζει όλες τις λεπτομέρειες της ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών δια των άμεσα (εφορία) ή έμμεσα (Δήμοι) εξαρτώμενων από αυτό υπηρεσιών.
Οι στόχοι (κρινόμενοι από τα αποτελέσματα) της σημερινής πολιτικής τους κράτους, στον αγροτικό τομέα
Α) Να ρίξει τους αγρότες στην θανάσιμη αγκαλιά των εμπόρων. Για αυτό και απαιτεί τόσες άδειες από τους παραγωγούς, που οι τελευταίοι, ιδίως αν είναι μικροί, εύκολα τα παρατάνε. Συντελεί σε αυτό και η γενικότερη πολιτική του κράτους. Επιδοτήσεις, για να στραφούν σε εύκολες λύσεις και να α να μην επιμείνουν σε ‘κακές πρακτικές’ όπως η πώληση απ ευθείας σε καταναλωτές.
Β) οι καταναλωτές θα πρέπει να έχουν τόσα πολλά νομικά εμπόδια, ώστε να μην μπορέσουν, ακόμα και αν διανοηθούν, να προχωρήσουν σε απ ευθείας αγορά από τους παραγωγούς. Πολύ δε περισσότερο να συστήσουν καταναλωτικούς συνεταιρισμούς.
Γ) οι μικροί έμποροι να υποχρεωθούν να αποχωρήσουν. Πριν μερικά χρόνια, άλλαξε το κράτος τις προϋποθέσεις για τους εμπόρους. Πάρα πολλοί, ιδίως εκείνοι που δεν είχαν μεγάλο τζίρο και εκείνοι που δούλευαν εποχιακά (δηλαδή εμπορεύονταν ένα μόνο προϊόν), έκριναν ότι δεν τους συνέφερε. Έτσι έγιναν αντιπρόσωποι μεγαλύτερων εμπόρων, με αποτέλεσμα να μειωθεί ο ανταγωνισμός στον κλάδο. Ο κλάδος απασχολεί τώρα πια λίγους, τους λεγόμενους μεγαλέμπορους.
Το κράτος με τις παρεμβάσεις του, αναγκάζει κάθε παραγωγό, να επιλέξει ανάμεσα στο να είναι απολύτως νόμιμος οπότε είναι οικονομικά ασύμφορη η συνέχιση της δραστηριότητας ή να είναι ‘παράνομος’ και να ζητάει την ‘προστασία’ του κάθε πολιτικάντη, για να μην καταλήξει στα δικαστήρια. Το ίδιο συμβαίνει και από την πλευρά του καταναλωτή, ιδίως όταν ο τελευταίος θέλει να οργανώσει πρωτοβουλίες όπου παραγωγοί και καταναλωτές θα συναλλάσσονται ελεύθερα. Όποιος αμφιβάλλει, δεν έχει παρά να ψάξει μόνος του, τις προϋποθέσεις (άδειες, δικαιώματα, ενημερώσεις) για κάθε μια από τις παραπάνω περιπτώσεις. Θα μείνει έκπληκτος από την φαντασία εκείνων που έφτιαξαν το γραφειοκρατικό σύστημα που ισχύει στην Ελλάδα σήμερα.
Αν αυτή είναι η πραγματικότητα, το ερώτημα είναι τι κάνουμε. Δεχόμαστε ότι ανάμεσα στους παραγωγούς και τους καταναλωτές υπάρχει πάντα το κράτος; Ή, ως καταναλωτές, θέτουμε τα δικά μας κριτήρια, τις δικές μας προδιαγραφές, τις δικές μας προϋποθέσεις και με βάση αυτές πορευόμαστε;
Ας σκεφτούμε από τώρα, για το ρόλο του κράτους στις απευθείας συναλλαγές παραγωγών καταναλωτών. Όσο μπαίνει και η κρατική εξουσία σφήνα, ανάμεσά μας, ποτέ δεν θα είναι δυνατές, αυτές οι ανταλλαγές. Αν πιστεύουμε στο ‘απευθείας, μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε, χωρίς τον μεγάλο μεσάζοντα, ανάμεσά μας.
