νομισματικού / οικονομικού συστήματος που πλέον, έχει υπερβεί τα όριά του.
Η δυσμένεια στην οποία έχει τεθεί η χώρα μας από τη διεθνή κοινή γνώμη είναι προϊόν μιας εσφαλμένης τοποθέτησης. Οποιαδήποτε χώρα του ανεπτυγμένου κόσμου, αν δεχθεί τις ίδιες πιέσεις που δέχεται Ελλάδα, θα αντιμετωπίσει κι εκείνη το μονόδρομο της χρεοκοπίας και της απαξίωσης.
Η πραγματικότητα είναι ότι αν αθροίσουμε όλο το χρήμα που υπάρχει σε κυκλοφορία διεθνώς, σε όλες τις μορφές του, δεν επαρκεί για να καλύψει τα χρέη που έχουν δημιουργηθεί.
Πλέον, βρισκόμαστε σε ένα ενδιαφέρον σταυροδρόμι, όπου δεν υπάρχει άλλη λύση από το να ανακαλύψουμε εκ νέου τον τροχό.
Το ερώτημα είναι, πως θα μπορούσε μία χώρα σαν την Ελλάδα να αποφύγει την υποθήκευση τρισεκατομμυρίων σε φυσικό πλούτο, με «αντάλλαγμα» τη διαιώνιση μιας ασύμφορης δανειακής σύμβασης, με ολοένα και δυσμενέστερους όρους, που στο κάτω κάτω, σχεδόν καμία ανεπτυγμένη χώρα στον κόσμο, υπό τις ίδιες συνθήκες, δεν θα μπορούσε να τιμήσει;
Και θέτουμε το εξής απλό ερώτημα: Αν η Ελλάδα αποχωρήσει από την Ευρωζώνη, αυτό αυτομάτως θα συνεπάγεται μία εθνική καταστροφή επικών διαστάσεων;
Η απάντηση; Όχι απαραιτήτως. Στο χέρι μας είναι αν κάτι τέτοιο θα αποδειχθεί καταστροφικό ή όχι. Το σίγουρο είναι ότι θα χρειαστεί η συνδρομή όλων μας σε πολλαπλά επίπεδα. Να απαλλαγούμε μια και καλή από τον κακό μας εαυτό. Τον εαυτό της εύκολης λύσης, της ευθυνοφοβίας, της εκλογίκευσης και δικαιολόγησης ασύμφορων προσωπικών επιλογών που επιβαρύνουν το σύνολο της κοινωνίας μας.
Μία παρένθεση τώρα. Όλοι μας λίγο πολύ έχουμε μάθει, από τα παιδικά μας χρόνια, να μην φταίμε σε τίποτα. Από δικαιολογίες του τύπου «κυρία δασκάλα, μπορεί να άργησα μία ώρα σήμερα αλλά δεν φταίω εγώ, φταίει η αλλαγή της ώρας μέσα στο Σαβ/κο την οποία και δεν κατάλαβα», που η ίδια η δασκάλα δέχεται ως το πλέον πειστικό επιχείρημα.
Μετά από αυτή την παρένθεση, ας επιστρέψουμε στο νόμισμα και στην οικονομία. Αν φύγουμε από το ευρώ, θα καταρρεύσει η οικονομία μας;
Απάντηση: Όχι απαραιτήτως.
Όπως γνωρίζουμε, η Ελλάδα είναι μία χώρα πολύ πλουσιότερη σε φυσικούς πόρους από ότι μέχρι πρότινος πιστεύαμε. Ο φυσικός πλούτος, οι φυσικοί πόροι, εκτός από την μεταποίηση και την τεχνολογία, είναι εκείνοι που καθορίζουν σε τεράστιο βαθμό την ευημερία μιας χώρας. Αρκεί η ίδια η χώρα να διατηρήσει στο ακέραιο τη συμμετοχή της σε αυτό τον πλούτο. Το θέμα όμως είναι, πως θα διαχειριστούμε αυτόν τον πλούτο; Θα τον παραχωρήσουμε έναντι πινακίου φακής, ή θα τον χρησιμοποιήσουμε για να εφεύρουμε εκ νέου τον τροχό;
Αυτό μπορεί να γίνει αντιληπτό με ένα πολύ απλό παράδειγμα. Εκτός από ενέργεια (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) και πρώτες ύλες, εκείνο το οποίο ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει, είναι ότι η Ελλάδα, σε σχέση με τον πληθυσμό της, είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης σε αποθέματα ανανεώσιμου, πόσιμου νερού. Αυτό γίνεται αντιληπτό στον παρακάτω πίνακα, που συμπεριλαμβάνει ενδεικτικά και ορισμένες χώρες εκτός Ευρώπης.
Χώρα
|
κυβικά
χλμ.*
|
έτος
|
Πληθυσμός
|
έτος
|
κυβ. χλμ.
ανανεώσιμου
|
ανανεώσιμου
|
απογραφής
|
εκατομμύρια**
|
απογραφής
|
πόσιμου νερού ανά
| |
πόσιμου
νερού
|
1 εκατομ.
πληθυσμού
| ||||
Ισλανδία
|
46,8
|
2007
|
0,318
|
2011
|
147,17
|
Καναδάς
|
3300
|
1985
|
34,6
|
2011
|
95,38
|
Νορβηγία
|
389,4
|
2007
|
5
|
2012
|
77,88
|
Βραζιλία
|
8233
|
2000
|
192,3
|
2011
|
42,81
|
Ρωσία
|
4498
|
1997
|
143,03
|
2012
|
31,45
|
Αργεντινή
|
814
|
2000
|
40,1
|
2010
|
20,30
|
Σουηδία
|
183,4
|
2007
|
9,5
|
2011
|
19,31
|
Αυστραλία
|
336,1
|
2005
|
22,8
|
2012
|
14,74
|
ΗΠΑ
|
3069
|
1985
|
312,9
|
2012
|
9,81
|
Πορτογαλία
|
73,6
|
2007
|
10,6
|
2011
|
6,94
|
Ελβετία
|
53,5
|
2007
|
7,9
|
2010
|
6,77
|
Ελλάδα
|
72
|
2007
|
10,8
|
2011
|
6,67
|
Ολλανδία
|
89,7
|
2007
|
16,7
|
2011
|
5,37
|
Ιαπωνία
|
430
|
1999
|
127,73
|
2012
|
3,37
|
Τουρκία
|
231,6
|
2008
|
74,7
|
2011
|
3,10
|
Δανία
|
16,3
|
2007
|
5,6
|
2011
|
2,91
|
Ιταλία
|
175
|
2007
|
60,7
|
2011
|
2,88
|
Γαλλία
|
186,3
|
2007
|
65,3
|
2012
|
2,85
|
Μ.
Βρετανία
|
175,3
|
2007
|
62,3
|
2010
|
2,81
|
Ισπανία
|
111,1
|
2007
|
46,2
|
2012
|
2,40
|
Γερμανία
|
188
|
2007
|
81,8
|
2011
|
2,30
|
Κίνα
|
2738,8
|
2008
|
1210,9
|
2011
|
2,26
|
Ινδία
|
1907,8
|
1999
|
1339,7
|
2010
|
1,42
|
Ν. Αφρική
|
50
|
2005
|
50,6
|
2011
|
0,99
|
Ισραήλ
|
1,8
|
2008
|
7,8
|
2011
|
0,23
|
Απλούστατα, κάνουμε ότι έκανε η Αθήνα κατά τη Χρυσή Εποχή της το οποίο την κατέστησε διεθνές οικονομικό κέντρο για σειρά δεκαετιών: Συνδέουμε το νόμισμά μας με ένα αποθεματικό. Στην Αρχαία Ελλάδα ήταν το σιτάρι. Μία δραχμή, αντιστοιχούσε διαχρονικά με έναν στατήρα σιτάρι. Αυτό ενέπνευσε στον τότε γνωστό κόσμο, εμπιστοσύνη στη δραχμή. Όλοι γνώριζαν πως η δραχμή είχε αντίκρισμα και η αξία της παρέμεινε σταθερή.
Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε σήμερα;
Θα μπορούσαμε κάλλιστα να συνδέσουμε το νόμισμα σε κυκλοφορία, με τα αποθέματα ανανεώσιμου πόσιμου νερού που υπάρχουν στη χώρα. Και γιατί το πόσιμο νερό κι όχι την ενέργεια (π.χ. πετρέλαιο, φυσικό αέριο); Γιατί το νερό είναι ανανεώσιμο. Γιατί όχι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Γιατί για κάτι τέτοιο θα απαιτηθούν επενδύσεις με πολυετή ορίζοντα απόσβεσης και η χώρα μας δεν διαθέτει αυτή την πολυτέλεια στην παρούσα συγκυρία. Εξάλλου, η τεχνολογία εξελίσσεται και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα γίνονται ολοένα και πιο αποδοτικές και οικονομικές. Οπότε αυτό μπορούμε να το επανεξετάσουμε σε μερικά έτη.
Όσον αφορά το ανανεώσιμο πόσιμο νερό ως νομισματικό αποθεματικό όμως, πρέπει να προσέξουμε το εξής: Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση, η κατοχή αυτού του νομίσματος να δημιουργεί αξιώσεις ιδιοκτησίας σε ένα κατεξοχήν κοινωνικό αγαθό, όπως είναι το πόσιμο νερό. Με άλλα λόγια, κάποιος που έχει στην κατοχή του Χ μονάδες αυτού του νομίσματος, δεν θα έχει το δικαίωμα να ανταλλάξει το νόμισμα με τίτλους ιδιοκτησίας ανανεώσιμου πόσιμου νερού. Διαφορετικά, η κατοχή μεγάλων αποθεμάτων νομίσματος από μία μερίδα ανθρώπων, οργανισμών ή κρατών θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοχλός εκβιασμού εις βάρος της χώρας.
Αντί αυτού, τα αποθέματα ανανεώσιμου πόσιμου νερού καθορίζουν το νόμισμα σε κυκλοφορία, το επιτρεπόμενο όριο δανεισμού σε αυτό το νόμισμα συμπεριλαμβανομένου των προβλεπόμενων τόκων, συν ένα «μαξιλαράκι» για ενδεχόμενο διπλοδανεισμό που υπό άλλες συνθήκες θα δημιουργούσε μία αναντιστοιχία ανάμεσα στο νόμισμα σε κυκλοφορία και στο σύνολο του χρέους. Πρόκειται δηλαδή για ένα «εικονικό» αποθεματικό.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνουμε στη δημιουργία:
1. Ενός σταθερού εγχώριου νομισματικού συστήματος με προδιαγραφές για την αποκατάσταση του διεθνούς μας κύρους.
2. Ενός νομίσματος το οποίο εναρμονίζει την οικολογία με την οικονομική μας δραστηριότητα. Θα αναγκαστούμε να πάψουμε να είμαστε σπάταλοι όσον αφορά τη χρήση του νερού, να δούμε πιο σοβαρά τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και του περιβάλλοντος κατά προέκταση.
3. Θα υποχρεωθούμε να βάλουμε τα δυνατά μας και να δείξουμε ότι μπορούμε εκ του μηδενός να αναγεννήσουμε μία οικονομία που όλοι την έχουν προεξοφλήσει ως τελειωμένη και να δώσουμε το παράδειγμα, για το πώς μπορεί να σταθεροποιηθεί η οικονομία, όχι μόνο εντός των συνόρων, αλλά και διεθνώς.
4. Θα δούμε λιγότερο αψήφιστα το πρόβλημα της αύξησης του πληθυσμού εντός των συνόρων, από τη στιγμή που κάθε αύξηση κατοίκων χωρίς αντίστοιχη αύξηση αποθεμάτων ανανεώσιμου πόσιμου νερού, θα συνεπάγεται την πτώση του δείκτη ευημερίας.
5. Μέσα από μία υπέρβαση αυτού του είδους, θα δοθεί ώθηση στην οικονομία με συνεπακόλουθη ώθηση στην καινοτομία, την εφευρετικότητα, και την πολιτιστική παραγωγή. Μέσα από αντίστοιχες συνθήκες - αν εξαιρέσουμε τη δουλοκρατία - η Αρχαία Ελλάδα παρήγαγε καινοτομία σε όλους τους τομείς: Επιστήμη, πολιτισμός, φιλοσοφία, τεχνολογία και καινοτομία εν γένει. Όσον αφορά τη δουλοκρατία, από την έλευση της βιομηχανικής εποχής και μετά, η τεχνολογία μας έχει επιτρέψει να υποκαταστήσουμε τους δούλους με μηχανές, οπότε οι τωρινές συνθήκες έχουν μεγαλύτερη αντιστοιχία με την αρχαιότητα από ότι θα περίμενε κανείς.
Κάποιος εύλογα θα θέσει το εξής ερώτημα: Βάσει ενός τέτοιου συστήματος, αυτό σημαίνει ότι οι περιοχές που έχουν μικρότερα αποθέματα ανανεώσιμου πόσιμου νερού, είναι εξ’ ορισμού φτωχότερες από όσες έχουν μεγαλύτερα αποθέματα νερού; Η απάντηση είναι όχι. Πρόκειται για ένα «εικονικό» σύστημα. Η ποσότητα ανανεώσιμου πόσιμου νερού καθορίζει την ποσότητα νομίσματος σε κυκλοφορία. Το νόμισμα που κυκλοφορεί είναι εθνικό και θα συνεχίσει να διανέμεται με βάση την αξία που προσφέρει κάθε ιδιώτης, εταιρία ή οργανισμός στο σύνολο. Με άλλά λόγια, όπως συνέβαινε πάντα.
Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να λειτουργήσει και σε διεθνή βάση, αρκεί να δώσουμε το παράδειγμα. Με συσπείρωση κι όχι πόλωση. Η πόλωση είτε πρόκειται για τον Βορρά έναντι του Νότου, Δύσης έναντι Ανατολής, πολιτικών πεποιθήσεων Χ έναντι πολιτικών πεποιθήσεων Ψ, πλουσίων έναντι φτωχών, μπορεί μόνο να εντείνει αντιπαραθέσεις και να οδηγήσει σε σύγκρουση. Το πρόβλημα είναι γενικευμένο και αφορά τους πάντες, διεθνώς. Ενδεικτικά, μερικοί από τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη εξέφρασαν πρόσφατα το φόβο τους ότι με την κατάρρευση της μέσης τάξης, δεν θα υπάρχει πλέον κατανάλωση και ως εκ τούτου, θα χάσουν και οι ίδιοι τα «κεκτημένα». Αυτή είναι η πραγματικότητα. Διανύουμε εδώ και χρόνια έναν νέο αιώνα, μια νέα χιλιετία και πρέπει να απαγκιστρωθούμε από συστήματα και πεποιθήσεις μιας περασμένης εποχής. Το οφείλουμε εξάλλου, τόσο στους εαυτούς μας, όσο και στις γενιές που θα κληρονομήσουν τα ηνία στο άμεσο, αλλά και στο απώτερο μέλλον.
Το επόμενο ερώτημα: Εξοφλούμε τους δανειστές μας και πως;
Απάντηση: Δεν αθετούμε τις δεσμεύσεις μας. Τους εξοφλούμε με πίστωση χρόνου και με πιο ευνοϊκούς όρους. Το χρέος μας δεν είναι ανυπέρβλητο, θα πρέπει όμως να μπει σε μια πιο υγιή βάση. Εφόσον οι οικονομία μας πραγματοποιήσει ένα μικρό θαύμα, θα είμαστε σε θέση να το εξοφλήσουμε. Δεν είναι μία ουτοπία. Το μόνο βέβαιο όμως είναι ότι το ποσοστό της τεχνητής διόγκωσης του χρέους μας από το 2010 και μετά μέσα από τις καταχρηστικές δανειακές συμβάσεις θα πρέπει να αναθεωρηθεί.
Πρέπει να λάβετε υπόψη ότι το παραπάνω κείμενο είναι μία υπεραπλούστευση. Χρειάζεται πολλαπλή συνδρομή από ανθρώπους διαφόρων κλάδων που ενδιαφέρονται για τη χώρα μας, για να λειτουργήσει. Και το κυριότερο: Να είναι ένα σύστημα έντιμο, χωρίς αλχημείες και «μαγειρέματα» που αναπόφευκτα θα οδηγήσουν στην απαξίωσή του. Θα χρειαστεί να ισορροπήσουμε το εμπορικό μας ισοζύγιο για να μη εξαντληθούν τα εγχώρια αποθέματα του εν λόγω νομίσματος. Θα χρειαστεί να περιορίσουμε τη σπατάλη στην κατανάλωση. Τέλος, θα χρειαστεί να αποβάλλουμε μια και καλή την άσχημη εκδοχή του νεοέλληνα που λειτουργεί ως αυτόνομη μονάδα στα πάντα, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι επιβαρύνοντας το εθνικό σύνολο, επιβαρύνει και υποβαθμίζει κατά προέκταση τον ίδιο του τον εαυτό.
