"Αθάνατοι" τότε επικαλούμενοι το πνεύμα των αγώνων (όπως και σήμερα) ακύρωσαν τη συμμετοχή της "διότι δεν ήταν σύμφωνη με το πνεύμα των αγώνων". Μια φοβερή αποκάλυψη του συγγραφέα Αθανασίου Ταρασουλέα.
"Αν με εμποδίζουν τα παπούτσια μου θα τα βγάλω". Δήλωση που είχε κάνει η ίδια η Ρεβίθη στην Εφημερίδα Εστία την 4η Απριλίου του 1896. Και έτσι έκανε αφού απεικονίζεται σε ελεύθερο σχέδιο να κρατάει τα παπούτσια της στο χέρι.
Η Μελπομένη Σταμάτα ΡΕΒΙΘΗ γεννήθηκε το 1866 στην Σύρο αλλά αμέσως μετά την γέννησή της οι γονείς της την έφεραν στον Πειραιά προκειμένου να βρουν δουλειά. Η οικογένειά της ήταν πολύ φτωχή. Και η ίδια μεγαλώνοντας δεν μπόρεσε να βελτιώσει την οικονομική της κατάσταση και ζούσε στην απόλυτη φτώχεια.
Η απόλυτη φτώχεια ως αιτία της φυσικής της κατάστασης:
Νωρίς χάνει τον άντρα της και μένει χήρα και άνεργη με δύο παιδιά. Το πρώτο το χάνει το 1895 ενώ το δεύτερο είναι ακόμα μωρό. Μη μπορώντας ούτε στον Πειραιά να βρει δουλειά, περπατά κάθε μέρα τα 9 χιλιόμετρα που χωρίζουν το σπίτι της από την Ομόνοια, όπου πηγαίνει για να εργαστεί οπουδήποτε. Την απόσταση αυτή την κάνει σχεδόν κάθε μέρα μέχρι που αποκτά τέτοια φυσική κατάσταση ώστε να πηγαίνει 9 χιλιόμετρα στην Αθήνα, να εργάζεται 8 και 12 ώρες και να ξαναγυρνά άλλα 9 χιλιόμετρα πίσω στο σπίτι της στον Πειραιά.
Το περιστατικό που της έβαλε την ιδέα:
Κάποια μέρα το 1896, λίγες μέρες πριν από την επίσημη έναρξη των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, συναντά έναν δρομέα ο οποίος προπονείται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες τρέχοντας επί της Πειραιώς και καλύπτοντας σχεδόν με κόπο αυτή την διαδρομή που η Ρεβίθη έκανε καθημερινά για να εργαστεί. Αυτός της βάζει ουσιαστικά την ιδέα ότι αν συμμετάσχει στον Μαραθώνιο, θα τραβήξει πάνω της την προσοχή και τον θαυμασμό και ίσως πετύχει και την επαγγελματική της αποκατάσταση.
Η απάντηση της Ρεβίθη στον Δημοσιογράφο:
Η Ρεβίθη φτάνει την Πέμπτη 9 Απριλίου (ή 28η Μαρτίου με το παλαιό ημερολόγιο που τότε ίσχυε) στην τοποθεσία της εκκίνησης στον Μαραθώνα. Στο σημείο αυτό είχαν την υποχρέωση να συγκεντρωθούν όλοι όσοι θα λάμβαναν μέρος στον Μαραθώνιο. Λέγεται ότι μόλις την είδαν οι δημοσιογράφοι άρχισαν να κάνουν ερωτήσεις ενώ κάποιος την ειρωνεύτηκε λέγοντας ότι "μέχρι να τερματίσεις εσύ, θα έχει φύγει από το στάδιο ο κόσμος". Η Ρεβίθη του απάντησε ότι "εσείς οι άνδρες δεν πρέπει να μιλάτε γιατί έχετε χάσει σε όλα τα αθλήματα από τους Αμερικάνους".
Η συμμετοχή της κρίθηκε αντίθετη με το πνεύμα των Αγώνων:
Ωστόσο η συμμετοχή της δεν εγκρίθηκε. Είναι γνωστό ότι και οι αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες ήταν πολεμικοί οπλικοί αγώνες και απαγόρευαν τη συμμετοχή γυναικών. Άλλωστε στους νικητές γκρέμιζαν μέρος των τειχών της πόλης για να δείξουν ότι αν υπάρχουν τέτοιοι στρατιώτες δεν απαιτείται τείχος για να τους προφυλάσσει. Όλα δε τα αγωνίσματα είχαν να κάνουν με την τέχνη του πολέμου και στο πνεύμα αυτό δεν περιλάμβαναν ποτέ παιχνίδια (όπως σήμερα) αλλά μόνο στρατιωτικές δοκιμασίες.
Αλλά και οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν θεμελιωθεί πάνω σε αυτό το πνεύμα από τον Κουμπερτέν αφού ο ίδιος ποτέ δεν ανέχτηκε την ήττα των Γάλλων από τους Πρώσσους και απέδιδε την ήττα στην κακή φυσική κατάσταση των στρατευμάτων που θα καλυτέρευε αν τους μετέδιδε το πνεύμα των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων. Τα ιδεώδη για τα οποία μιλούν σήμερα και στο όνομα των οποίων δήθεν αποβάλλουν αθλητές (βλέπε Βούλα Παπαχρήστου) είναι μια ανοησία αφού αυτή η "ευγενής άμιλλα" την οποία επικαλούνται σήμερα, οδηγούσε αθλητές να πεθαίνουν (παγκράτιο, πάλη) προκειμένου να επιτύχουν νίκη. Και η λέξη "αγώνας" ακόμα παραπέμπει στον "άθλο" και όχι στο παιχνίδι (κρίκετ, πινγκ πονγκ, τένις κ.ο.κ.). Αποβολή αθλητού υπήρχε μόνο όταν πετύχαινε νίκη με όχι δίκαια μέσα και όχι με το τι πρέσβευε ιδεολογικά. Άλλωστε στους αρχαίους Ολυμπιακούς αγώνες δεν αποκλείονταν τα κράτη που δεν είχαν Δημοκρατικό Πολίτευμα αφού λάμβαναν μέρος και η Σπάρτη αλλά και πόλεις που είχαν Τυραννία. Τα δημοκρατικά πιστεύω των αθλητών ουδέποτε αποτέλεσαν προϋπόθεση συμμετοχής. Έτσι στο πνεύμα αυτό που επικαλούνται σήμερα μερικοί για να αποκλείουν αθλητές, απέκλεισαν και την Ρεβίθη λέγοντας της ότι η αίτηση συμμετοχής της ήταν εκπρόθεσμη.
Μάλιστα και ο γηραιός ιερέας του Μαραθώνα Ιωάννης Βελιώτης, αρνήθηκε να την ευλογήσει αν και ευλόγησε όλους τους υπόλοιπους αθλητές.
Το πείσμα και αγωνιστικότητα την οδηγούν στην εκκίνηση:
Αν και οι αθλητές ξεκίνησαν τον Μαραθώνιο την Παρασκευή 10 Απριλίου, στην Ρεβίθη απαγορεύτηκε η συμμετοχή της έστω και ανεπίσημα. Να τρέξει δηλαδή εκτός συναγωνισμού. Η Ρεβίθη δεν το έβαλε κάτω και διανυκτέρευσε στον Μαραθώνα αρνούμενη να φύγει. Την επομένη στις 08.00 το πρωί ξεκίνησε να τρέχει, αφού εξασφάλισε πρώτα υπεύθυνη δήλωση από τον Δήμαρχο, τον Δάσκαλο και τον Ειρηνοδίκη που βεβαίωναν ότι ξεκίνησε από το ίδιο σημείο που ξεκίνησαν και οι Μαραθωνοδρόμοι για να καλύψει την ίδια απόσταση. Η Ρεβίθη άρχισε λοιπόν μόνη της ένα είδος ατομικού Μαραθωνίου και έφτασε στην τρέχοντας στα Παραπήγματα (σημερινό νοσοκομείο Ευαγγελισμός, κοντά στο Χίλτον) στις 13.30 το μεσημέρι, μετά δηλαδή από 5,5 ώρες. Εκεί την σταμάτησαν Αξιωματικοί του στρατού στους οποίους είχε επιβληθεί να ελέγχουν όσους κατέρχονται προς το Παναθηναϊκό Στάδιο. Αυτός ο έλεγχος καταγράφηκε και έγινε αφορμή να μείνει μέχρι εμάς σήμερα ο χρόνος που χρειάστηκε η Ρεβίθη προκειμένου να φτάσει μέχρι εκεί. Εκεί η Ρεβίθη τους είπε ότι θέλει να συναντήσει τον Τιμολέοντα Φιλήμονα (Γενικό Γραμματέα της Ολυμπιακής Επιτροπής) που βρίσκονταν εντός του Σταδίου. Φαίνεται ότι η Ρεβίθη σκόπευε να κάνει τον ίδιο τον Φιλήμονα αυτόπτη μάρτυρα του Μαραθωνίου της και της εισόδου της στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Όμως οι Αξιωματικοί δεν την άφησαν να συνεχίσει. Την σταμάτησαν ίσως ένα χιλιόμετρο πριν την ολοκλήρωση του Μαραθωνίου, απαγορεύοντας την είσοδο στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Η Ρεβίθη όμως είχε καταφέρει να κάνει αυτό που 8 άντρες αθλητές τότε δεν μπόρεσαν να κάνουν. Από τους 17 άντρες που έλαβαν μέρος στον Μαραθώνιο του 1896 μόνο 9 είχαν τερματίσει και η Ρεβίθη την επόμενη μέρα.
Οκτώ άντρες αθλητές΄ δεν κατάφεραν να κάνουν αυτό που η Μελπομένη Σταμάτα Ρεβίθη πέτυχε μόνη της. Να τερματίσουν στον Μαραθώνιο του 1896
Η συμμετοχή της Ρεβίθη πιστοποιείται από πολλά μέσα της εποχής εκείνης. Η εφημερίδα της Αθήνας Messager d' Athenes (Αγγελιοφόρος των Αθηνών) κάνει λόγο "για μια γυναίκα που είχε δηλώσει συμμετοχή στον Μαραθώνιο και δεν της επετράπη να τρέξει, αλλά τρέχοντας τελικά μόνη της πέτυχε να τερματίσει σε 4,5 ώρες". Ο Ούγγρος "αθάνατος" Franz Kemeny τον ίδιο χρόνο αναφέρει στα γερμανικά ότι "κάποια κυρία Μελπομένη έκανε αίτηση να τρέξει στον Μαραθώνιο και η αίτησή της δεν έγινε δεκτή και τελικά έτρεξε μόνη της". Ο Ούγγρος Ολυμπιονίκης Άλφρεντ Χάγιος, (του οποίου το περιστατικό αναφέρουμε σε παλαιότερη ανάρτηση εδώ, από τη συμμετοχή του στους Αγώνες Κολύμβησης στην Ζέα), επιβεβαιώνει τη συμμετοχή της Μελπομένης στους Αγώνες.
Η εφημερίδα Εστία της 4ης Απριλίου 1896, αναφέρεται επίσης στην "παράξενη γυναίκα, η οποία έχοντας τρέξει λίγες μέρες πριν στον δοκιμαστικό του Μαραθωνίου, σκόπευε να διαγωνιστεί την μεθεπόμενη ημέρα". Σήμερα ήρθε στα γραφεία μας και μας είπε "Αν με εμποδίζουν, θα βγάλω τα παπούτσια μου και θα συνεχίσω ξυπόλητη".
Επίλογος:
Δεν υπάρχει καμιά αναφορά για την ζωή της Ρεβίθη μετά τον Μαραθώνιο. Αν κατάφερε να βρει δουλειά, αν τελικά συνάντησε τον Φιλήμονα ή αν έκανε επίσημα τελικώς την αίτηση για συμμετοχή της. Όπως είπε και ο συγγραφέας Ταρασουλέας, ο οποίος έκανε γνωστή αυτή την ιστορία "η Σταμάτα Ρεβίθη, χάθηκε στην σκόνη της ιστορίας".
Οι Επίσημες συμμετοχές γυναικών:
Η αγγλίδα Βάιολετ Πίρσι ήταν η πρώτη γυναίκα που χρονομετρήθηκε σε Μαραθώνιο με χρόνο 3 ώρες και 40 λεπτά το 1926 στην Μεγάλη Βρετανία.
Η πρώτη όμως επίσημη αναγνώριση γυναικείου Μαραθωνίου έγινε το 1984 στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ με νικήτρια την Τζοάν Μπενουά με χρόνο 2 ώρες και 24 λεπτά.
