κ. Υπουργέ τα τελευταία χρόνια, η αγροτική επιχειρηματικότητα υιοθέτησε το μοντέλο «ποιοτικά προϊόντα με στόχο την ανταγωνιστικότητα». Πρόκειται για μια απλοϊκή προσέγγιση, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία εξαιρετικών προϊόντων, χωρίς αποτέλεσμα όμως στην κατάκτηση της ανταγωνιστικότητας, αποκλείοντας στην ουσία εξαιρετικά Ελληνικά προϊόντα από τις αγορές: Πως σκέφτεστε να ανατρέψετε τη τελευταία θέση που κατέχουμε ως χώρα σε ανταγωνιστικότητα και τι κατεύθυνση θα δοθεί στην παραγωγικότητα, η οποία είναι δυσανάλογη του χρόνου προσπάθειας. Καθώς επίσης, ποιά θέση πιστεύετε ότι μπορεί να παίξει η διαφοροποίηση στη παραγωγή μας.
Πάντοτε πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι η γεωργία μας μπορεί και πρέπει να ξαναγίνει ο πυλώνας ανάπτυξης του τόπου μας.
Ήταν πυλώνας ανάπτυξης αυτού του τόπου για τη γενιά των παππούδων μας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και η γενιά των πατεράδων μας από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο που κατάφεραν στηριγμένες, κατά κύριο λόγο, στη γεωργική παραγωγική διαδικασία, να ορθοποδήσουν, να φτιάξουν σχολειά, να κάνουν δρόμους, εκκλησιές, να κάνουν οργανισμούς, θεσμούς, να σπουδάσουν τα παιδιά τους.
Οι γενιές αυτές θεμελίωσαν την παραγωγική διαδικασία του πρωτογενούς τομέα και πάνω σ’ αυτά τα θεμέλια στηρίχθηκε όλη η ανάπτυξη του τόπου. Δεν θα είχαμε ποτέ εκκοκκιστήρια, βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας, νηματουργίας κλπ., αν δεν είχαμε ένα βαμβάκι εξαιρετικής ποιότητος. Δεν θα είχαμε ποτέ καπνοβιομηχανία, χωρίς τον καπνό μας, δεν θα είχαμε σήμερα ποτέ κρασιά, βιομηχανία οινοποιίας, χωρίς τα αμπέλια μας. Το ίδιο ισχύει για τα ροδάκινά μας, τις κονσέρβες κλπ.
Η πολιτική ανταγωνισμού φθηνότερων προϊόντων στο παρελθόν αποτέλεσε λάθος πολιτική. Η χώρα μας είναι μια μικρή χώρα με ένα εξαιρετικό περιβάλλον, ένα ποικιλόμορφο περιβάλλον, έχει εξαιρετικά παραδοσιακά ποιοτικά προϊόντα. Ήταν λάθος η προσπάθεια να παίξει σε μια πολιτική ανταγωνισμού φθηνότερων προϊόντων.
Θα πρέπει ως χώρα να «παίξουμε» και θα «παίξουμε» πλέον σ’ ένα «γήπεδο» ποιοτικών προϊόντων, προϊόντων ονομασίας προέλευσης, προϊόντων πιστοποιημένων που έχουν να δώσουν λύση σαν πρώτη ύλη είτε στη μεταποιητική βιομηχανία, είτε στον τελικό χρήστη, δηλαδή τον καταναλωτή, ώστε να τον βοηθήσουν.
Θέλω να τονίσω ότι οι ευκαιρίες όμως δεν τέλειωσαν, ούτε θα τελειώσουν ποτέ. Δημιουργούνται συνεχώς καινούργιες ευκαιρίες από την έρευνα, την καινοτομία, από τις αλλαγές καταναλωτικών προτύπων, από τις αλλαγές στις περιβαλλοντικές πολιτικές κ.ά.
Όπως ο κόσμος κάποτε μίλαγε για τη σταφίδα μας, τον καπνό μας, το βαμβάκι μας, τις κονσέρβες μας, τα φρούτα μας, τα λαχανικά που κατάκλυζαν τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης και τον κόσμο, έτσι θα πρέπει να ξαναμιλήσει για τα ελληνικά μας προϊόντα.
Να ξαναμιλήσει για προϊόντα όπως το ελληνικό γιαούρτι, τώρα που ξανά ανακαλύφθηκαν τα προβιοτικά και ο κόσμος κατάλαβε τη μεγάλη σημασία του γιαουρτιού. Θυμηθείτε ότι το ελληνικό γιαούρτι είναι το πρώτο προϊόν στην Αμερική και θα έλεγα σε όλο το δυτικό κόσμο, του οποίου η κατανάλωση τετραπλασιάζεται κάθε χρόνο. Με σχεδιασμό και οργάνωση θα ακολουθήσουν όλα τα μεταποιημένα μας λαχανικά, τα τουρσιά μας, τα μεταποιημένα μας κρέατα κλπ.
Στο παρελθόν αν στρεβλώθηκε η παραγωγή και περιορίσθηκε η ζωική παραγωγή, αυτό πρέπει να αντιστραφεί.
Πρώτη προτεραιότητά μας είναι η ενίσχυση της κτηνοτροφίας και η εξισορρόπηση του ισοζυγίου μας. Μάλιστα εκτατική κτηνοτροφία όπως είναι η αιγοπροβατροφία με τη μορφή που γίνεται σήμερα στην Ελλάδα, χρειάζεται ελάχιστη προσπάθεια να χαρακτηρισθεί ως βιολογική σε μεγάλα ποσοστά και έχει σημαντικότατες δυνατότητες, αν αναλογισθούμε την μεγάλη απαίτηση διεθνώς για τα βιολογικά προϊόντα.
Παράλληλα, η ενίσχυση των ψυχανθών που θα φέρει τα ευεργετήματα της αμειψισποράς εξασφαλίζει και τις ζωοτροφές, φέρνοντας ξανά τα όσπρια στο τραπέζι μας, βελτιώνοντας με τον τρόπο αυτό τη διατροφή μας. Ισχυρό μας ατού σ’ αυτή την προσπάθεια, πέραν των άλλων, είναι οι βοσκότοποί μας, εξαιρετική πηγή για την συγκεκριμένη μορφή κτηνοτροφίας.
Έχουμε, επίσης, χρέος να ενισχύσουμε δράσεις για την υποστήριξη της ιχθυοπαραγωγής. Λίγοι γνωρίζουν ότι η παραγωγή και η εξαγωγή ψαριών και ειδικά της τσιπούρας, έχει σήμερα την πρώτη θέση σε αξία στη λίστα των εξαγώγιμων προϊόντων στη χώρα μας. Έχει αντικαταστάσει, δηλαδή, από καιρό τα καπνά, τα βαμβάκια και άλλα τέτοια προϊόντα. Επομένως με έμφαση στο ξεπέρασμα τυχόν περιβαλλοντικών ή διαχειριστικών προβλημάτων μπορεί η ποιοτική τσιπούρα να είναι σημαντικό κομμάτι της εξαγωγικής μας δραστηριότητας. Να λοιπόν πως μπορεί να αντιστραφεί το ισοζύγιο.
Υστερούμε στην τυποποίηση, συσκευασία και προώθηση των προϊόντων μας. Το αγροτικό marketing είναι, από νέα έως άγνωστη και πολλές φορές ασήμαντη έννοια στον αγροκτηνοτροφικό κόσμο, ή προσεγγίζεται με μεγάλη προχειρότητα. Πιστεύετε ότι αυτή η αντιμετώπιση είναι συστατικό της ελληνικής κουλτούρας και παιδείας πάνω σε ζητήματα επιχειρηματικότητας ή ότι η πολιτεία δεν έχει δώσει την αρμόζουσα βαρύτητα, τη στιγμή που σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες το αγροτικό marketing, σε συνδυασμό με την έρευνα, αποτελούν βασικά εργαλεία της αγροτικής πολιτικής τους;
Oι φορείς, οι παραγωγικοί από την έρευνα, από την εκπαίδευση, από τον γεωργό, από τη μεταποιητική βιομηχανία, από τον έμπορο διακινητή, την αλυσίδα διακίνησης μέχρι τον τελικό χρήστη λειτουργούσαν ως τώρα ασυντόνιστα.
Η μεγάλη μας ευκαιρία είναι τώρα αυτός ο πλούτος που έχουμε, δηλαδή η βιοποικιλότητά μας, οι σπόροι μας να αποτελέσουν τη βάση της παραγωγικής διαδικασίας, να γίνει η ποιότητα, να γίνει η ονομασία προέλευσης των εξαιρετικών μας προϊόντων, να γίνει η ιχνηλασιμότητα, να γίνει η σωστή συσκευασία, αυτά να γίνουν σημαία μας. Αυτό μας λείπει. Και νομίζω ότι οι ευκαιρίες είναι εκεί και πρέπει να πατήσουμε σε αυτές και να αναπτυχθούμε.
Το «πάντρεμα» της γεωργικής μας παραγωγικής διαδικασίας με τα εχέγγυα που σας έθεσα προηγουμένως, σε συνδυασμό με τη γαστρονομία και την διατροφή θα έδιναν μεγάλη ώθηση στον τουρισμό μας. Η γεωργία και ο τουρισμός μας μπορούν να είναι τα θεμέλια που μπορούν να δώσουν μαζική απασχόληση. Είναι μεγάλες δεξαμενές χεριών. Πρέπει να στοχεύσουμε στο άνοιγμα νέων αγορών και στην επανατοποθέτηση των ελληνικών προϊόντων σε παραδοσιακές αγορές.
Εμείς θεωρούμε τη διατροφή μας και την παραγωγική διαδικασία κομμάτι του πολιτισμού μας. Τα όσπρια και τα τυριά κάθε περιοχής, οι πίτες, τα γλυκά μας είναι κομμάτι της παράδοσης και του πολιτισμού μας. Και πρέπει να τα αναδείξουμε.
Γιατί για παράδειγμα ένας τουρίστας, που έρχεται στην Ελλάδα για να απολαύσει τον ήλιο, τη θάλασσα, να θαυμάσει τον πολιτισμό μας, να δει τις αρχαιότητες και την ιστορία μας, να μην απολαύσει μια εξαιρετική διατροφή, να πει αποτοξινώθηκα απ’ όλο το προηγούμενο μοντέλο του γρήγορου φαγητού. Και φεύγοντας από τη χώρα μας, να γίνει διαφημιστής των προϊόντων μας. Να πει το δοκίμασα αυτό το εξαιρετικό κρασί, το τυρί και την φακή, ώστε να το ψάξει και στον τόπο του.
Η φέτα, το λάδι μας, τα κρασιά μας, τα τυριά μας, το γιαούρτι, τα τουρσιά μας και μια σειρά σημαντικών παραδοσιακών προϊόντων μας, δίνουν τον τόνο της εξωστρέφειας που πρέπει να αποκτήσουμε για όλη μας την αγροτική παραγωγή. Στρατηγική μας επιλογή είναι η ανάδειξη και προώθηση των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, που έχουν ταυτότητα και ποιότητα, άμεσα συνδεδεμένη με τον τόπο παραγωγής τους. Το Υπουργείο θα εξαντλήσει κάθε δυνατότητα για την καθιέρωσή τους στην παγκόσμια αγορά, ως επάξιων πρεσβευτών της ελληνικής διατροφικής κουλτούρας.
Όπως και εσείς επισημαίνετε, θα πρέπει για να πετύχουμε τα παραπάνω να δίδεται εξίσου μεγάλη έμφαση στο παραγωγικό κομμάτι του γεωργικού τομέα και στην μεταποίηση αλλά και στις διεργασίες που απαιτούν υποστήριξη και στον εξαγωγικό τομέα.
κ. καθηγητά, θα μου επιτρέψετε να επιμείνω στην ίδια κατεύθυνση. Η δημιουργία και η διάθεση ενός προϊόντος είναι αποτέλεσμα πολλών συνιστωσών. Η συνεργασία μιας ανθρώπινης αλυσίδας με εξειδικευμένη γνώση αποτελεί τη βάση της επιτυχίας και σχεδόν προκαθορίζει το αποτέλεσμα. Παρ’ όλα αυτά εμφανίζονται αδυναμίες που διαστρεβλώνουν αυτή τη δημιουργική διαδικασία και καταλήγουν σε επιλογές που ο καταναλωτής δεν αποδέχεται και δεν προτιμά. Πιστεύετε ότι το γνωστικό υπόβαθρο των εμπλεκόμενων κάθε φορά είναι ελλιπές, η γραμμή που ακολουθούν είναι λανθασμένη και η Πολιτεία απούσα ή ο Έλληνας από τη φύση του είναι μοναχικός και δεν ξέρει να συνεργάζεται; Έχετε δηλώσει την πίστη σας στους συνεργατικούς σχεδιασμούς (cluster). Πως θα το επιτύχετε αυτό;
Οι συνεργατικοί σχηματισμοί στη σύγχρονη αγροτική οικονομία είναι το σημαντικότερο εργαλείο ενίσχυσης της ανταγωνιστικής θέσης των αγροτών και των αγροτικών προϊόντων. Πρέπει να συνεχίσουμε καλές πρακτικές και να διορθώσουμε λάθη, για να καλύψουμε το χαμένο χρόνο, να αλλάξουμε ότι μπορεί και πρέπει να αλλάξει, να ανοίξει ο δρόμος για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας.
Οι στοχευμένοι συνεργατικοί σχηματισμοί και οι νέες αγροτικές συμπράξεις αποτελούν μια νέα σύγχρονη μορφή οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας, που προσπαθούν να φέρουν κάτω από την ίδια «ομπρέλα» πολλούς και ποικίλους φορείς: εκπαιδευτικούς, ερευνητικούς, τεχνολογικούς, παραγωγικούς, εταιρείες, μεταποιητικές βιομηχανίες, αλυσίδες διακίνησης προϊόντων, καταναλωτές κ.α.
Φορείς που και τώρα δρουν ασυντόνιστα: σε βάρος της ποιότητας, του κόστους, των αναγκών του τόπου, των αναγκών της βιομηχανίας και το πιο σημαντικό μακριά από τις ανάγκες μεγάλων ομάδων καταναλωτών.
Υπενθυμίζω ότι βρισκόμαστε σε πορεία υλοποίησης του Συνεταιριστικού Νόμου τον οποίο ψήφισε το Εθνικό Κοινοβούλιο με συντριπτική πλειοψηφία. Εκτιμώ ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο θα προσδώσει ώθηση στην αγροτική παραγωγή και στην οργάνωση των αγροτών για την εμπορία και τη διάθεση του προϊόντος του μόχθου τους. Η εμπειρία από την υλοποίησή του δείχνει την ανάγκη ορισμένων μικρών παρεμβάσεων που θα βελτιώσουν τις διεργασίες του και θα λύσουν ορισμένες δυσλειτουργίες που εμφανίσθηκαν.
Ο πρωτογενής τομέας και ιδιαίτερα η γεωργία (φυτική και ζωική παραγωγή) πλήρωσε πολύ σκληρά τη μετατροπή της κοινωνίας από παραγωγική σε καταναλωτική (απαξίωση, αθέμιτος ανταγωνισμός, αποπροσανατολισμός εγκατάλειψη υπαίθρου κλπ).
Στην κατάσταση αυτή το ΥΠΑΑΤ εγκατέλειψε τον αναπτυξιακό του ρόλο και περιορίστηκε στην μάλλον κακή διαχείριση των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων. Σήμερα που γίνεται μια βίαιη μετατροπή της κοινωνίας από καταναλωτική σε παραγωγική:
Τι σκοπεύετε να κάνετε με την αναγκαστική αναδιάρθρωση του ΥΠΑΑΤ προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις, καθώς και τη μετατροπή του σε αναπτυξιακό εργαλείο;
Τι σκοπεύετε να κάνετε προκειμένου να εξασφαλιστεί η μεγίστη δυνατή ωφέλεια από την νέα ΚΑΠ και ιδιαίτερα να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή αναπτυξιακή αξιοποίηση της;
Μια σειρά διεθνών εξελίξεων, τεχνολογικών επιτευγμάτων και λανθασμένων προτεραιοτήτων τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στη χώρα μας συρρίκνωσαν τη γεωργία. Μια γεωργία με αυτάρκεια την έκαναν ελλειμματική, το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών μας προϊόντων γίνεται τα τελευταία χρόνια σταθερά αρνητικό με τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων να κοστίζουν περί τα 6,5 δις, ενώ οι εξαγωγές μας είναι 4,5 δις. Το εισόδημα των γεωργών μας μειώνεται σταδιακά. Μόνο τον τελευταίο χρόνο το εισόδημα των γεωργών συρρικνώθηκε κατά περίπου 5%, ενώ δεν μειώθηκε η παραγωγή τους ούτε η αξία των παραγόμενων προϊόντων.
Αυτό ήταν κυρίως αποτέλεσμα της αύξησης του κόστους παραγωγής ένεκα της αύξησης του κόστους των εισροών στην παραγωγική διαδικασία, δηλαδή πετρέλαια, ενέργεια, λιπάσματα, φάρμακα, σπόροι κλπ. Όλα αυτά στρέβλωσαν την ισορροπία φυτικής και ζωικής παραγωγής στη γεωργία μας, οδηγώντας σ’ ένα γιγάντιο έλλειμμα κυρίως στη ζωική παραγωγή και στα προϊόντα της, με εξαίρεση ίσως την ιχθυοπαραγωγή όπου η χώρα μας προχωράει πολύ ικανοποιητικά.
Στις προτεραιότητες που έχουμε θέσει και ήδη σας ανέφερα είναι να αντιστρέψουμε το κλίμα να ξαναγίνουν η γεωργία και η ανάπτυξη της Περιφέρειας η «ραχοκοκαλιά» του έθνους. Για να πάρει ξανά πάνω της η γεωργία τις λύσεις των προβλημάτων του δημογραφικού, της αποκέντρωσης, της απασχόλησης, της προστασίας του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, την ανάπτυξη της βιομηχανίας, την υποστήριξη του τουρισμού μας, την εξωστρέφεια και την ενίσχυση των εξαγωγών.
Κύριο μέσο, σημαντικός παράγοντας ως αναπτυξιακό εργαλείο θα είναι φυσικά ένα νέο, σύγχρονο, επιτελικό Υπουργείο που χαράσσει πολιτικές, όχι μόνο διαχειριστικό. Ένα Υπουργείο πράσινο, που πρέπει να υποστηριχθεί, να μεταφερθεί σ’ ένα σύγχρονο κτίριο με μαζεμένες όλες τις σκόρπιες υπηρεσίες του σε 11 κτίρια διασκορπισμένα στην Αθήνα, να ενωθεί ξανά με τα αποκομμένα τμήματά του που μεταφέρθηκαν αλλού, όπως ο ΕΦΕΤ, που έγινε ήδη, την Αλιεία και Ιχθυοπαραγωγή που γίνεται ήδη και άλλα.
Η συμμετοχή άλλωστε του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης για πρώτη φορά στην Κυβερνητική Επιτροπή, με πρόσφατη απόφαση του Πρωθυπουργού, καταδεικνύει ότι αναγνωρίζεται ο επιτελικός ρόλος του Υπουργείου Αγροτικής και γίνεται πράξη η προτεραιότητα της Κυβέρνησης για τη στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής.
Ως προς τα εργαλεία, τόσο το τρέχον πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής», όσο και το νέο που έρχεται με τη νέα ΚΑΠ, θα είναι σημαντικά.
Οι επιδοτήσεις στη γεωργία, οι ενισχύσεις σαν εργαλεία δεν σταματούν. Είναι λάθος αυτό που νομίζει ο κόσμος ότι περιορίζονται οι πόροι στο μέλλον, όχι, τα χρήματα εκεί θα δοθούν όμως με αυτούς τους κανόνες της αμειψισποράς που είναι ευλογία για μένα, δεν είναι περιορισμός για μένα η αμειψισπορά. Η Ευρώπη έχει μεγάλη ανάγκη τη γεωργία για να διασφαλίσει την επάρκεια τροφίμων για τους Ευρωπαίους πολίτες.
Τα κονδύλια ενίσχυσης για την ελληνική γεωργία θα είναι εξίσου υψηλά, όσο και την προηγούμενη προγραμματική περίοδο και με καλή προετοιμασία και στόχευση σε συγκεκριμένες δυνατότητες του προγράμματος (π.χ. χρηματοδότηση για αειφόρα διαχείριση των βοσκοτόπων, έρευνα, καινοτομία κ.α.) μπορούν να γίνουν υψηλότερα.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ στο πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας επισήμανα την ανάγκη να υπάρχει επαρκής προϋπολογισμός, που να καλύπτει ένα ευρύ φάσμα μέτρων, που συνιστούν δίχτυ ασφάλειας για το εισόδημα των γεωργών και την πρόληψη και αντιμετώπιση απρόβλεπτων κινδύνων. Μόνον έτσι θα συγκρατηθεί ο γεωργικός πληθυσμός και οι νέοι στη γεωργία. Θα πρέπει να υπάρχει ευελιξία στην εφαρμογή των μέτρων, ισότιμη μεταχείριση των γεωργών, ισχυρότερα κίνητρα για τη δημιουργία του αρχικού κεφαλαίου των ταμείων αλληλεγγύης και αύξηση στο 100% της χρηματοδοτικής συμμετοχής της ΕΕ για τα μέτρα που αποσκοπούν στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.
Το ΥΠΑΑΤ σε κάθε αναπτυγμένη χώρα πρέπει να είναι ο θεματοφύλακας και ο βασικός φορέας προώθησης αλλά κυρίως ελέγχου του γενετικού υλικού. (Τοπικές ποικιλίες σπόρων, φυτών ντόπιες φυλές ζώων). Δυστυχώς το ΥΠΑΑΤ μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να έχει κάνει κάτι το ιδιαίτερο.
Τι σκοπεύετε να κάνετε για την προστασία και την αναβάθμιση των τοπικών ποικιλιών σπορών και φυτών, καθώς και σε θέματα διάσωσης και αναβάθμισης των ντόπιων φυλών ζώων της χώρας; Με το δεδομένο ότι είναι εντελώς απαραίτητα για τη διαφοροποίηση της τοπικής παραγωγής;
Το νέο εθνικό παραγωγικό μοντέλο δεν μπορεί παρά να βασιστεί και πάλι πρώτα και κύρια στη διεύρυνση του πρωτογενούς παραγωγικού τομέα της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών, με γνώμονα τις πιο ολοκληρωμένες και αειφόρες λύσεις και κυρίως την υποστήριξη της μεταποιητικής βιομηχανίας μας, την ικανοποίηση των καταναλωτών και την ενίσχυση των εξαγωγών.
Ορισμένα από τα πλεονεκτήματα τα οποία αποτελούν και θεμέλια είναι:
-Η πλούσια βιοποικιλότητα απαραίτητη για τις νέες χρήσεις για ποιοτικές παραγωγές και ειδικά η ανάπτυξη και αξιοποίηση του κλάδου των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών.
-Το πολλαπλασιαστικό υλικό, τόσο στη ζωική παραγωγή με τις ντόπιες και άλλες φυλές όσο και στη φυτική παραγωγή. Ο σπόρος θα γίνει στρατηγικό εφόδιο στην παραγωγική μας διαδικασία. Το 50% της καινοτομίας στον αγροτικό τομέα οφείλεται στους βελτιωμένους σπόρους. Η βελτίωση των φυτών και η ντόπια σποροπαραγωγή, μέχρι ένα στάδιο θα γίνει μια από τις κυριότερες προσπάθειες του ΕΘΙΑΓΕ με παράλληλη ενίσχυση της Τράπεζας Γενετικού Υλικού και άλλες προσπάθειες ιδιωτικές ή συλλογικές. Θέλω να εργαστούμε για τη μείωση του κόστους του σπόρου ενισχύοντας την ντόπια παραγωγή ή και την αναπαραγωγή του.
Ειδικότερα για την κτηνοτροφία, θα ήθελα να αναφερθώ στη δράση του Υπουργείου που αφορά στη «Διατήρηση απειλούμενων αυτοχθόνων φυλών αγροτικών ζώων. Η δράση αυτή εντάσσεται στη μεγάλη προτεραιότητα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τη διατήρηση και αξιοποίηση των πόρων του γενετικού υλικού, δηλαδή της πλούσιας βιοποικιλότητας του τόπου μας, στην παραγωγική διαδικασία και ειδικά στην παραγωγή ντόπιων, παραδοσιακών προϊόντων, ονομασίας προέλευσης κλπ.
Να σταθούμε λίγο στη διασφάλιση ποιότητας και πιστοποίησης των Ελληνικών προϊόντων. Έχουμε ακούσει κατά καιρούς να απειλείται η κατοχύρωση προϊόντων μας από Τούρκους, Ευρωπαίους, Ασιάτες και να είμαστε σε ένα αγώνα δρόμου για να εξασφαλίσουμε και διατηρήσουμε αυτές τις κατοχυρώσεις που κάνουν κάποια προϊόντα μας μοναδικά παγκοσμίως. Επιδεικνύουμε χαλαρότητα, δεν είμαστε διεκδικητικοί, δεν εφαρμόζουμε αυστηρούς ελέγχους, δεν δώσαμε την αρμόζουσα βαρύτητα σε συστήματα ιχνηλασιμότητας; Κλείσαμε την πόρτα αλλά αφήσαμε ανοικτά τα παράθυρα; Ποια είναι η θέση σας ως υπουργού και ως Βιοτεχνολόγου; Ταυτίζεται;
Θα επαναλάβω τη διακηρυχθείσα προτεραιότητα του ΥΠΑΑΤ για την ανάδειξη και την ενίσχυση της ποιότητας, της ταυτότητας, της ιχνηλασιμότητας και της τυποποίησης των εγχώριων ελληνικών προϊόντων.
Πυλώνες μας στην προσπάθεια θα είναι να γίνει η γεωργία και πάλι πυλώνας ανάπτυξης, θα είναι η ιστορία και ο πολιτισμός μας, η ποιότητα και η ταυτότητα, το εξαιρετικό και ποικίλο περιβάλλον μας, τα εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα που τόνισα, το αξιόλογο επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό του τόπου μας, ο ελληνισμός και της διασποράς που έχει επίσης σημαντικούς επιστήμονες κ.ο.κ., η συμβολαιοποιημένη γεωργία, η ανάπτυξη της βιομηχανίας, η ύπαρξη παράλληλων δραστηριοτήτων στον τριτογενή τομέα, όπως είναι ο αγροτουρισμός οι μεταφορές κ.λπ.
Είναι πολιτικές που πρέπει να βοηθήσουν τη γεωργία και είμαι σίγουρος ότι θα βοηθηθούν από την ανάπτυξή της και αυτοί. Η πλούσια βιοποικιλότητά μας και ιδιαίτερα αυτή των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Το πολλαπλασιαστικό υλικό και οι δράσεις που κάναμε τόσο για τη συντήρηση και πολλαπλασιασμό των κλασσικών μας παραδοσιακών φυτών όσο και αυτές για τις παλιές μας ποικιλίες και το πλούσιο γενετικό υλικό του τόπου μας.
Σε πρόσφατη τοποθέτησή σας, αναφερθήκατε στην ανίχνευση της προέλευσης των τροφίμων μέσω προσδιορισμού του DNA. Τι σκοπεύετε να κάνετε για το φαινόμενο των Ελληνοποιήσεων και ιδιαίτερα για τη Φέτα; Θα εισάγετε ανάλογες μεθόδους;
Θίγετε ένα θέμα, το οποίο το ζήσαμε με τη φέτα μας. Όσο ήμουν στην Αμερική, γιατί έκανα και εκεί χρόνια Καθηγητής, έβλεπα πάρα πολλά προϊόντα να παράγονται στο Γουισκόνσιν των Ηνωμένων Πολιτειών. Μάλιστα ήταν και δικοί μας πατριώτες που παρασκεύαζαν εκεί τυρί, δεν είναι κακό αυτό, αλλά δεν ήταν ελληνική φέτα.
Η ελληνική φέτα όμως είναι πλέον Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), όπως είναι ΠΟΠ το ελληνικό λάδι, η ελιά, το φασόλι κ.α. Θα πρέπει να προστατεύσουμε τα προϊόντα μας αυτά και να τα προστατεύσουμε με αυστηρή πιστοποίηση, να τα προστατεύσουμε με αυστηρή ιχνηλασιμότητα.
Ειδικά τώρα, με βάση το DNA μπορεί εύκολα να βρει κανείς αν ένα προϊόν είναι ή όχι φάβα Σαντορίνης. Σήμερα όλα αυτά τα γονιδιώματα αλληλουχήθηκαν, τα διαβάσαμε πλήρως στο DNA και είναι πάρα πολύ εύκολο. Γι΄ αυτό σας λέω ότι ένα DNA bar coding system για την ιχνηλασιμότητα όλων των προϊόντων ΠΟΠ, της φάβας Σαντορίνης, της φακής εγκλουβής, του ελληνικού ελαιολάδου, των φασολιών από τις Πρέσπες κ.ά, το έχουμε ήδη κάνει.
Για το σκοπό αυτό οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του ΥΠΑΑΤ έχουν πλέον εργαλεία και μεθόδους διαθέσιμες που μπορούν να τις αξιοποιήσουν.
Αν η χώρα κάνει μια μεγάλη προσπάθεια να στηρίξει τη γεωργία της στην ποιότητα, δεν μπορούμε να ανεχθούμε παρατυπίες. Βέβαια είναι και η ευθύνη όλων μας, για να μην τα ρίχνουμε όλα στο κράτος. Θέλω να είμαστε συμμέτοχοι. Θέλω να δώσω ένα μήνυμα. Μαζί στο σχεδιασμό, μαζί στην επιτυχία, μαζί στις ευθύνες.
Πως βλέπετε το μέλλον της Ελλάδας; Λιγότερα και μεγαλύτερα αγροκτήματα; Λιγότεροι και ισχυρότεροι γεωργοί και κτηνοτρόφοι ή περισσότερη διασπορά; Μικροί και ανθεκτικοί στις κρίσεις και στο δανεισμό αγρότες; Γνωστό ότι, σήμερα οι «μεγάλοι» υποφέρουν από υπέρογκο δανεισμό.
Θέλω να πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Πρέπει να τα καταφέρουμε και είμαι αισιόδοξος ότι θα τα καταφέρουμε. Γνωρίζω, τις προσπάθειες που έκανε το Υπουργείο όλα αυτά τα χρόνια να τα καταφέρει και να χορτάσει τον κόσμο ψωμί και να στήσει τη ραχοκοκαλιά του έθνους, γιατί έτσι πιστεύω ότι είναι η γεωργία. Η γεωργία και η περιφερειακή ανάπτυξη είναι η ραχοκοκαλιά του έθνους και αν σ’ έναν οργανισμό παραλύσει η ραχοκοκαλιά του, μπορεί να είναι ζωντανός, θα είναι όμως ξαπλωμένος σ’ ένα κρεβάτι και θα παραλύει.
Σημαντικός παράγοντας για να επιτύχουμε στην προσπάθειά μας είναι και η ενίσχυση του ανθρωπίνου δυναμικού, όχι μόνο με τις πολιτικές του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, όπου εξυπακούεται ότι θα υποστηριχθεί το πρόγραμμα επιστροφής των νέων, ανέργων στη γεωργία, καθώς επίσης και με δράσεις όπως το Μητρώο Αγροτών με την Κάρτα του Αγρότη, κτηνοτρόφου που θα ανανεώνεται όμως κάθε δύο ή τρία χρόνια, αλλά και με άλλες πολιτικές όπως περιβαλλοντικές, δημόσιας ασφάλειας, τουρισμού κ.α.
Η έλλειψη ρευστότητας είναι ένα από τα πολύ σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα όλος ο αγροτικός χώρος. Πλην αυτού πολλοί παραγωγοί οφείλουν στις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών, από σπόρους, ζωοτροφές, λιπάσματα, υπηρεσίες κλπ, χρήματα που αδυνατούν να επιστρέψουν, με αποτέλεσμα πολλές Ενώσεις να εμφανίζουν επίσης σημαντικό πρόβλημα, οι οποίες με τη σειρά τους οφείλουν σε τράπεζες ,προμηθευτές και έχει δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος οικονομικού αδιέξοδου. Τι προτίθεστε να κάνετε για αυτό;
Σ’ αυτήν την κρίσιμη οικονομική περίοδο λογικό είναι να έχουμε την πιο μεγάλη προσπάθειά μας στραμμένη στο να μη χάσουν οι γεωργοί μας ούτε ένα ευρώ, να μπορούν να παίρνουν έγκαιρα τις προβλεπόμενες χρηματοδοτήσεις.
Το πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» που αποτελεί στην ουσία το «αγροτικό ΕΣΠΑ» είναι λογικό στη σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία, να αποτελεί μεγάλη μας προτεραιότητα από την πρώτη μας στιγμή στο Υπουργείο.
Από τις πρώτες ενέργειες που έγιναν, όταν ανέλαβα το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου ήταν μέσω του προγράμματος «Αλέξανδρος Μπαλτατζής», να δοθούν αρκετά χρήματα έγκαιρα και στις σωστές ημερομηνίες δηλαδή, περίπου 6-7 εκατομμύρια οι επιδοτήσεις, 3 εκατομμύρια ειδικά για τα πρόβατα, 6,5 εκατομμύρια για τα μειονεκτικά μας νησιά και πολλά άλλα.
Αγωνιζόμαστε μέσα στο καλοκαίρι να δοθεί η εξισωτική αποζημίωση των κτηνοτρόφων και να γίνει η επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης του Πετρελαίου. Επίσης, εγγυώμεθα ότι – έχει γίνει συμφωνία και με τον νέο Υπουργό Εθνικής Οικονομία - μετά την 15η Οκτωβρίου που λήγει το ευρωπαϊκό έτος, μέσα σε δυο εβδομάδες να δώσουμε το 1,1 δισεκατομμύριο ευρώ, που είναι η προκαταβολή των ενισχύσεων για το συγκεκριμένο έτος. Και την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, δηλαδή, περίπου ενάμιση μήνα αργότερα, θα δώσουμε και το υπόλοιπο 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Αναλογίζεστε τι σημασία έχει αυτή την κρίσιμη στιγμή για τον τόπο μας να πέσουν ειδικά στην Περιφέρεια, γιατί εκεί πάνε τα χρήματα αυτά, 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Θέλω να τονίσω ότι θα αγωνιστούμε και για τη μείωση του ΦΠΑ των αγροτικών εφοδίων, παράλληλα δε θα εργαστούμε και για τη μείωση του κόστους του σπόρου ενισχύοντας την ντόπια παραγωγή ή και αναπαραγωγή του.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καταβάλλει κάθε προσπάθεια ώστε οι πληρωμές προς τους αγρότες να γίνονται όσο είναι δυνατόν πιο έγκαιρα. Οι έγκαιρες πληρωμές παρέχουν πολύτιμη ρευστότητα για τους ίδιους τους αγρότες και την ύπαιθρο, σε μια κρίσιμη οικονομική συγκυρία και βοηθούν αποτελεσματικά τον προγραμματισμό και την τόνωση της παραγωγικής διαδικασίας.
Στην ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος, ιδιαίτερα σε αυτήν την κρίσιμη οικονομική συγκυρία, ενεργό ρόλο μπορεί να έχει η ανάπτυξη της συμβολαιακής γεωργίας που προσφέρει σταθερό εισόδημα και αποτρέπει του κινδύνους που βιώνει ο αγρότης, αλλά και η υιοθέτηση καλών καλλιεργητικών πρακτικών με περιορισμούς στην χρήση νερού, ενέργειας, λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και η ενίσχυση της αειφορίας.
Ποια είναι η θέση σας ως προς την εκπαίδευση των αγροτών και ποιός είναι ο ρόλος του ΟΓΕΕΚΑ ΔΗΜΗΤΡΑ στα πλαίσια του ΕΛΓΟ; Ποιο είναι το μέλλον και η τύχη των οργανισμών που συγχωνεύτηκαν στον ΕΛΓΟ; Με ποια μορφή θα συνεχιστεί το έργο τους και ειδικά το κεφάλαιο της εφαρμοσμένης έρευνας και των γεωργικών εφαρμογών. Το ξεχωρίζω γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι η Έρευνα είναι σημαντικό συστατικό της ανάπτυξης.
Όπως τόνισα και στην αρχή ο αγροτικός τομέας αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες ανάπτυξης της χώρας μας. Η γεωργική πολιτική και η παραγωγική διαδικασία θα πρέπει να υποστηριχθούν και από άλλες πολιτικές, όπως πολιτικές του περιβάλλοντος, της έρευνας, της τεχνολογίας, της καινοτομίας, της παιδείας, κοινωνικές πολιτικές κα.
Πράγματι, η έρευνα είναι σημαντικό συστατικό της ανάπτυξης. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στο μέλλον χωρίς την επιστήμη, χωρίς την έρευνα και την καινοτομία, χωρίς την εκπαίδευση και την στήριξη των αγροτών. Μπορούμε να στηρίξουμε μια γεωργία της ποιότητας, της ονομασίας προέλευσης της ιχνηλασιμότητας που είναι προσαρμοσμένες στις δικές μας πολιτιστικές καταβολές. Θα ήθελα να επισημάνω ότι στις άμεσες προτεραιότητες του Υπουργείου είναι η δημιουργία ισχυρής αγροτικής έρευνας, η στελέχωσή της με ερευνητικό προσωπικό, η σύνθεσή της με την καινοτομία, τις καινοτόμες εφαρμογές, την εκπαίδευση, την παροχή συμβουλών κ.ά.
Κύριε Υπουργέ, η αντίληψη που αντιμετωπίζετε τα αγροτικά θέματα δεν προέρχεται από την εμπειρία σας στον πολιτικό στίβο. Διαμορφώθηκε από την πολύχρονη πανεπιστημιακή και ερευνητική σας δράση. Ποιος πιστεύετε ότι πρέπει να είναι ο ρόλος και η σχέση των Ανώτατων Εκπαιδευτικών και Τεχνολογικών Ιδρυμάτων με το ΥΠΑΑΤ;
Σας έδωσα ήδη το στίγμα μας για ένα νέο εθνικό παραγωγικό μοντέλο που δεν μπορεί παρά να βασιστεί και πάλι πρώτα και κύρια στη διεύρυνση του πρωτογενούς παραγωγικού τομέα της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών, με γνώμονα τις πιο ολοκληρωμένες και αειφόρες λύσεις και κυρίως την υποστήριξη της μεταποιητικής βιομηχανίας μας, την ικανοποίηση των καταναλωτών και την ενίσχυση των εξαγωγών.
Στην ανάπτυξη του παραγωγικού αυτού μοντέλου ένα από τα βασικά μας πλεονεκτήματα είναι το αξιόλογο επιστημονικό, ερευνητικό και τεχνολογικό μας δυναμικό τόσο στην Ελλάδα όσο και στον Ελληνισμό της Διασποράς, πλεονεκτήματα που μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του τόπου, με την αξιοποίηση της επιστημονικής προόδου και της καινοτομίας. Η επιστημονική και η τεχνολογική μας κοινότητα, η υποστήριξη της έρευνας μπορούν να βοηθήσουν τον τόπο μας να επιλύσει συγκεκριμένα προβλήματα. Πρέπει η γεωργική πολιτική και η παραγωγική διαδικασία να υποστηριχθεί ή και από άλλες πολιτικές, όπως πολιτικές του περιβάλλοντος, της έρευνας, της τεχνολογίας, της παιδείας, κοινωνικές πολιτικές κα.
Εμείς οι επιστήμονες λέμε «εκπαιδεύστε τους ανθρώπους, τους γεωτεχνικούς, οι γεωτεχνικοί τους γεωργούς, δείξτε τους ότι έχουν κάθε συμφέρον να το κάνουν αυτό». Γιατί αν πραγματικά θέλει κανείς να στήσει την οικογένειά του και να ζήσει αυτός, τα παιδιά του και τα εγγόνια του αύριο ή μεθαύριο, όπως έκαναν και οι πατεράδες μας, έχει κάθε συμφέρον να βρεθούν δίπλα του οι επιστήμονες και να τον βοηθήσουν.
κ.Υπουργέ, μας αφιερώσατε πολύ από το χρόνο σας και ευχαριστούμε γι’ αυτό. Ευχόμαστε να κάνετε τη θεωρία πράξη. Οι έλληνες αγρότες περιμένουν πολλά από εσάς. Έχετε τη γνώση, τώρα και την πολιτική θέση, ώστε να τεθούν σε εφαρμογή οι δομές εκείνες που θα εξασφαλίσουν την αγροτική ανάπτυξη.
Καλή επιτυχία.
zookomos.gr
