έχουν ως τελικό στόχο την υλοποίηση της νεοφιλελεύθερης γραμμής του ΟΟΣΑ, εμπνεύσεως Μίλτον Φρήντμαν, για την εκπαίδευση: συρρίκνωση της δημόσιας εκπαίδευσης, λιγότερα σχολεία, δραματικές μειώσεις αποδοχών των εκπαιδευτικών με περισσότερες ώρες εργασίας και, κυρίως, κατάληψη του δημόσιου εκπαιδευτικού αγαθού από ανέλεγκτες επιχειρηματικές δυνάμεις.
Το «Νέο Λύκειο» είναι ουσιαστικά ένα παλιό και αναχρονιστικό Λύκειο, πρόχειρα φτιαγμένο και αντιεκπαιδευτικό:
• Αποτελεί ανακύκλωση παλιών υλικών χωρίς να προτείνει επανασχεδιασμό Αναλυτικών Προγραμμάτων και εγχειριδίων
• Ισχυροποιεί την εξεταστικοκεντρική λογική του Λυκείου σε κάθε τάξη μέχρι και τις εισαγωγικές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση
• Επιστρέφει το Λύκειο στη νοοτροπία της δεκαετίας του ’70 και του ’80 με την επαναφορά των δεσμών και της κρίσης του ακαδημαϊκού μέλλοντος του μαθητή μέσα από ένα σκληρό σύστημα που απαιτεί αποστήθιση κι όχι ενεργητική συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία
• Συρρικνώνει την απαραίτητη στο σύγχρονο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι εκμάθηση ερευνητικών δεξιοτήτων και εντρύφηση στις νέες τεχνολογίες
• Εμμένει στη λογική του σχολείου μιας άλλης εποχής με «αυτόνομα» γνωστικά αντικείμενα, χωρίς αυτά να διέπονται από διεπιστημονικότητα
• Το Νέο Λύκειο είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο και επίπονο για τους μαθητές σχολείο λόγω του φόρτου εργασίας και της αναγκαιότητας για αποστήθιση. Δεν υπηρετεί διόλου το στόχο για ένα σχολείο πιο ανθρώπινο, πιο ελκυστικό, πιο σύγχρονο και δημιουργικό.
• Ο βαθμός δυσκολίας του Λυκείου και ο τριετής μαραθώνιος βαθμοθηρίας οδηγούν χιλιάδες μαθητές στην αγκαλιά των φροντιστηρίων που, πέρα από τη βαρύτατη οικονομική επιβάρυνση, αφαιρούν από αυτούς και τα τελευταία ψήγματα ελεύθερου χρόνου που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για άθληση, ψυχαγωγία και κοινωνική δραστηριοποίηση.
• Η παρουσίασή του έγινε εν μέσω θέρους, ακολούθησε προσχηματική δημόσια διαβούλευση με απόντες ουσιαστικά τους κοινωνικούς φορείς και την εκπαιδευτική κοινότητα, και θα ψηφιστεί στη Βουλή ενώ ήδη έχει ξεκινήσει η σχολική χρονιά και καθοριστεί ο προγραμματισμός των σχολικών μονάδων, με αποτέλεσμα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία να είναι απροετοίμαστα για τις (όποιες) αλλαγές.
• Η αντιμετώπιση του Λυκείου ως μια εντελώς ξεχωριστή, χωρίς καμιά διασύνδεση με τις άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης, οντότητα και το «στήσιμό» του χωρίς να υπονοούνται, έστω, αλλαγές στο Αναλυτικό Πρόγραμμα, αποδεικνύει ότι η όλη επεξεργασία έγινε στο πόδι και δεν προέκυψε από έναν στοιχειώδη εκπαιδευτικό σχεδιασμό.
• Οι αλλαγές κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων ήταν προϊόντα πολιτικών πιέσεων και διευθετήσεων, ώστε να αποφευχθούν αντιδράσεις και δεν είχαν καμιά πρόθεση ουσιαστικής βελτίωσης της πρότασης του Υπουργείου.
Είναι, επίσης, ένα σχολείο – παγίδα για τα παιδιά των φτωχών στρωμάτων, διότι:
• Η αυστηροποίηση της βαθμολόγησης απειλεί περίπου το 1/3 των μαθητών του ΓΕΛ και τους μισούς της ΤΕΕ με έξοδο από την εκπαιδευτική διαδικασία. Το πλήγμα θα είναι βαρύ για τους μαθητές που προέρχονται από φτωχές οικογένειες, οι οποίες δεν διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα για φροντιστήρια, ώστε τα παιδιά τους να μπορέσουν να ανταποκριθούν στον τριετή εξεταστικό και βαθμοθηρικό μαραθώνιο.
• Με δεδομένη την βαρύτατη οικονομική κρίση το Νέο Λύκειο θα λειτουργήσει ως παγίδα για τα παιδιά των μη προνομιούχων και ως παράγοντας όξυνσης των κοινωνικών, των εκπαιδευτικών και των κοινωνικών ανισοτήτων.
Το προτεινόμενο σχέδιο για την ΤΕΕ είναι
• Αναχρονιστικό, όχι μόνο, διότι δεν γίνεται λόγος για Αναλυτικά Προγράμματα, όχι μόνο διότι δεν υπάρχουν καν σχολικά εγχειρίδια, αλλά διότι και με το παρόν σχέδιο νόμου η ΤΕΕ εξακολουθεί να είναι ο παρίας του εκπαιδευτικού συστήματος. Οι μαθητές θεωρούνται τέκνα ενός κατώτερου Θεού, μη έχοντας ισότιμη πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση και με τις κυριότερες και πιο εμπορικές ειδικότητες στα χέρια πλέον των επιχειρηματικών της εκπαίδευσης.
• Ανεφάρμοστο, διότι η έλλειψη χρηματοδότησης, υλικοτεχνικής υποδομής, βιβλίων σε συνδυασμό με την παραχώρηση των πιο εμπορικών ειδικοτήτων στους ιδιώτες καθιστούν την ΤΕΕ εκπαιδευτικό «φάντασμα».
• Πολιτικά ύποπτο, διότι η χωρίς σχεδιασμό εισαγωγή της μαθητείας σε συνδυασμό με την τεράστια μαθητική διαρροή που πιθανότατα θα προωθηθεί από το ΓΕΛ προς την ΤΕΕ δημιουργεί ανησυχία ότι εξυπηρετεί ένα πλάνο για την παροχή πληθώρας δωρεάν εργατικών χεριών σε επιχειρηματίες, ώστε αυτοί να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους κι όχι για την ουσιαστική πρακτική εκπαίδευση των μαθητών.
Η ΟΙΕΛΕ εκτιμά ότι η ψήφιση του παρόντος νομοσχεδίου ευνοεί μόνο τους επιχειρηματίες της εκπαίδευσης, ιδίως τους ιδιοκτήτες των φροντιστηρίων που κερδίζουν χιλιάδες νέους «πελάτες», και τους επιχειρηματίες που κερδίζουν χιλιάδες δωρεάν εργατικά χέρια στα πλαίσια της «μαθητείας». Ταυτόχρονα υποβαθμίζει και συρρικνώνει το δημόσιο αγαθό της εκπαίδευσης και είναι επικίνδυνο για τους μαθητές, ιδίως των φτωχών οικογενειών, που θα κινδυνεύσουν με οριστική αποβολή από την εκπαιδευτική διαδικασία, ή θα καταλήξουν ως δωρεάν εργατικό δυναμικό με το πρόσχημα της πρακτικής άσκησης. Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να καταψηφιστεί στην Ολομέλεια της Βουλής.
ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ Η ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΙΕΛΕ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΛΥΚΕΙΟ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1η: Στην πρώτη ενότητα της δημοσίευσης περιέχεται τμήμα συγκριτικής μελέτης του ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ για την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην ΕΕ, τα κυριότερα σημεία του ευρωπαϊκού πλαισίου αναφοράς ικανοτήτων για τη Δια Βίου Μάθηση και του ελληνικού πλαισίου αναφοράς για το Γενικό Λύκειο και την ΤΕΕ (ΣΠΔΕ 2009). Γίνεται επίσης συνοπτική παρουσίαση του εθνικού πλαισίου αναφοράς για το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (ΣΠΔΕ 2009).
ΕΝΟΤΗΤΑ 2η: Στη δεύτερη ενότητα της δημοσίευσης παρουσιάζονται τα βασικά μεγέθη της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΓΕΛ και ΤΕΕ) και ο σχολιασμός τους με βάση την έρευνα του ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ του 2011.
ΕΝΟΤΗΤΑ 3η: Στην τρίτη ενότητα περιέχεται αναλυτικός σχολιασμός της ΟΙΕΛΕ για το Νέο Λύκειο, η πρόταση της Ομοσπονδίας για την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (ΓΕΛ και ΤΕΕ) και η σύγκριση των όσων προβλέπει το παρόν σχέδιο νόμου με τα πορίσματα του ΣΠΔΕ (2009 και 2011) και με τη νομοθετική παρέμβαση του Υπουργείου Παιδείας του 2011 («Λύκειο Διαμαντοπούλου).
ΕΠΙΛΟΓΟΣ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Στο κλείσιμο της δημοσίευσης υπάρχει συμπερασματικός πολιτικός σχολιασμός της ΟΙΕΛΕ για τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ ΟΙΕΛΕ
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
• Καραμεσίνης Φώτης, Φιλόλογος, ερευνητής Κλαδικής Επιτροπής ΙΝΕ/ΓΣΕΕ - ΟΙΕΛΕ
• Παπαδημητριου Ηλέκτρα, Φιλόλογος, ερευνήτρια Κλαδικής Επιτροπής ΙΝΕ/ΓΣΕΕ - ΟΙΕΛΕ
• Χρηστίδης Αλέξανδρος, Πληροφορικής, ερευνητής Κλαδικής Επιτροπής ΙΝΕ/ΓΣΕΕ - ΟΙΕΛΕ
ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
• Παϊζης Νίκος, Μαθηματικός, Α΄Αντιπρόεδρος ΟΙΕΛΕ
• Ψαλίδας Αργύρης, Φυσικός, Μέλος ΔΣ ΟΙΕΛΕ
• Χριστόπουλος Γιώργος, Εκπαιδευτικός, Μέλος ΔΣ ΟΙΕΛΕ
