Ιάκωβος Κουκούζης, Αρχιεπίσκοπος Αμερικής. Ενα μεγάλο όνομα και μία τεραστίου βεληνεκούς εκκλησιαστική προσωπικότητα, που αναμφίβολα έχει χαραχθεί στις μνήμες των...
ομογενών, ολοκλήρου της Αμερικής, αλλά και του απανταχού ορθοδόξου κόσμου.
Ενας Ιεράρχης που ασχολήθηκαν μαζί του ελληνικός και διεθνής, εκκλησιαστικός και πολιτικός τύπος, πρόεδροι Κρατών, Αρχιερείς και Πατριάρχες ακόμη δε και "εκκλησίες" άλλων δογμάτων...
Η επιρροή του λόγου του καταλυτική και απόλυτη και η δυναμική προσωπικότητά του, πρωτοπόρος και παραδειγματική...
Γνώστης πολλών ξένων γλωσσών, ευφυέστατος, ειλικρινής, ανυπόκριτος, ανεπηρέαστος και αμετακίνητος στις γνώμες του και στα επιχειρήματά του...
Οι παρεμβάσεις και οι θεμελιώδεις απόψεις του για οποιοδήποτε θέμα του ελληνισμού, ρηξικέλευθες και άνευ συμβιβασμών...
Ενδεκα σχεδόν έτη μετά την κοίμησή του, στο Κονέκτικατ της Νέας Υόρκης, άξιον και δίκαιον είναι, αλλά και χρέος οφειλής και σεβασμού στον πανίσχυρο αυτόν ηγέτη, να γίνει αναφορά και μνεία, του παγκοσμίως γνωστού έργου του και της πολυτίμου και πρωτοφανούς προσφοράς του σε όλα τα εκκλησιαστικά και πολιτικά δρώμενα, στα τριανταεπτά συναπτά έτη από της αναριχήσεως του, στον αρχιερατικό θρόνο της παντοδύναμης τότε Αρχιεπισκοπής Βορείου και Νοτίου Αμερικής...
Δύσκολο βέβαια το επιχείρημα διότι ο γράφων δύο μόνον φορές τον συνάντησε, τον παρακολούθησε λειτουργούντα και συνομίλησε για λίγο μαζί του.
Η απαστράπτουσα όμως παρουσία του και το πολυκύμαντο και πλήρες ενεργούς δράσεως έργο του,
είναι καταγεγραμμένο εδώ και δεκαετίες στις σελίδες της εκκλησιαστικής ιστορίας..
Γεννημένος στους Αγίους Θεοδώρους της νήσου Ιμβρου, στις 29 Ιουνίου του έτους 1911, περάτωσε τις σπουδές του στην αστική σχολή και στο ελληνικό ημιγυμνάσιο, ενώ όπως ο ίδιος είχε πει όλα τα παιδικά του χρόνια "τα πλάκωνε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά".
Σε ηλικία 15 ετών, εισήχθη κατόπιν προτροπής του γέροντός του, μητροπολίτου Δέρκων Ιωακείμ, στην θεολογική Σχολή της Χάλκης, αποφοιτήσας από αυτήν αριστούχος το 1934, με την διατριβή "περί Ουνίας".
Εν συνεχεία διετέλεσε λαικός ιεροκήρυκας και κατηχητής.
Λαμβάνει τον πρώτο βαθμό της ιερωσύνης υπό του Δέρκων Ιωακείμ, μετονομάζοντάς τον από Δημήτριο σε Ιάκωβο, προς τιμήν του μητροπολίτου Ιμβρου Ιακώβου.
Υπηρέτησε επί τέσσερα έτη ως αρχιδιάκονος της μητροπόλεως Δέρκων.
Λόγω όμως της άσχημης καταστάσεως που επικρατούσε στην Τουρκία ως προς την ελληνική μειονότητα, αποδέχθηκε το 1939 την πρόσκληση του τότε Αρχιεπισκόπου Αμερικής Αθηναγόρου και ανέλαβε τη θέση αρχιδιακόνου στην Νέα Υόρκη, διότι όπως είπε ο ίδιος σε μία συνέντευξη του ήθελε να ζήσει ελεύθερος...
Παραλλήλως δίδασκε Καινή Διαθήκη και Ομιλητική στην Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού, ενώ αργότερα διετέλεσε κοσμήτορας και Διευθυντής.
Στις 16 Ιουνίου του έτους 1940, χειροτονείται πρεσβύτερος σε Ναό της Μασσαχουσέτης απο τον Βοστώνης Αθηναγόρα και αναλαμβάνει εφημέριος στον Ι.Ναό Αγίου Γεωργίου Χάρτφορντ, Κονέκτικατ.
Το 1941 διατελεί προιστάμενος στον Καθεδρικό Ναό της Νέας Υόρκης και Αγίου Νικολάου Σαίντ Λούις, ενώ αργότερα στον καθεδρικό Ναό Βοστώνης έως το 1954.
Το 1945 λαμβάνει το πτυχίο master θεολογίας απο το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
Οταν ο Αμερικής Αθηναγόρας εκλέγεται Οικουμενικός Πατριάρχης, εκλέγει τον αρχιμανδρίτη Ιάκωβο σε μητροπολίτη Μιλήτου και Σχολάρχη της θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
Ο ίδιος όμως δεν αποδέχθηκε την εκλογή του, διότι δεν ήθελε να επιστρέψει στην Τουρκία.
Στις 17 Δεκεμβρίου του 1954, εξελέγη επίσκοπος Μελίτης και πρώτος αντιπρόσωπος του Οικ.Πατριάρχου στην έδρα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών στην Γενεύη.
Η χειροτονία του τελείται στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στην Κωνσταντινούπολη από τον μητροπολίτη Δέρκων Ιάκωβο
(τον από Ιμβρου).
Οι γνωριμίες και οι ενέργειές του ασκούν μεγάλη επιρροή στην γραμματεία και στο συμβούλιο στα θέματα των σχέσεων ορθοδόξων και Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών.
Ο Μελίτης Ιάκωβος υπήρξε μέλος εκκλησιαστικών αποστολών σε Νέα Ζηλανδία, Λίβανο, Συρία, Φιλανδία, Ρωσία και Αγγλία, ενώ για την πολύτιμη προσφορά του τιμήθηκε στην Ατλάντα το 1995.
Μετά την κοίμηση του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Μιχαήλ (του από Κορίνθου), η σύνοδος του Οικ. Πατριαρχείου είχε προσανατολιστεί να εκλέξει Αμερικής τον Ιμβρου Μελίτωνα ,τον μετέπειτα Χαλκηδόνος, ενώ ο Πατριάρχης δεν συμφωνούσε απόλυτα με αυτή την εκλογή.
Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδος Κων.Καραμανλής με μία επιστολή του προς τον Οικ.Πατριάρχη Αθηναγόρα διακριτικά του αναφέρει ότι για τα συμφέροντα των Ελλήνων της Αμερικής θα ήταν η καταλληλότερη επιλογή να εκλέξουν Αμερικής τον Μελίτης Ιάκωβο.
Ο Οικ. Πατριάρχης και η Σύνοδος ευρισκόμενοι ενώπιον διλήμματος εκλέγουν τελικά Αρχιεπίσκοπο Β. και Ν. Αμερικής τον Ιάκωβο στις 14 Φεβρουαρίου 1959, ενώ η ενθρόνισίς του πραγματοποιείται στον καθεδρικό Ναό, της Αγίας Τριάδος Νέας Υόρκης, την 1η Απριλίου του ιδίου έτους.
Ο νέος Αρχιεπίσκοπος από την πρώτη στιγμή έδειξε άμεσο ενδιαφέρον για την ελληνικό πληθυσμό της Αμερικής και κατόρθωσε να δώσει λύσεις σε πολλά προβλήματα της ομογένειας.
Χειροτόνησε πολλούς νέους κληρικούς και επισκόπους για την καλύτερη διαποίμανση της μεγάλης εκτάσεως της Αρχιεπισκοπής. Εγκαινίασε και ανήγειρε νέους Ναούς.
Συγκαλούσε κληρικολαικές συνελεύσεις, αναβάθμισε τον ρόλο του αρχιεπισκοπικού συμβουλίου και του φιλοπτώχου και δημιούργησε τμήματα νεολαίας, εκπαιδεύσεως, κατηχήσεως, παιδείας, επικοινωνιών και Ιεραποστολής.
Εκαμε επέκταση του οίκου ευγηρίας "Αγιος Μιχαήλ", ενώ η εφημερίδα "ορθόδοξος παρατηρητής" έγινε δεκαπενθήμερη δημοσιογραφική εφημερίδα με 200.000 συνδρομητές.
Ιδρυσε την οργάνωση " Ηγεσία των 100" με σκοπό την οικονομική στήριξη των προγραμμάτων της Αρχιεπισκοπής και όλων των ιδρυμάτων της.
Βοήθησε στην ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων ως κέντρα της ομογενειακής και κοινωνικής ζωής των Ελλήνων της Αμερικής.
Η θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού ενεργείαις του έγινε ίδρυμα αναγνωρισμένο απο την ένωση θεολογικών Σχολών
Η.Π.Α και Καναδά, ενώ θεωρήθηκε ισότιμη με τις αντίστοιχες θεολογικές Σχολές Αθηνών, θεσσαλονίκης και Χάλκης.
Παραλλήλως δημιούργησε ελληνικό κολλέγιο και την ένωσή του με την ακαδημία του Αγίου Βασιλείου.
Αναδιοργάνωσε το τμήμα κατηχητικής παιδείας με ειδική επιτροπή θεολόγων και διδασκάλων, ενώ με τον νέο καταστατικό χάρτη του 1978 ανέθεσε στους επισκόπους του περισσότερες αρμοδιότητες και ευθύνες.
Παρά τις έντονες αντιδράσεις και τις κατηγορίες που του απέδωσαν για αφελληνισμό, κατόρθωσε να επιβάλλει την χρήση της αγγλικής γλώσσας στην θεία λειτουργία για όλους αυτούς που δεν κατανοούσαν την ελληνική διάλεκτο αλλά σεβόμενος την ελεύθερη βούληση άφησε την απόφαση να διαλέγει η κάθε εκκλησιαστική κοινότητα ποιά γλώσσα θα χρησιμοποιεί.
Εθεσε δε και το θέμα αυτονομίας της Αρχιεπισκοπής Αμερικής απο το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Υστερα από 450 χρόνια, για πρώτη φορά, στις 17 Μαρτίου 1959 ορθόδοξος Ιεράρχης, ο Αμερικής Ιάκωβος, πραγματοποιεί την πρώτη του συνάντηση με τον τότε Πάπα στην Ρώμη και αργότερα του Πατριάρχου Αθηναγόρα στα Ιεροσόλυμα, ανοίγοντας με αυτό τον τρόπο και την πειθώ του, τον δρόμο ώστε να γίνει άρση των αναθεμάτων αμφοτέρων των πλευρών.
Υπήρξε για εννέα έτη συμπρόεδρος του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών και αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Εκκλησιών επι τρία έτη.
Ενεκα της επιτεύξεως του διαλόγου Χριστιανών και Ιουδαίων τιμήθηκε το 1965 με το "Χρυσό μετάλλιο Γενναίας Ηγεσίας" και το 1969 με το "Βραβείο θρησκευτικού ηγέτη".
Τιμήθηκε ακόμα το 1970 με το βραβείο "Κληρικών του Ετους" και δύο φορές απο το συμβούλιο Εκκλησιών της Νέας Υόρκης.
Αντιμετώπισε με μεγάλη επιτυχία πολλά προβλήματα της Αρχιεπισκοπής όπως των Ουκρανών ορθοδόξων στο Νέο Κόσμο, η κανονικότητα μερικών επισκόπων και η πρωτοβουλία της ρωσικής Εκκλησίας της Αμερικής να ανακηρυχθεί αυτοκέφαλη απο το πατριαρχείο Μόσχας.
Το έτος 1960 ίδρυσε την "Μόνιμη επιτροπή κανονικών ορθοδόξων Ιεραρχών Αμερικής", της οποίας ήταν πρόεδρος επι 35 έτη.
Πρωτοστάτησε με μεγάλο σθένος στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εξέφρασε έμπρακτα την συμπαράστασή του στον αγώνα των Αφροαμερικανών στις
Η.Π.Α. για ίσα δικαιώματα πολιτικά και κοινωνικά με την λευκή πλειοψηφία.
Ελαβε ο ίδιος μέρος στον αγώνα του κινήματος για την ελευθερία μαζί με τον Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, ενώ στις 28 Σεπτεμβρίου 1963 με μία ιστορική ανακοίνωσή του αναφέρει την στέρηση ανθρωπίνων, πολιτικών, κοινωνικών και εκπαιδευτικών δικαιωμάτων των Αφροαμερικανών.
Ηταν άμεσος υποστηρικτής της ψήφισης της πράξης των πολιτικών δικαιωμάτων το 1964, αναφέροντας χαρακτηριστικά "Δόξα τω Θεώ, ο λόγος του Θεού θα χαράσσει την πορεία και θα καθοδηγεί τις ζωές μας".
Ιστορική θα μείνει η αντιρατσιστική πορεία του μαζί με τον Μ.Λ.Κίνγκ στην Σέλμα Αλαμπάμα, παρά τις απειλές που δέχθηκε.
Γίνεται για πρώτη φορά Ορθόδοξος λευκός θρησκευτικός ηγέτης, εξώφυλλο του διάσημου περιοδικού Life, ενώ επαινετικά σχόλια προς τιμήν του έγιναν και από την εφημερίδα New York Times για την παρουσία του "μαυροντυμένου Αρχιεπισκόπου με τον Μ.Λ.Κίνγκ, σηματοδοτώντας μία νέα παρουσία Ελληνοαμερικανών και Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας".
Η πρωτοφανής δράσις του Ιακώβου δεν σταμάτησε έως εκεί. Δήλωσε δημοσίως την αποδοκιμασία του κατά του πολέμου του Βιετνάμ, υποστήριξε τα δικαιώματα των Εβραίων κατοίκων της Σοβιετικής Ενωσης, ζητώντας παραλλήλως και την απόδοση δικαίων στους Αραβες Παλαιστινίους.
Για την ανθρωπιστική και κοινωνική του δράση τιμήθηκε με την ανώτατη διάκριση των Η.Π.Α., "Το προεδρικό μετάλλιο της ελευθερίας", το 1980 από τον πρόεδρο Αμερικής Τζίμυ Κάρτερ, ενώ το 1986 του δόθηκε το μετάλλιο τιμής του Ellis Island για την προσφορά του ως μετανάστης και την ενσωμάτωσή του στην κοινωνία της Αμερικής.
Υπήρξε ακόμη ισόβιο μέλος της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων της Γερουσίας.
Εδωσε πολλούς αγώνες και έκανε ισχυρές και μεγάλες παρεμβάσεις για το Κυπριακό ζήτημα και την κατεχόμενη Κύπρο, το Μακεδονικό θέμα και το Βορειοηπειρωτικό επίσης.
Εκδήλωσε έντονα την δυσαρέσκειά του για την σκληρή και άδικη αντιμετώπιση της Ελληνικής μειονότητας της Κωνσταντινουπόλεως από το κράτος της Τουρκίας, ενώ με πολλή στοργή και αγάπη περιέβαλλε τους Ιμβριους Έλληνες συμπατριώτες του, δίδοντας το παρόν σε κάθε εκδήλωση που γινόταν προς τιμήν τους
Υπερασπίστηκε δε σθεναρώς τα δικαιώματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, και έστελνε συνεχώς μηνύματα προς κάθε υπεύθυνο ή μη, ότι η θεολογική Σχολή της Χάλκης έπρεπε πάση θυσία να επαναλειτουργήσει.
Αλησμόνητη δε θα μείνει η φράση του, όταν σε μία απο τις επισκέψεις του στην Ελλάδα, ρωτήθηκε για το μακεδονικό ζήτημα απάντησε, "οι παραχαράκτες της ιστορίας, ισοδυναμούν με εγκληματίες".
Δεινός συγραφεύς πάμπολλων βιβλίων, επί πολλών θεμάτων και όχι μόνον εκκλησιαστικών, εξαιρέτως δε το βιβλίο του "Faith for a lifetime, a spiritual journey" που είχε γίνει ανάρπαστο απο τις πρώτες μέρες κυκλοφορίας του...
Ουδέποτε παραμέλησε το Ιερόν θυσιαστήριον, αφού πρωτίστως ήταν αρχιερέας με μεγάλη και ακλόνητη πίστη στον Κύριο και Θεό ημών, στην δε προσωπική του κατοικία, σε προάστειο της Ν. Υόρκης, είχε δημιουργήσει στο εσωτερικό του, μικρό παρεκκλήσιο όπου προσευχόταν καθημερινά.
Ειχε άριστες σχέσεις με όλους τους προέδρους της Αμερικής, (Αιζενχάουερ, Κέννεντυ, Κάρτερ, Ρήγκαν, Μπούς, Κλίντον) οι οποίοι τον εκτιμούσαν,τον σέβονταν και θαύμαζαν την σθένος και το μεγαλείο της ψυχής του, απόρροια της μεγάλης του αγάπης προς τον θεό.
Με τις συνεχείς επισκέψεις του στον Λευκό Οίκο, τις τηλεφωνικές τους επικοινωνίες, αλλά και την συχνή αλληλογραφία μαζί τους προωθούσε με την άριστη ευστροφία του και δυνατή οξυδέρκειά του τα ελληνικά συμφέροντα και δίκαια των Ελλήνων ομογενών, ενώ όλοι οι πρόεδροι Αμερικής τον θεωρούσαν προσωπικό τους φίλο.
Ηταν ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής το 1995, που με προτροπή του, στη συνάντησή του με τον πρόεδρο Αμερικής Μπίλ Κλίντον, ο πρόεδρος υπέγραψε την Διακήρυξη, που κήρρυτε την 25η Μαρτίου ως ημέρα εθνικής εορτής για την ομογένεια.
Από τότε η 25η Μαρτίου ορίστηκε να εορτάζεται με μεγαλειώδη παρέλαση της ομογένειας στην 5η λεωφόρο, παρόντος του Δημάρχου Νέας Υόρκης και των Αθηνών.
Αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας των Πανεπιστημίων Αθηνών και θεσσαλονίκης.
Εκτός όμως απο ένας ισχυρός εκκλησιαστικός ηγέτης, ήταν και ένας άνθρωπος με ευαίσθητη καρδιά για τον ανθρώπινο πόνο.
Συντηρούσε οικονομικώς πολλά φιλανθρωπικά σωματεία τον δε Μάιο του 1996, δημιούργησε μεγίστη εντύπωση, όταν ο ίδιος προσωπικώς με τους αρχιερείς Νέας Υερσέης Σίλα και Μελόης Φιλόθεο, μετέβησαν σε νοσοκομείο της Βοστώνης, εκεί όπου νοσηλευόταν τους τελευταίους μήνες της ζωής της, η διάσημη Ελληνίδα ηθοποιός Αλίκη Βουγιουκλάκη.
Στην έξοδό του από το νοσοκομείο, μετά την επίσκεψη του, δακρυσμένος και φανερά συγκινημένος είπε στους δεκάδες δημοσιογράφους, ότι της είπε πως προσεύχεται γι αυτήν, το μόνο που μπορεί να κάμει, διότι προσέφερε και έχει πολλά να προσφέρει ακόμα στην Ελλάδα.
Αν και η ίδια πονούσε συγκινήθηκε και τον ευχαρίστησε...
Ο δε υιός της ηθοποιού, Γιάννης Παπαμιχαήλ αναφέρει χαρακτηριστικά στο βιβλίο, βιογραφία της μητέρας του, με τίτλο, "Εχω ένα μυστικό", στην σελ 47: "Δύο ημέρες μετά, ζήτησε η μητέρα μου, προτού φύγει για την πατρίδα να συναντηθεί με τον Αρχιεπίσκοπο Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιάκωβο. Η συνάντηση έγινε σε θερμό κλίμα και ο Αρχιεπίσκοπος την εξομολόγησε και μετά την κοινώνησε..."
Καθ' όλη την διάρκεια της επιγείου ζωής του, ζούσε λιτά και απέριττα, ακόμα και ως προς την αμφίεσή του, ως δε Αρχιεπίσκοπος διέμενε σε διαμέρισμα εντός της Αρχιεπισκοπής για να μην επιβαρύνει με περιττά έξοδα την διαμονή του.
Μόνον κατά τα τελευταία έτη της ζωής του, αγόρασε με δικά του χρήματα και με κάποιο δάνειο μία κατοικία στην οποία μετά τον θάνατό του, θα διέμενε ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος Αμερικής.
Οταν δε συμπλήρωσε το 70ο έτος ζήτησε να διακοπεί ο μισθός του και να του καταβάλλεται μόνον η σύνταξή του.
Αισθανόμενος ότι έχει πλέον κλείσει ο κύκλος προσφοράς του στην υπηρεσία της Εκκλησίας της Αμερικής, υποβάλλει την παραίτησή του από τον θρόνο του, στις 29 Ιουλίου 1996 σε ηλικία 85 ετών, θλίβοντας όλη την ομογένεια η οποία τον υπεραγαπούσε...
Εκτοτε εφησύχαζε εν Νέα Υόρκη ως πρώην Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής, μη θέτοντας όμως και τον εαυτό του έξω από τα κοινά και τους αγώνες που όλα αυτά τα έτη έδωσε για το ποίμνιό του...
Κοιμήθηκε ειρηνικά και γαλήνια, σε νοσοκομείο του Κονέκτικατ της Νέας Υόρκης, σε ηλικία 95 ετών, τις μεσημβρινές ώρες, της 10ης Απριλίου 2005 (ημέρα της παρελάσεως στην Αμερική για τον Ελληνικό εορτασμό της 25ης Μαρτίου).
Είχε ήδη υποβληθεί σε μία επέμβαση και όταν οι γιατροί του είπαν ότι θα χρειαστεί και δεύτερη, αρνήθηκε λέγοντας, "Ο Θεός με καλεί κοντά του, είμαι έτοιμος να αντιμετωπίσω τον Δημιουργό μου".
Το πρώτο τρισάγιο τελέσθη απο τον βαθύτατα συγκινημένο, Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο, ο οποίος μόλις είχε φθάσει στο νοσοκομείο.
Η εξόδιος ακολουθία του ετελέσθη στον καθεδρικό Ναό Αγίας Τριάδος Ν.Υόρκης, προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Δημητρίου, του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ πάσης Ελλάδος Χριστοδούλου, της Ι.Συνόδου της Αμερικής και πολλών άλλων αρχιερέων.
Ενταφιάσθηκε πίσω από το παρεκκλήσιο της θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού Βοστώνης κατόπιν δικής του επιθυμίας.
Σύμφωνα με την έγκριτη εφημερίδα της Ομογένειας, "Εθνικό Κήρυκα" της Ν.Υόρκης, στην διαθήκη του αοιδίμου Αρχιεπισκόπου, η οποία συντάχθηκε στις 22.12.2004, ο ίδιος ανέφερε: " η τελευταία μου διαθήκη προς την εκκλησία μου και τον λαό μου είναι να παραμείνουν ακλόνητοι και αφοσιωμένοι στην ελληνική ορθοδοξία και να συνεχίσουν τον γενναίο αγώνα για την διατήρηση της ελληνικής γλώσσας στην Αμερική ως ζωντανό σύμβολο τόσο της πίστης μας, όσο και της ένδοξης κληρονομιάς μας."
Οσα χρήματα διέθετε μοιράστηκαν κατ' εντολή του σε γυμνάσια της Αστόριας, σε οίκους ευγηρίας, σε μητροπόλεις του Οικ.Θρόνου, στον Πατριαρχικό Ναό Αγ.Γεωργίου, στην Ιακώβειο βιβλιοθήκη, την οποία ο ίδιος ανοικοδόμησε και συντήρησε, και σε οικογένειες στην γενέτειρά του Ιμβρο.
Μέρος των αμφίων του παρέμειναν στην Αρχιεπισκοπή, κάποια από αυτά δε, μαζί με προσωπικά του αντικείμενα μετεφέρθησαν στην πατρική του οικία στην Ιμβρο, η οποία έκτοτε λειτουργεί ως μουσείο.
Με την κοίμηση του Αρχιεπισκόπου Ιακώβου ένα μεγάλο, ανεκτίμητο και ιστορικό κεφάλαιο τεσσάρων δεκαετιών, της εκκλησιαστικής ζωής της Αμερικής, έχει πλέον κλείσει οριστικά...
Το έργο του μεγάλου εν αρεταίς και ικανότητες αυτού ιεράρχου, εκτός από εκκλησιαστικό, αναμφίβολα ήταν και εθνικό και διπλωματικό και βαθιά πατριωτικό...
Βοήθησε αφάνταστα τα συμφέροντα του Ελληνικού Εκκλησιαστικού Εθνους με πάθος και δύναμη ψυχής και η Ελλάδα οφείλει πολλά σε αυτόν τον χαρισματικό ηγέτη.
Οπως ανέφερε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος "Ηταν μία εντονότατη προσωπικότητα, με οραματισμό. Μπορούσε με την ίδια άνεση να συνομιλήσει με μικρά παιδιά, αλλά και με προέδρους Αμερικής και άλλων κρατών..."
Εμείς κλείνουμε το ευλαβικό αυτό αφιέρωμά μας, ένδεκα σχεδόν έτη από την κοίμησίν του, με τα δικά του λόγια που είπε σε μία από τις τελευταίες του συνεντεύξεις σε Ελληνα κληρικό, στην οικία του, στην Αμερική: "Είναι ανάγκη να γίνουμε διαφορετικοί άνθρωποι. Οχι μόνον διότι μας τυρρανούν πολλοί φόβοι και πολλοί κίνδυνοι, αλλά διότι πρέπει να μπορέσουμε να βρούμε την δύναμη τους φόβους αυτούς να τους διώχνουμε μακριά και τους κινδύνους να τους εξουδετερώνουμε κι όλα αυτά μόνο με μία πίστη, την πίστη μας στον Αναστάντα Χριστό.
Οι σταυροί πάντοτε υπήρχαν, υπάρχουν και θα πρέπει να υπάρχουν, αλλά πρέπει να μας οδηγούν και σε αναστάσιμες χαραυγές..."
Ιακώβου αρχιερέως, αιωνία και πανσέβαστος αυτού η μνήμη.
Πηγές: Ηθική και θρησκευτική εγκυκλοπαίδεια, Ημερολόγιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου έτους 1995, Βικιπαίδεια, Εθνικός Κήρυκας Νέας Υόρκης, "Εγώ ο Ιάκωβος" του Γ.Μαλούχου. "Η ιστορία του Αρχιεπ. Αμερικής Ιακώβου" πρεσβ.Γεωργίου Παπαιωάννου, "Αρχιεπισκόπου Β. και Ν. Αμερικής Απαντα", Πατρ.Ιδρυμα πατερικών μελετών.
