τους ήρωές σου», λέει μια σοφή αμερικανική παροιμία, που θα μπορούσε κάλλιστα να έχει γραφεί από κάποιον συνεπαρμένο με το κίνημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της δεκαετίας του 1960 που είχε μόλις γνωρίσει τον αιδεσιμότατο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.
Μισό αιώνα μετά τον θάνατο του ανθρώπου που είχε ένα όνειρο και άλλαξε τη μοίρα των Αφροαμερικανών, ο παθιασμένος πάστορας παραμένει -και δικαιολογημένα- ήρωας για εκατομμύρια ανθρώπους, αν και όπως ξέρουμε κάθε ήρωας έχει και τα τρωτά του σημεία.
Για λίγο περισσότερο από 15 χρόνια, κατά τη διάρκεια της πιο θερμής περιόδου του κινήματος κατά των φυλετικών διακρίσεων, ο δρ Κινγκ στάθηκε μπροστά από τις κάμερες και ενώπιον τεράστιων ακροατηρίων ως η ιδανική ενσάρκωση ενός αγγελικού ανθρώπου.
Άγγελος δεν ήταν βέβαια, καθώς στην προσωπική του ζωή δεν έπαυε να ήταν κι αυτός άνθρωπος με τις αδυναμίες και τα σκοτεινά του σημεία. Αποκαλύψεις για τη δράση του συνεχίζουν να βγαίνουν στη δημοσιότητα, καλώντας σε μια εκ νέου εκτίμηση του ανθρώπου Κινγκ που μετατράπηκε στο πιο εξέχον σύμβολο του ειρηνικού αγώνα για τη διεκδίκηση πολιτικών και κοινωνικών ελευθεριών υπέρ των Αφροαμερικανών.
Κι ενώ το FBI έκανε τα πάντα για να κηλιδώσει τη δημόσια εικόνα του με μια σειρά χαλκευμένων δημοσιευμάτων, φτάνοντας ακόμα και να τον χαρακτηρίσει «διάβολο» και «ανώμαλο κτήνος» σε μια ανώνυμη επιστολή μίσους που του είχε στείλει το 1964 απειλώντας τον ότι θα αποκαλύψει τις απιστίες του, ο ίδιος ο Κινγκ είχε τη φωλιά του αρκετά λερωμένη…
Η λογοκλοπή της διδακτορικής του διατριβής
Ο δημόσιος βίος του Κινγκ ξεκινά στις αρχές της δεκαετίας του 1950 με το περιβόητο μποϊκοτάζ στις συγκοινωνίες του Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα. Εκείνη την εποχή ήταν μόλις 26 ετών, κι όμως είχε καταφέρει να καθηλώσει την Αμερική με το φαρμακερό του κατηγορητήριο κατά της πρακτικής των φυλετικών διαχωρισμών του Νότου.
Όταν μάλιστα ο κόσμος έμαθε ότι ο φλογερός αυτός κήρυκας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαδήλωνε στους δρόμους είχε διδακτορικό στη θεολογία από το Πανεπιστήμιο της Βοστόνης, ο λόγος του απέκτησε άλλη βαρύτητα. Τώρα ήταν ένας μορφωμένος άνθρωπος που θα μπορούσε να υποβαστάξει στους ακαδημαϊκούς του ώμους το οξύ κοινωνικό πρόβλημα της Αμερικής, και θα το έκανε μάλιστα με την επιστημοσύνη του στην κοινωνική και ιστορική ανάλυση.
Ήταν ακριβώς αυτά τα εντυπωσιακά ακαδημαϊκά διαπιστευτήρια του δρος Κινγκ που τον έστεψαν βασιλιά της πρώιμης αυτής εκδήλωσης του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών, θρονιάζοντάς τον στην πρώτη γραμμή του πυρός. Μόνο που αυτά τα διαπιστευτήρια είχαν μια οσμή σκανδάλου!
Κι αυτό γιατί ενώ η διδακτορική διατριβή οφείλει να είναι μια πρωτογενής έρευνα σε κάποιον επιστημονικό κλάδο και να συμβάλει στην προαγωγή της γνώσης, η ογκώδης εργασία του διδακτορικού φοιτητή Μάρτιν δεν ήταν ακριβώς αυτό. Η ακαδημαϊκή επιτροπή που την έκρινε το 1955 δεν βρήκε τίποτα το μεμπτό, κι έτσι του απένειμε το διδακτορικό δίπλωμα που τόσο ρόλο θα έπαιζε στην απήχηση των λεγομένων του από το λευκό ακροατήριο. Διδάκτορες το 1955 δεν γίνονταν και πολλοί, πόσο μάλλον Αφροαμερικανοί!
Κάποιες δεκαετίες αργότερα ωστόσο, συμβούλιο καθηγητών του Πανεπιστημίου της Βοστόνης εξέτασε εκ νέου τη διατριβή του δρος Κινγκ και βρήκε πως ο φοιτητής είχε αντιγράψει φράσεις, παραγράφους και ολόκληρα κατεβατά από άλλες εργασίες χωρίς να παραθέτει τις πηγές, παριστάνοντας πως ήταν δικές του ιδέες.
Στους πανεπιστημιακούς κύκλους κάτι τέτοιο θεωρείται λογοκλοπή και καμιά επιτροπή καθηγητών δεν θα απένειμε το δίπλωμα σε μια εργασία που έχει «δανειστεί» κομμάτια ολόκληρα από άλλες πηγές (μην παραπέμποντας στις παλιότερες μελέτες). Μόλις αναδύθηκε η οσμή σκανδάλου, επιτροπή του Πανεπιστημίου της Βοστόνης εξέτασε την υπόθεση το 1991 και βρήκε «σημαντικά θέματα συγγραφικών δικαιωμάτων» και «προβληματική χρήση των πηγών» στην εργασία του Κινγκ.
Γνωμοδότησε πάντως, λόγω της ιστορικής σημασίας της εν λόγω διατριβής και της ίδιας της προσωπικότητας του αιδεσιμότατου, να μην του αφαιρεθεί το διδακτορικό δίπλωμα, όπως θα γινόταν δηλαδή σε κάθε άλλη περίπτωση ακαδημαϊκής λογοκλοπής. Παρόλα αυτά, καρφίτσωσαν ένα σημείωμα στην αυθεντική εργασία που φυλάσσεται στη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου με μια περίληψη των ευρημάτων τους, όπου αναφέρεται ρητά ότι ένα καλό μέρος του πονήματος του δρος Κινγκ «A Comparison of the Conceptions of God in the Thinking of Paul Tillich and Henry Nelson Wieman» είναι προϊόν λογοκλοπής!
Το είπαν βέβαια πιο καλυμμένα, ότι η εν λόγω διατριβή δεν αναφέρει τις πηγές των αποσπασμάτων της και λείπουν από παντού οι παραπομπές. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει φυσικά αν ο Κινγκ έκανε ό,τι έκανε από κακόβουλη πρόθεση ή απλή αφηρημάδα.
Το Πανεπιστήμιο της Βοστόνης ανακάλυψε πως το 45% του πρώτου μέρους της διατριβής και το 21% του δεύτερου ήταν προϊόν λογοκλοπής, καθώς ο υποψήφιος διδάκτορας χρησιμοποίησε αυτούσια τμήματα άλλων εργασιών για δικά του. Ακόμα χειρότερα, το ίδιο έκανε ο πλημμελής φοιτητής σε αρκετές ακόμα πανεπιστημιακές εργασίες του! Το πλήρες χρονολόγιο της εντυπωσιακής ανακάλυψης εδώ…
Κι άλλες κατηγορίες για λογοκλοπή
Ο Μάρτιν Λούθερ ήταν κάτω από πολλή πίεση όταν έγραφε τη διατριβή του. Οι ευθύνες του στο πολιτικό κίνημα είχαν μόλις εκτοξευτεί στα ύψη, κι αυτός δεν είχε καθόλου χρόνο για να αφιερωθεί στην επίπονη και χρονοβόρα μελέτη που απαιτεί η εκπόνηση ενός διδακτορικού.
Κι έτσι πιθανότατα, όπως φαίνεται από τις υποθέσεις που τον αφορούν, δεν μπορούσε να είναι καλός σε όλα. Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του αιδεσιμότατου Λάρι Ουίλιαμς, του καλύτερου φίλου του Κινγκ κατά τη δεκαετία του 1940, το πρώτο δημόσιο κήρυγμα του πάστορα ήταν κι αυτό προϊόν λογοκλοπής!
Ο νεοφώτιστος πάστορας εκφώνησε το κήρυγμά του σε εκκλησία βαπτιστών της Ατλάντα και, όπως αποδείχθηκε τελικά μετά την υπόδειξη του Ουίλιαμς, είχε πάρει μεγάλα κομμάτια από ένα παλιότερο κήρυγμα του Χάρι Έμερσον Φόσντικ με τίτλο «Life Is What You Make It».
Όλο αυτό το θέμα με τα κλεμμένα αποσπάσματα που οικειοποιούνταν ο δρ Κινγκ ανάγκασε αρκετούς ανεξάρτητους μελετητές να βάλουν κάτω από το μικροσκόπιο της ανάλυσης τα βιβλία του. Και έβγαλαν ξανά λαβράκι! Το πρώτο του πόνημα, «Stride Toward Freedom», το χρονικό του μποϊκοτάζ στα λεωφορεία του Μοντγκόμερι, βρίθει από αποσπάσματα άλλων συγγραφέων που παραλείπει και πάλι να αναφέρει. Ή να βάλει σε εισαγωγικά για να δείξει ότι δεν είναι δικά του λόγια.
Η ιστορική ειρωνεία είναι εδώ ξεκάθαρη: σήμερα, όλα τα γραπτά και οι δημόσιες ομιλίες του μεγάλου οραματιστή προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα, κάτι που σημαίνει ότι κανείς δεν μπορεί να τα χρησιμοποιήσει χωρίς να αναφέρει ρητά την πηγή τους!
Οι «απιστίες» του FBI που ήταν ολότελα αληθινές
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ παντρεύτηκε την Κορέτα Σκοτ το 1953 και έζησαν φαινομενικά ευτυχισμένοι μέχρι τη δολοφονία του μαύρου ηγέτη το 1968. Μοιράζονταν εξάλλου το ίδιο πάθος για τον αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων και είχαν πολλά κοινά ως ζευγάρι. Η Κορέτα ήταν άλλωστε και η ίδια ταγμένη ακτιβίστρια από μικρή, την ίδια ώρα που στη δημόσια ζωή τους εμφάνιζαν μια γνήσια στοργή ο ένας για τον άλλο.
Ένα λιγότερο βέβαια ευτυχισμένο στοιχείο της κοινής τους ζωής ήταν η ικανότητα της συζύγου να κάνει τα στραβά μάτια στα εξωσυζυγικά καμώματα του πάστορα όταν έλειπε από το σπίτι, όπως υποδεικνύουν οι ηχογραφήσεις του FBI.
Ο σκοτεινός διευθυντής της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας, Έντγκαρ Χούβερ, έπεισε τον Ιούλιο του 1963, έναν μήνα πριν από την περιβόητη Πορεία στην Ουάσιγκτον, τον γενικό εισαγγελέα Ρόμπερτ Κένεντι, αδελφό του προέδρου Τζον, να επιτρέψει στο FBI να φυτέψει κοριούς στο σπίτι του αιδεσιμότατου, το γραφείο του, ακόμα και στα τηλέφωνά του, για να ελέγξει τις φήμες για τις σχέσεις του με κομμουνιστικούς κύκλους.
Το παρανοϊκό FBI του επίσης παρανοϊκού Χούβερ είχε στο στόχαστρο τον ανατρεπτικό Κινγκ, Νο 1 εχθρό του καθεστώτος, κι έτσι τον παρακολουθούσε μέρα νύχτα για τα επόμενα πέντε χρόνια. Κι ενώ δεν βρήκαν ποτέ αποδείξεις για τις φημολογούμενες σχέσεις του Κινγκ με τους κομμουνιστές, κάτι που στοίχειωνε όσο να πεις τον Χούβερ, βρήκαν κάτι άλλο, σαφώς πιο κίτρινο και σκανδαλοθηρικό. Τα εξωσυζυγικά ειδύλλια του Κινγκ, καθώς αυτές οι ηχογραφήσεις παραμένουν το μόνο αδιαμφισβήτητο υλικό που έχουμε για την προσωπική ζωή μιας από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του 20ού αιώνα.
Όπως αποκαλύπτουν τα ηχητικά ντοκουμέντα, o πολύ ανθρώπινος αυτός άγιος (που ενώ ήταν, ας πούμε, μανιώδης καπνιστής δεν υπάρχει ούτε μία φωτογραφία του με τσιγάρο στο χέρι), είχε τόσες απιστίες στο ενεργητικό του που η Κορέτα εμφανιζόταν πια δυστυχισμένη.
Μια τέτοια μυστική ερωτική συνάντηση κατέγραψε ο κοριός του FBI σε ξενοδοχείο της Ουάσιγκτον, την οποία έστειλε σε κασέτα ο Χούβερ στην κυρία Κινγκ για να φέρει αναταραχή στη συζυγική κλίνη. Ακόμα χειρότερα, ο πάστορας πέρασε το τελευταίο βράδυ της ζωής του με δυο γυναίκες, καμία εκ των οποίων δεν ήταν η νόμιμη σύζυγός του.
Όταν έφαγε τη σφαίρα από τον ελεύθερο σκοπευτή στη βεράντα του Lorraine Motel, ένας από τους φίλους του αφαίρεσε το πακέτο με τα τσιγάρα από την τσέπη του και ένας άλλος συμβούλευσε τη νεαρή συνοδό να μην μπει στο ασθενοφόρο για να αποφύγουν το σκάνδαλο.
Αυτά δεν τα αποκάλυψε φυσικά το FBI, αλλά ο καρδιακός του φίλος και δεξί του χέρι, Ραλφ Αμπερνάθι, στην αυτοβιογραφία του το 1989, λέγοντας: «όλοι μας καταλαβαίναμε και πιστεύαμε στη βιβλική απαγόρευση για το σεξ εκτός γάμου. Ήταν απλώς πως αυτός [ο Κινγκ] έβρισκε ιδιαίτερα δύσκολο να αντισταθεί στον πειρασμό».
Ο Αμπερνάθι γράφει παρακάτω πως ο πάστορας που τόσο προσπαθούσαν οι σύμβουλοί του να τον κάνουν να μοιάζει άγιος είχε «αδυναμία στις γυναίκες», την ίδια ώρα που άλλος φίλος του έφτασε να τον αποκαλέσει «υποκριτική κήρυκα» για τις τόσες απιστίες του.
Σε κάθε σχεδόν ταξίδι του απολάμβανε την ερωτική παρέα κάποιας γυναίκας και άλλες μάλιστα φορές, κάτι που σόκαρε ακόμα και τον Χούβερ, πλήρωνε ακόμα και ιερόδουλες με τα χρήματα της χριστιανικής ένωσης! Οι συνευρέσεις του μετά τους πύρινους λόγους του περιλάμβαναν κάποιες φορές και όργια έξι ατόμων.
Αυτό το επιβεβαίωσε και ο Αμπερνάθι στο πόνημά του, μιλώντας για αρκετούς ακόμα μαύρους ιερείς που έπαιρναν μέρος στις μαζικές αυτές συνευρέσεις. Ο Αμπερνάθι έγινε κόκκινο πανί για τις αποκαλύψεις του, ο ίδιος είπε ωστόσο πως περίμενε μέχρι το 1989 για να τα βγάλει αυτά στη φόρα, όταν πια η Ιστορία θα είχε κατασταλάξει για τι άνθρωπος ήταν ο μεγάλος οραματιστής.
Όταν ο Κινγκ, μας λέει ο καρδιακός του φίλος, ταξίδεψε στο Όσλο το 1964 για το Βραβείο Νόμπελ, δύο από τους συνεργάτες του λίγο έλειψε να εκδιωχθούν από το ξενοδοχείο γιατί έπαιζαν και κυνηγούσαν στους διαδρόμους μισόγυμνες ιερόδουλες. Όσο για τον ίδιο τον πάστορα, ο Αμπερνάθι τον δικαιολογούσε στη βάση των τόσων γυναικών, μαύρων και λευκών, που του έδιναν το τηλέφωνό τους μετά τις ομιλίες του. Ακόμα και κλειδιά δωματίων τού έβαζαν στις τσέπες του σακακιού του μόλις τον γνώριζαν.
Και όπως εξομολογήθηκαν και αρκετοί ακόμα συνοδοιπόροι του, δεν τον θυμόταν κανείς να αρνείται ποτέ μια τέτοια ροζ πρόσκληση. Μια εντελώς απροσδόκητη επιβεβαίωση αυτού ήρθε από τον άνθρωπο που θα περίμενες λιγότερο: την Τζάκι Κένεντι-Ωνάση! Η οποία εξομολογήθηκε σε συνέντευξή της χρόνια αργότερα ότι ο Ρόμπερτ Κένεντι της είχε διηγηθεί τι περιλάμβαναν οι ηχογραφήσεις του FBI και η ίδια είχε σοκαριστεί με τις αποκαλύψεις.
Εντυπωσιακός ήταν και ο τρόπος με τον οποία αντέδρασε το ζευγάρι των Κινγκ όταν έφτασε η εν λόγω ροζ κασέτα στο σπίτι τους, κατευθείαν από το στρατηγείο του FBI. Ο αιδεσιμότατος σχολίασε αδιάφορα πως του προκαλούσε έκπληξη το πόσα πολλά γνώριζαν για την προσωπική του ζωή, ενώ η Σκοτ έκανε πως δεν καταλάβαινε τι άκουγε λόγω της κακής ποιότητας της ηχογράφησης.
Χρόνια αργότερα, η Σκοτ είπε σε συνέντευξή της ότι δεν ρώτησε ποτέ τον αδικοχαμένο σύζυγό της για τις απιστίες του, καθώς δεν ήθελε λέει να τον απασχολεί με τέτοια μικρά πράγματα…
Το σκανδαλοθηρικό τέλος
Η πιο πικάντικη ιστορία για την εξωσυζυγική ζωή του ανθρώπου που ενσάρκωσε την πολιτική διεκδίκηση των Αφροαμερικανών -και έπρεπε γι’ αυτό να φαίνεται άμεμπτος- μας έρχεται από την τελευταία νύχτα της ζωής του. Οι αποκαλύψεις έρχονται και πάλι από το δεξί χέρι του Κινγκ, Αμπερνάθι.
Το μοιραίο λοιπόν βράδυ (3 Απριλίου 1968), ο Κινγκ έδωσε άλλη μια ιστορική ομιλία στη μασονική στοά του Μέμφις, προφητεύοντας λες το τέλος του: «Είδα τη Γη της Επαγγελίας, μπορεί όμως να μη φτάσω εκεί μαζί σας». Κατόπιν, αυτός, ο Αμπερνάθι και ο τρίτος βασικός συνοδοιπόρος, αιδεσιμότατος Μπέρναρντ Λι, πήγαν στο σπίτι μιας φίλης του Κινγκ για αργοπορημένο δείπνο.
Αμπερνάθι και Λι πήραν μετά ένα σύντομο υπνάκο στο καθιστικό, μέχρι να κάνει ο Κινγκ τη δουλειά του. Κατά τη 1:00 τα ξημερώματα, ο Κινγκ κατέβηκε από την κρεβατοκάμαρα και η παρέα επέστρεψε στο ξενοδοχείο τους, όπου βρήκαν μια πολιτικό του Κεντάκι να περιμένει τον Μάρτιν. Οι δυο τους κατευθύνθηκαν τάχιστα στο δωμάτιό της και ο Αμπερνάθι επέστρεψε στο δωμάτιο που μοιραζόταν με τον πάστορα.
Κατά τις 7:00 ή 8:00 το πρωί, ο Κινγκ όρμησε στο δωμάτιο και έμοιαζε τρελαμένος. Ζητούσε επιτακτικά τη βοήθεια του Αμπερνάθι για να καλμάρει μια τρίτη γυναίκα που ήταν «έξω φρενών μαζί μου», είπε στον καλό του φίλο. Ο Κινγκ ήταν άπιστος ακόμα και στην απιστία του!
Το δράμα όμως δεν τελειώνει εδώ. Όταν η τρίτη αυτή γυναίκα όρμησε στο δωμάτιό της, ο Κινγκ «έχασε την ψυχραιμία του και την κοπάνησε πέρα από το κρεβάτι». Παρά το γεγονός ότι αυτές οι αποκαλύψεις δεν έπαιξαν ποτέ στα μεγάλα ειδησεογραφικά δίκτυα, που προσπαθούσαν να διαφυλάξουν την κληρονομιά του γίγαντα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μια σειρά από βιογραφίες επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς του Αμπερνάθι για το τι πράγματι συνέβη τη μοιραία βραδιά.
Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ βιογράφος David Garrow είπε πως οι μοιχείες του Κινγκ ήταν κοινό μυστικό στο κίνημα και πολλοί ήταν αυτοί που τον καλούσαν να χαλιναγωγήσει τον «ψυχαναγκαστικό σεξουαλικό αθλητισμό» του. Εκείνος όμως ισχυριζόταν πως έλειπε από το σπίτι 25-27 μέρες τον μήνα, πού θα έβρισκε λοιπόν λίγη σεξουαλική ανακούφιση; Άλλος πάλι τον αποκάλεσε «μαύρο Καζανόβα», λέγοντας παράλληλα πως δεν είχε την πολυτέλεια να είναι ιδιαιτέρως εκλεκτικός στις μοιχείες του. Τις οποίες επιβεβαίωσε όλες (κι άλλες πολλές) ο πιο διακεκριμένος ίσως βιογράφος του, Taylor Branch.
Έτσι φαίνεται να ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα της 4ης Απριλίου 1968 και κάπου 10 ώρες αργότερα, λίγο μετά τις 6:00 το απόγευμα, ο δρ Κινγκ βγήκε στη βεράντα του ξενοδοχείου για να κάνει ένα τσιγαράκι. Εκεί θα τον έβρισκε η σφαίρα του ελεύθερου σκοπευτή και θα εξέπνεε τελικά στην αγκαλιά του Αμπερνάθι, ο οποίος περίμενε περισσότερα από 30 χρόνια, όταν ήταν πια ετοιμοθάνατος, για να γράψει την αλήθεια για τον άνθρωπο που τόσο θαύμαζε και αγαπούσε.
