Όταν ο Leonard Cohen κυκλοφόρησε το άλμπουμ του You Want it Darker στα τέλη του 2016, έδωσε την εντύπωση ότι αυτό θα ήταν και το τελευταίο του άλμπουμ, το κύκνειο άσμα του.
Την απώλεια του 82χρονου τραγουδιστή και τραγουδοποιού 19 μέρες αργότερα ακολούθησε άλλη μια μεγάλη απώλεια, αυτή του David Bowie, καθώς κι αυτός ο σημαντικός καλλιτέχνης εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο∙ ήταν η αρχή του 2016, ενός έτους που είδε να χάνονται πολύ σημαντικοί καλλιτέχνες: μόλις δύο ημέρες μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ Blackstar, ο Bowie σόκαρε όλη την υφήλιο, χάνοντας τη μάχη με τον θάνατο από μια ασθένεια, την οποία, κατά δική του επιλογή, δεν είχε δημοσιοποιήσει. Οι θαυμαστές τόσο του Cohen όσο και του Bowie εξέτασαν εξονυχιστικά τα τελευταία άλμπουμ των υπέροχων αυτών καλλιτεχνών κι εντυπωσιάστηκαν, καθώς εντόπισαν καλλιτεχνικούς συνειρμούς που είχαν ως θέμα την επαφή με τον θάνατο.
Το ομώνυμο κομμάτι You Want It Darker δεν είναι ένα απλό τραγούδι, αλλά η συσσώρευση αμέτρητων στοχασμών του Cohen πάνω στην ίδια του τη θνητότητα. Το αποτέλεσμα είναι ένα αδυσώπητο κατηγορώ απέναντι στον δικό του θεό.
Αυτή η ανάλυση επικεντρώνεται σε στίχους τους οποίους ομορφαίνει μελωδικά η υποβλητική και – πιο μακάβρια από ποτέ – φωνή του Cohen, όπως «Εάν μοιράζεις εσύ την τράπουλα, εγώ φεύγω από το παιχνίδι, διαλύομαι και παραλύω» και «Εάν είναι δική σου η δόξα, τότε δική μου είναι η ντροπή / Θέλεις περισσότερο σκοτάδι, τότε ας σβήσουμε τη φωτιά». Ο Cohen επίσης χρησιμοποιεί στόχους από ένα πένθιμο μοιρολόι, ως ένας τρόπος να «αντιμετωπίσει τον θεό του και να υποταχτεί στη μοίρα».
Ο άθεος Bowie επέλεξε διαφορετική οδό. Κοιτάξτε αυτά που φοράει ο Bowie στο βιντεοκλιπ του ‘Blackstar‘. Είναι τυλιγμένος με επιδέσμους, ευάλωτος, με όψη μανιακού στο βίντεο του. Ενώ ο επίδεσμος δείχνει την ύπαρξη πληγών, λειτουργεί και ως το μαντήλι με το οποίο έδεναν τα μάτια, όσων ήταν καταδικασμένοι εις θάνατον. Η χρήση της χριστιανικής εικονοποίησης, πλαισιώνει το τραγούδι του Bowie «ο κόσμος της θνητής ζωής μετά τον παράδεισο» με την συνειρμική έννοια που κάποτε περιέγραψε Cohen ως «ο δικός μας αιματοβαμμένος μύθος», η σταύρωση. Έτσι και το τραγούδι του Bowie χρησιμοποιεί το πολιτισμικό λεξιλόγιο μας για να εξερευνήσει τη σχέση μας τον θάνατο. Κι όμως, μέσα στο σκοτάδι αυτού του ζοφερού τραγουδιού, ο Bowie αποπνέει αισιοδοξία με τη μορφή του τιμητικού Blackstar, ενός «πλάσματος καινούργιας έμπνευσης» που αναδύεται από τον θάνατο.
Ενώ η ανθρωπότητα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να κοροϊδέψει τον θάνατο, η αθανασία μας βρίσκεται στον τρόπο που παραμένουμε ζωντανοί στη μνήμη των άλλων, στην κληρονομιά που τους αφήνουμε. Και παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι αναγνωρίζουν την θνητότητά τους, πολλοί από εμάς, φορείς αυτής της κληρονομιάς προσπαθούμε να επεξεργαστούμε τον θάνατο δημοφιλών και δοξασμένων, sui generis καλλιτεχνών, τόσο σημαντικών όσο οι Cohen και Bowie. Ενδεχομένως αυτό το θέμα, η πεποίθησή μας ότι ακόμη κι αυτοί οι «αθάνατοι» κάποια στιγμή πεθαίνουν σχετίζεται με το κύρος που εκπέμπει η εικόνα τους, και οι εικόνες, τα είδωλα, κυριολεκτικά μιλώντας, δεν πεθαίνουν — αλλά ούτε και ζουν. Οι Leonard Cohen και David Bowie, ως άνθρωποι, όχι ως είδωλα, δυστυχώς χάθηκαν από αυτή τη ζωή, όποια κι αν ήταν αυτή, ωστόσο ο Leonard Cohen και ο David Bowie, αυτά τα φαινόμενα καλλιτεχνικής δημιουργίας, θα ζουν και μετά από εμάς, για πάντα.
Πηγή
