Στις 25 Ιανουαρίου 1959 μια παρέα 10 Ρώσων φοιτητών και αποφοίτων ξεκινούν ένα ορειβατικό ταξίδι, με τελικό προορισμό το βουνό Οτόρτεν, στα Ουράλια Όρη. Τρεις μέρες αργότερα ο μοναδικός ηλικιωμένος της παρέας, ο 75χρονος Γιούρι Γιούντιν, αρρωσταίνει και αναγκάζεται να επιστρέψει. Οι 9 εναπομείναντες (ηλικίας 20-38 ετών) ξεκινούν την τελική πεζοπορία.
Το βράδυ της 2ας Φεβρουαρίου, η ομάδα κατασκηνώνει σ’ ένα πέρασμα στην ανατολική πλαγιά του βουνού Κολάτ Σιάκλ («νεκρό βουνό», στη γλώσσα των ντόπιων). Το τι έγινε από εκεί και πέρα, παραμένει άγνωστο μέχρι σήμερα. Μη έχοντας νέα τους για αρκετές ημέρες, οι συγγενείς των ταξιδιωτών απευθύνονται στις Αρχές, οι οποίες στις 20/2 ξεκινούν έρευνα. Έξι μέρες αργότερα τους βρίσκουν όλους νεκρούς, σε απόσταση 500 έως 1500 μέτρων από τη σκηνή τους.
Η αρχική ιατροδικαστική αυτοψία επιβεβαιώνει ότι άπαντες πέθαναν από υποθερμία (η θερμοκρασία εκείνες τις μέρες κυμαινόταν στους -25 με -30°C), αλλά από δω και πέρα ξεκινάνε τα περίεργα καθώς οι διασώστες ανακαλύπτουν ότι α) η ομάδα βγήκε όλη μαζί από την τέντα της, σκίζοντάς την όμως από μέσα και β) όλοι σχεδόν έφυγαν φορώντας μόνο τις κάλτσες τους και τα εσώρουχά τους ή ακόμα και ξυπόλυτοι. Μια πιο προσεκτική εξέταση στα πτώματα αποκαλύπτει ότι τρία από αυτά έφεραν θανάσιμα τραύματα: Ένα είχε σπασμένο κρανίο, δύο άλλα κάταγμα στο στήθος, ενώ από ένα τρίτο (τη μία από τις δύο κοπέλες της ομάδας) έλειπε η γλώσσα, τα μάτια, κομμάτι των χειλιών και ιστός από το πρόσωπο.
Σύμφωνα με τον Δρα Μπόρις Βοζροζντένι, που εξέτασε τις σωρούς, η δύναμη που προκάλεσε τα κατάγματα αυτά δεν μπορούσε να έχει προκληθεί από άνθρωπο ή ζώο, καθώς ήταν σαν να είχαν τρακάρει με αυτοκίνητο. Η επίσημη έρευνα για το συμβάν δημοσιεύεται τον Μάιο της ίδιας χρονιάς και καταλήγει στο ότι δεν μπορεί να εξηγήσει το συμβάν. Ο φάκελος της υπόθεσης εξαφανίζεται σε κάποιο μυστικό αρχείο και κάπου εδώ αρχίζουν τα σενάρια, επικρατέστερα των οποίων μέσα στα χρόνια αναδείχθηκαν τα εξής τρία:
Χιονοστιβάδα
Το λογικότερο και πιθανότερο σενάριο. Ξύπνησαν μέσα στη μαύρη νύχτα ακούγοντας μια χιονοστιβάδα να έρχεται. Πανικόβλητοι εγκατέλειψαν τη σκηνή τους όπως-όπως, αλλά η δύναμη της φύσης τους πρόλαβε. Εντούτοις, εκτενής ανάλυση των καιρικών συνθηκών της μέρας εκείνης δείχνει ότι δεν υπήρχε περίπτωση να δημιουργηθεί χιονοστιβάδα στο σημείο όπου είχαν κατασκηνώσει και, ακόμα κι αν αυτό είχε συμβεί, τα απομεινάρια της θα είχαν διασκορπιστεί σε πολύ μεγάλη απόσταση και σίγουρα δεν θα έβρισκαν τα περισσότερα πτώματα καλυμμένα μ’ ένα λεπτό στρώμα πάγου, αλλά θαμμένα κάτω από το χιόνι.
Απόρρητες στρατιωτικές δοκιμές
Σενάριο που τους θέλει θύματα δοκιμής από τον Ρωσικό στρατό όπλων που εκπέμπουν ισχυρή ακτινοβολία, κάτι που ενισχύεται από το γεγονος ότι βρέθηκαν ελάχιστα ποσοστά ραδιενέργειας σε κάποια από τα ρούχα τους, καθώς και από το ότι τα πτώματα βρέθηκαν έχοντας «πορτοκαλί χρώμα δέρματος και γκρίζα μαλλιά». Παρόλα αυτά, κι αυτό είναι μια υπόθεση που εύκολα καταρρίπτεται καθώς αν ίσχυε αφενός η ραδιενέργεια θα έπρεπε να είχε επηρεάσει όλους τους ταξιδιώτες και τον εξοπλισμό τους -και όχι μόνο κάποιους εξ’ αυτών- και αφετέρου το περίεργο χρώμα δέρματος και μαλλιών εξηγείται φυσικά, με το ότι τα πτώματα μουμιοποιήθηκαν μετά από έκθεση τόσων ημερών σε ακραίες θερμοκρασίες.
Το «Ρωσικό Γέτι»
Το 2014 το Discovery Channel πρόβαλε το ντοκιμαντέρ Russian Yeti: The Killer Lives, το οποίο (στηριζόμενο στα ευρήματα του Δρος Βοζροζντένι για τα θανάσιμα τραύματα, που αναφέρονται πιο πάνω) υποστήριζε ότι η ομάδα φονεύθηκε από το «Γέτι της Ρωσίας» ή «Μενκ» (σ.σ. «γίγαντας του δάσους»), όπως λέγεται το αντίστοιχο πλάσμα στη μυθολογία των ντόπιων Μάνσι. Ενδιαφέρον ως θέαμα αλλά δεν παρουσίασε καμία απόδειξη, οπότε πάει κι αυτό.
Τα επίσημα αρχεία της υπόθεσης (εκτός από το κομμάτι που αφορούσε στην κατάσταση των εσωτερικών οργάνων των θυμάτων) δόθηκαν στη δημοσιότητα σταδιακά από το ’80 μέχρι το ’90. Ελλείψει, πάντως, ατράνταχτων αποδείξεων, φαίνεται ότι μάλλον δεν θα μάθουμε ποτέ τι συνέβη στους εννιά. Ίσως είναι προτιμότερο έτσι, μερικά μυστήρια να μένουν για πάντα άλυτα.
