Όσο περισσότερο καθυστερεί ένας άντρας την απόκτηση παιδιών, τόσο πιθανότερο είναι να...αναπτυχθούν στα σπερματοζωάριά του μεταλλάξεις που θα περάσουν στο αγέννητο παιδί του, προειδοποιούν Βρετανοί και Ισλανδοί ειδικοί.
Η καθυστερημένη πατρότητα, λένε, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο γεννήσεως παιδιού με προβλήματα υγείας όπως οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού και η σχιζοφρένεια, επειδή με το πέρασμα του χρόνου φθίνει η ποιότητα των σπερματοζωαρίων.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι δημιουργούνται γενετικές μεταλλαγές, οι οποίες κάνουν τα βλαστικά κύτταρα των όρχεων να πολλαπλασιάζονται με μη φυσιολογικό τρόπο, με συνέπεια να αυξάνεται ο αριθμός των μεταλλαγμένων σπερματοζωαρίων, σύμφωνα με άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό «New Scientist».
Αυτός είναι και ο λόγος που η μεγάλη ηλικία του πατέρα έχει συσχετισθεί σε διάφορες μελέτες και με τη νόσο Αλτσχάιμερ, την διπολική διαταραχή (παλιά λεγόταν «μανιοκατάθλιψη»), την καρδιοπάθεια και τον καρκίνο στους απογόνους του.
Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ένας 40άρης πατέρας έχει διπλάσιες πιθανότητες να μεταδώσει στους απογόνους του νοσογόνες γενετικές μεταλλαγές, σε σύγκριση με έναν 20άρη πατέρα.
Το εύρημα αυτό σημαίνει ότι το βιολογικό ρολόι κυλάει αντίστροφα και για τους άντρες.
Μελέτη σε γονείς και παιδιά
Η συσχέτιση της μεγάλης ηλικίας του πατέρα με τα προβλήματα υγείας στους απογόνους του ήταν κάτι που επί δεκαετίες υποπτεύονταν οι ειδικοί, αλλά απεδείχθη σε μία πρωτοποριακή μελέτη που δημοσιεύθηκε προσφάτως στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature».
Στη μελέτη αυτή είχε αναλυθεί το DNA 78 γονέων από την Ισλανδία και των παιδιών τους. Όπως διαπιστώθηκε, υπήρχε άμεση συσχέτιση ανάμεσα στην ηλικία του πατέρα και στον αριθμό των μεταλλαγών που έφεραν τα παιδιά του και οι οποίες σχετίζονταν με τις διαταραχές του φάσματος του αυτισμού και τη σχιζοφρένεια.
Η ηλικία της μητέρας όχι μόνο δεν φάνηκε να σχετίζεται με ανάλογο κίνδυνο, αλλάη μελέτη έδειξε ότι το 97% των μεταλλαγών στο DNA των παιδιών προέρχονται από τον πατέρα.
«Η κοινωνία παραδοσιακά έδινε μεγαλύτερο βάρος στην ηλικία της μητέρας, αλλά ως φαίνεται οι διαταραχές όπως η σχιζοφρένεια και ο αυτισμός επηρεάζονται περισσότερο από την ηλικία του πατέρα», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Κάρι Στέφανσον, πρόεδρος της εταιρεία deCODE Genetics, μίας κορυφαίας εταιρείας γενετικής στην Ισλανδία.
Η ανάλυση του δρος Στέφανσον και των συνεργατών τους υποδηλώνει ότι η αύξηση των κρουσμάτων αυτισμού τις τελευταίες δεκαετίες μπορεί εν μέρει να εξηγείται από την ολοένα αυξανόμενη ηλικία των νέων πατέρων.
Ανάλογα ευρήματα είχε και μελέτη του δρ Άντριου Ουϊλκι, καθηγητή Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η οποία έδειξε ότι η μεγάλη ηλικία του πατέρα συσχετίζεται με το σύνδρομο Apert.
Το σύνδρομο αυτό είναι μία σπάνια ασθένεια των οστών, που μπορεί να οδηγήσει στη γέννηση παιδιού με κεφάλι πιο μακρύ από το φυσιολογικό.
«Λάθη» στην αντιγραφή
Σε αντίθεση με τις γυναίκες, οι οποίες γεννιούνται με συγκεκριμένο αριθμό ωαρίων και έτσι η αναπαραγωγική ηλικία τους εκ φύσεως έχει «ημερομηνία λήξεως» (την εμμηνόπαυση), οι άντρες παράγουν νέα σπερματοζωάρια καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Κάθε 16 ημέρες, τα κύτταρα στους όρχεις τους πολλαπλασιάζονται και το DNA κάθε κυττάρου αντιγράφεται σε ένα νέο, το οποίο παράγει ένα νέο σπερματοζωάριο.
Ο οργανισμός έχει πολύ υψηλό ποσοστό ακρίβειας στην δημιουργία των «αντιγράφων» του DNA, αλλά αναπόφευκτα κάνει και κάποια «λάθη», με συνέπεια να δημιουργούνται σπερματοζωάρια με γενετικές μεταλλαγές.
Καθώς οι άντρες μεγαλώνουν, επέρχεται «κόπωση» της διαδικασίας της «αντιγραφής» και μειώνεται η αποδοτικότητά της, με συνέπεια τα σπερματοζωάρια να φέρουν περισσότερα «λάθη», δηλαδή γενετικές μεταλλαγές.
Και αν ένα μεταλλαγμένο σπερματοζωάριο γονιμοποιήσει ένα ωάριο, υπάρχουν πολλές πιθανότητες το έμβρυο να έχει προβλήματα, κατά τον δρα Ουϊλκι.
«Είναι καθαρά θέμα τύχης», τόνισε. «Μπορεί η μεταλλαγή να μην αφορά ζωτικής σημασίας γονίδιο, αλλά μερικές φορές αφορά ένα γονίδιο που προδιαθέτει το μωρό για ορισμένα νοσήματα».
Έτσι, αν η μεταλλαγή αφορά γονίδιο που ελέγχει την ανάπτυξη του εγκεφάλου, λ.χ., μπορεί να οδηγήσει σε αυτισμό ή σχιζοφρένεια. Και αν αφορά ένα γονίδιο που επηρεάζει λ.χ. τον κίνδυνο για κάποια μορφή καρκίνου, το παιδί μπορεί να έχει αυξημένες πιθανότητες να τον εκδηλώσει.
Σωτήρια απόφαση
«Οι πατέρες πρέπει να καταλάβουν ότι ελλοχεύουν σοβαροί κίνδυνοι όταν καθυστερούν την απόκτηση παιδιών», σχολίασε ο δρ Άλαν Πέισι, ο κορυφαίος ειδικός σε θέματα ανδρικής γονιμότητας στη Βρετανία.
«Κατανοώ γιατί πολλά ζευγάρια καθυστερούν την τεκνοποίηση, αλλά αυτό είναι κακό από βιολογικής πλευράς.
»Η συμβουλή μου προς τους άντρες είναι να κάνουν παιδιά το νωρίτερο δυνατόν και όχι να περιμένουν να φτάσουν 50 χρονών.
Η απόφαση αυτή μπορεί να κάνει τη διαφορά για την υγεία των παιδιών τους», πρόσθεσε.
