Καλλιτέχνης, ακτιβιστής, σκηνοθέτης, γνώστης των κοινωνικών μέσων δικτύωσης, ο Άι Γουέι Γουέι χρησιμοποιεί με συνέπεια το έργο του για...
να αντισταθεί σε κάθε μορφής σύνορα. Με αφορμή το νέο του ντοκιμαντέρ «Ανθρώπινη Ροή» (Human Flow - 2017) - από την Πέμπτη 8 Φεβρουαρίου κυκλοφορεί στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες - ο σπουδαίος Κινέζος δημιουργός παραχωρεί μία άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο Tvxs.gr, σχετικά με την προσφυγική κρίση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το διαδίκτυο, αλλά και για τον ρόλο και την ηθική ευθύνη του καλλιτέχνη, στην σύγχρονη εποχή.
Ανθρώπινη Ροή / Human Flow
Σκηνοθεσία: Άι Γουέι Γουέι / Ai Weiwei
Σενάριο: Chin-Chin Yap, Tim Finch, Boris Cheshirkov
Χώρα Παραγωγής: Γερμανία, Η.Π.Α., Κίνα
Έτος Παραγωγής: 2017
Διάρκεια: 140 λεπτά
Υποψήφια για Χρυσό Λιοντάρι στο 74ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας
Περισσότεροι από 65 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί από τα σπίτια τους για να ξεφύγουν από την πείνα, τις κλιματικές αλλαγές και τον πόλεμο, στη μεγαλύτερη ανθρώπινη μετατόπιση από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένα επικό ταξίδι για τη μετανάστευση από τον παγκοσμίως αναγνωρισμένο εικαστικό και ακτιβιστή Άι Γουέι Γουέι. Το ντοκιμαντέρ περιγράφει τόσο τις επιδράσεις του φαινομένου της μετανάστευσης σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και τον αντίκτυπο σε ανθρώπινο επίπεδο, μέσα από προσωπικές ιστορίες.
Ο πιο διάσημος σύγχρονος καλλιτέχνης από την Κίνα, ξεκίνησε τη ζωή του ως εξόριστος, μεγαλώνοντας σε απομακρυσμένο στρατόπεδο εργασίας στην επαρχία Xinjiang στην έρημο Gobi με ολόκληρη την οικογένειά του που διώκεται, όπου υπόμεινε σε αυστηρές συνθήκες περιορισμού και διαβίωσης. Μετά την επιστροφή του στο Πεκίνο το 1976, ο Άι Γουέι Γουέι σύντομα έγινε ιδρυτής του avant-garde Stars Group. Αργότερα, είτε ως καλλιτέχνης δρόμου στη Νέα Υόρκη, είτε ως επιφανές μέλος της καλλιτεχνικής κοινότητας του Beijing East Village, ο Άι Γουέι Γουέι συνέχισε να ασχολείται και να υποστηρίζει την πειραματική τέχνη στην Κίνα, αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Το ντοκιμαντέρ «Ανθρώπινη Ροή» (Human Flow - 2017), αποτελεί σύμφωνα με τα λεγόμενα σας, ένα «προσωπικό ταξίδι με πρόσφυγες». Πώς όμως γεννήθηκε αυτή η ιδέα;
Η ιδέα ξεκίνησε όταν βρισκόμουν ακόμα σε κατ' οίκον περιορισμό στην Κίνα. Είχαμε την ευκαιρία να στείλουμε δύο από τους συναδέλφους μας στο στρατόπεδο Shariya στο Ιράκ. Εκεί διεξήχθη η πρώτη μας έρευνα. Ζητήσαμε από τους ανθρώπους που ήταν εκεί να μας διηγηθούν από που είχαν έρθει και να μας μιλήσουν για τις ελπίδες τους για το μέλλον. Η έρευνα αυτή έλαβε χώρα πριν οι κινεζικές αρχές μου επιστρέψουν το διαβατήριό μου. Στη συνέχεια και αφού ήμουν πλέον σε θέση να ταξιδεύω ελεύθερα ξανά, εγκαταστάθηκα αρχικά στο Βερολίνο. Στα τέλη του 2015, ταξίδεψα με τον γιο μου και τη φίλη μου, στο νησί της Λέσβου. Εκεί ήταν που απέκτησα την πρώτη προσωπική μου εμπειρία σχετικά με τους πρόσφυγες. Έμαθα πώς είχαν έρθει εκεί, ποιοι είναι και τι είδους αντιμετώπιση είχαν ενώ έμεναν στη Λέσβο.
Από τη Συρία, στην Ελλάδα (Ειδομένη, Λέσβος) μέχρι τη Γαλλία (Καλαί), έχετε ταξιδέψει συνολικά σε 23 χώρες. Η «Ανθρώπινη Ροή» παρουσιάζει την κατάσταση των προσφύγων σε μία επική κλίμακα. Όμως το ντοκιμαντέρ είναι παράλληλα κι ένα σπουδαίο παράδειγμα της συλλογικής κινηματογραφίας. Ποιες ήταν οι δυσκολίες του όλου έργου που αντιμετωπίσατε και πώς κατορθώσατε να συνεχίσετε μέσα απ' όλα αυτά τα εμπόδια; Ποια θεωρείται ότι ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στο ταξίδι σας αυτό;
Για να κινηματογραφήσουμε σε αυτή την τεράστια κλίμακα, με όλα όσα συμβαίνουν σχεδόν ταυτόχρονα, οργανώσαμε περισσότερες από δέκα ξεχωριστές κινηματογραφικές ομάδες, ώστε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση. Μείναμε σε μερικά από τα στρατόπεδα προσφύγων μέχρι και μήνες, ώστε να μπορέσουμε να συλλέξουμε τις ιστορίες τους, ενώ σε άλλα μέρη μπορούσαμε μόνο να μείνουμε για λίγες ημέρες. Το πιο δύσκολο για μένα ήταν ότι δεν μπορούσα να είμαι παντού ταυτόχρονα. Γι' αυτό και έπρεπε συνεχώς να μετακινούμαι. Αυτό νομίζω ήταν προσωπικά το πιο δύσκολο κομμάτι, στη δημιουργία του συγκεκριμένου ντοκιμαντέρ.
Η ταινία ξεκινά με τους πρόσφυγες οι οποίοι καταφθάνουν στην Ευρώπη, ακολουθώντας το δύσκολο ταξίδι τους, αλλά δεν τελειώνει με την επιστροφή στην πατρίδα τους ή έστω στον επιθυμητό προορισμό τους. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να μεταφέρετε στον θεατή μέσα από την «Ανθρώπινη Ροή»;
Πράγματι δεν υπάρχει το κομμάτι της επιστροφής των προσφύγων στην πατρίδα τους ή έστω στον επιθυμητό προορισμό τους, επειδή δυστυχώς αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα. Μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των προσφύγων έχει εγκατασταθεί πραγματικά, με ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης, όσον αφορά την απασχόληση, την ασφάλεια και την ελπίδα τους για το μέλλον. Οι περισσότεροι πρόσφυγες ακόμη αναγκάζονται να επιβιώσουν σε αρκετά ανησυχητικές συνθήκες, όσον αφορά τα προαναφερθέντα θέματα. Το ταξίδι τους βρίσκεται δυστυχώς ακόμη μόνο στο πρώτο στάδιο. Συχνά το ταξίδι τους αυτό διαρκεί πολύ περισσότερο από ό,τι θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν. Όπως γνωρίζουμε, ο μέσος πρόσφυγας διατηρεί το καθεστώς του πρόσφυγα για περισσότερα από 25 χρόνια. Ορισμένοι πρόσφυγες παρέμειναν πρόσφυγες για πάνω από τρεις γενιές, χωρίς σπίτι, χωρίς εθνικότητα, χωρίς αναγνώριση ή έστω την στοιχειώδη κάλυψη των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Ξεκινήσατε κάνοντας το ίδιο ταξίδι με τους πρόσφυγες, αλληλεπιδράτε μαζί τους και προσπαθείτε να τους βοηθήσετε, ενώ πολλοί άλλοι δημιουργοί ντοκιμαντέρ θα προσπαθούσαν να μείνουν ένας «αντικειμενικός» παρατηρητής πίσω από την κάμερα. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε την απόφασή σας αυτή; Θεωρείται πως η προσωπική συμμετοχή είναι μία νέα πρόκληση και έκκληση για τον καλλιτέχνη, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης;
Είναι δύσκολο να παραμένεις αντικειμενικός όταν έρχεσαι σε επαφή και αντιμετωπίζεις αυτήν την παγκόσμια προσφυγική κρίση. Η προσωπική συμμετοχή είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ κατά τη διάρκεια αυτής της πολιτικής κρίσης, διότι απλά, δεν μπορούμε να εμπιστευθούμε το κράτος ή τους πολιτικούς. Γι 'αυτό έπρεπε να κάνω αυτό το προσωπικό ταξίδι, προσπαθώντας μέσα από την καρδιά και το μυαλό ενός ατόμου, να ανακαλύψω την αλήθεια. Αυτή είναι η μόνη δυνατότητα να μετρήσουμε την κοινωνική δικαιοσύνη και να χρησιμοποιήσουμε τις γνώσεις μας για μια ευρύτερη και συνειδητή δράση.
Το Διαδίκτυο και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην πορεία σας;
Το Διαδίκτυο κατέχει έναν κομβικό ρόλο στην προσωπική μου ανάπτυξη ως ακτιβιστή και καλλιτέχνη. Χωρίς το Διαδίκτυο, θα είχαμε λιγότερες ανεξάρτητες φωνές και απόψεις, θα είχαμε λιγότερες πληροφορίες από τις οποίες μπορούμε πραγματικά να βασιστούμε και να ενημερωθούμε.
Τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας για να σταματήσει αυτή η τεράστια προσφυγική και ανθρωπιστική κρίση;
Η προσφυγική κρίση είναι υπόθεση όλων μας. Συνεχίστε να μιλάτε και να ενεργείτε υπερασπιζόμενος την ανθρωπότητα. Δείτε την ανθρωπότητα ως μία οντότητα. Αν κάποιος τραυματιστεί ή παραμεληθεί, αυτό σημαίνει ότι όλοι θα μπορούσαμε να υποφέρουμε και να είμαστε σε παρόμοια δεινή κατάσταση.
Το ντοκιμαντέρ «Ανθρώπινη Ροή» (Human Flow - 2017) του Άι Γουέι Γουέι, πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Διαγωνιστικό Τμήμα του 74ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. Από την Πέμπτη 8 Φεβρουαρίου θα κυκλοφορήσει στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, σε διανομή της εταιρείας Seven Films.
