Ο πολύς φόβος είναι μπροστά μας

Μέρα με τη μέρα ακόμη και ο πιο αδαής αντιλαμβάνεται ότι το ελληνικό επιχειρείν και η οικονομία της χώρας οδεύουν σε έναν χωρίς προηγούμενο εκμηδε­νισμό. Το ανοδικό ξέσπασμα της Tρίτης δεν είναι κάτι άλλο από την προεξό­φληση του νέου πακέτου οικονομικής βοήθειας, που θα βάλει τη χώρα βαθύ­τερα στον γύψο.

Οι τράπεζες, ατμομηχανή άλλοτε της οικονομίας, δέχονται πρωτοφανείς επιθέσεις. Πληρώνουν ακριβά την έκθεσή τους στα ομόλογα του Δημοσίου – η οποία όμως δεν είναι παρά το τεκ­μήριο μιας πολυετούς σχέσης ανταλ­λαγής, από την οποία έχασαν και οι δύο. Και τώρα αντιμετωπίζουν τον χρηματιστηριακό εκμηδενισμό, που οδη­γεί εύκολα στην εξαγορά τους έναντι πινακίου φακής. Την ίδια ώρα οι απο­κρατικοποιήσεις, η πώληση δηλαδή των πολύφερνων νυφών του Δημοσίου που θα έφερναν δισ. στα ταμεία του κράτους, εξελίσσονται σε φάρσα, με τους υποψήφιους αγοραστές να επιβάλλουν εξευτελιστικούς όρους για να βάλουν λίγο χρήμα.

Μόνο οι μεγάλοι βιομηχανικοί όμι­λοι (που ούτως ή άλλως έχουν εξαγω­γικό προσανατολισμό) αντέχουν σε αυ­τό το χρηματιστηριακό πατατράκ, που μέχρι σήμερα μας έχει γυρίσει σχεδόν 15 χρόνια πίσω. Και τώρα οι περισσότε­ροι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται αυτό που είχε πει σε ανύποπτο χρόνο ο πρωθυπουργός για την εθνική κυριαρχία: Με την εκχώρηση της οικονομικής πο­λιτικής, τη δημοπρασία των περιουσι­ακών της στοιχείων, αλλά και το ενδεχόμενο διεθνούς κηδεμονίας στην εί­σπραξη και διάθεση των φορολογικών εσόδων, ποια εθνική κυριαρχία μπορεί να ασκήσει μια κυβέρνηση;

Ζοφερή εικόνα
Η εικόνα είναι πραγματικά ζοφερή και δεν μας αφήνει πολλά περιθώρια να παραμείνουμε ψύχραιμοι. Στο χρη­ματιστήριο οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν πως ο «πολύς φόβος» είναι ακόμη μπροστά μας. Σε μια εβδομάδα χάθηκαν πάνω από 100 μονάδες και αυτό χωρίς να εκδηλωθεί η επίθεση των ξένων. Και φόβος δεν ισχύει μόνο για την αγορά, αλλά ενδεχομένως και για την πραγματική οικονομία και την κοινωνία, με μία δραματική επιδείνω­ση, που θα σηματοδοτήσει το ολοκληρωτικό χτύπημα κατά της μεταπολιτευ­τικής Ελλάδας.
Οι ίδιοι αναλυτές θεωρούν ότι η κατακρήμνιση των μετοχών και της χρηματιστηριακής αξίας των τραπεζών θα έπρεπε να χτυπήσει συναγερμό στην κυβέρνηση και να βάλει ως προτεραιό­τητα την εξομάλυνση της κατάστασης στον κλάδο και την παρουσίαση μια πειστικής πρότασης διαχείρισης μέσα στον επόμενο μήνα. Έχει όμως περι­θώρια η κυβέρνηση, μετά την καταγεγραμμένη οργή της τρόικας και των δανειστών, που κατάλαβαν ότι τα περί συναίνεσης ήταν για τα μάτια του κό­σμου, αφού όλα θα περάσουν με την πλειοψηφία των 151 στη Βουλή;
Διόλου τυχαία η τελευταία προειδο­ποίηση του «Economist», που μετέφε­ρε το πρόβλημα των ελληνικών τρα­πεζών στα Βαλκάνια. Έγραψε (σαν να είχε ήδη ξεγραμμένη την Ελλάδα) ότι αυτό που κυρίως ανησυχεί είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες αντιπροσωπεύουν το 25% των τραπεζικών συμφερόντων στη βουλγαρική αγορά, το 15% στη ρουμανική, το 10% στη σερβική. Και κατέληγε ότι, αν δεν διασωθεί η Ελλάδα, θα προκύψει ντόμινο στα Βαλ­κάνια.

Μεγάλα... περίπτερα
Τι όμως μπορεί να γίνει με τις ελληνικές τράπεζες; Από την περασμένη Δευτέρα η Πειραιώς βρίσκεται κάτω από το 1 ευρώ και η Alpha Bank κάτω από τα 3 ευρώ, επίπεδο το οποίο η Eurobank έχει αφήσει εδώ και καιρό... Δεν είναι τυχαίο ότι η επόμενη στήριξη της Εθνι­κής υπολογίστηκε στα 4 ευρώ.
Με τα νούμερα αυτά οι τράπεζες έχουν μπει πλέον σε... αχαρτογράφητη περιοχή, και οι εξελίξεις δεν μπο­ρούν να προβλεφθούν. Το ίδιο και για τις κεφαλαιοποιήσεις τους, που τις κά­νουν να αντιστοιχούν σε μεγάλους ομί­λους του λιανεμπορίου...
Η Εθνική βλέπει πλέον το ψυχολο­γικό όριο των 4 δισ. ευρώ να πλησιά­ζει επικίνδυνα, ενώ η Alpha έπεσε στα 1,65 και η Eurobank ακόμη πιο χαμη­λά, με την Πειραιώς να φλερτάρει Ι επικίνδυνα το 1 δισ. Το Τ.Τ. με με­γάλες απώλειες το τελευταίο διά­στημα έχει κεφαλαιοποίηση λίγο πάνω από τα 750 εκατ.

Οι παγίδες και η Alpha
Η κατάρρευση των αποτιμήσεων αποδεικνύεται παγίδα ρευστότη­τας, απειλώντας τις τελευταίες χρηματιστηριακές επενδύσεις με πολυετή εγκλωβισμό. Και ίσως ακόμη χειρότερα για όσους πό­νταραν πρόσφατα σε μία αντίδρα­ση, έστω και τεχνικού χαρακτήρα, πιστεύοντας ότι «δεν πάει πιο χαμηλά»...
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα του τραπεζικού κλάδου, η Alpha. Η τράπεζα που θέλει να θεωρεί­ται εδώ και χρόνια η «πολύφερνη νύφη» του χώρου και αρέσκεται να της κάνουν προτάσεις για να τις αρνείται, μπαίνει και αυτή στα αχαρτογράφητα. Και επιβεβαιώ­νει τις φήμες ότι στη γενική συνέ­λευση της 21ης Ιουνίου (άγνωστο αν υπάρχει λόγος για τη σύμπτω­ση με τη θερινή ισημερία) θα τε­θεί θέμα αύξησης μετοχικού κε­φαλαίου, έκδοσης ομολογιακού δανείου και εξαγοράς των προνο­μιούχων μετοχών του Δημοσίου. Έρχεται λοιπόν η διοίκηση της τράπεζας, που μέχρι πρόσφα­τα αποκήρυσσε μετά... βδελυγ-μίας κάθε αναφορά σχετική με την κεφαλαιακή θέση του ομίλου (και την αναπόφευκτη προσφυ­γή της σε αύξηση κεφαλαίου) να ακολουθήσει τον δρόμο που χά­ραξαν Εθνική, Πειραιώς, Κύπρου και Marfin Popular. Μία κίνηση που, όπως φαίνεται, θα ακολου­θήσουν και άλλοι όμιλοι υπό την ασφυκτική πίεση των δανειστών και την επιβάρυνση του κόστους χρήματος- εγγυήσεων που δίνο­νται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Χρηματιστηριακοί κύκλοι εντάσ­σουν την ενέργεια της Alpha Bank αφενός στη δυσχερή συγκυρία και αφετέρου στην αλλαγή στά­σης της διοίκησης μετά το... ναυ­άγιο της πρότασης της Εθνικής. Μία πρόταση που, όπως ισχυρί­ζονται ακόμη και σήμερα ορισμέ­να υψηλόβαθμα στελέχη του ομί­λου, υποβλήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτύχει. Σε κάθε περίπτωση, η κίνηση της διοίκησης συνάδει με τη βούλη­ση της ομάδας Κωστόπουλου να προχωρήσει αυτόνομα- τουλάχι­στον σε αυτή τη φάση των αγορών - προσβλέποντας στη συμμετοχή 2-4 ισχυρών ξένων επενδυτικών χαρτοφυλακίων. Κλειδί θεωρούν στην τράπεζα τη στάση που θα κρατήσει το επενδυτικό χαρτοφυ­λάκιο του Κατάρ.
Τα ομόλογα τσουρουφλίζουν τις τράπεζες
Ο προβληματισμός για τον βαθμό έκθεσης τόσο της Alpha Bank όσο και των υπό­λοιπων τραπεζών σε ελληνικά ομόλογα παραμένει στο... κόκκινο. Η έκθεση του ομίλου υπολογίζεται στα 5 δισ. ευρώ, περίπου 5,3 δισ. του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, έναντι σχεδόν 9 δισ. ευρώ που έχει η Eurobank και βεβαίως των αστρονομικών 15,5 δισ. ευρώ της Εθνικής.
Η συνολική έκθεση των ελληνικών (και πολύ λιγότερο των κυπριακών) τραπεζών στα ελληνι­κά ομόλογα φτάνει τα 54 δισ. ευρώ και αποτελεί τη βασική πηγή προβλήματος για τον κλάδο. Οι τραπεζίτες δεν παραγνωρίζουν ότι δάνεισαν την Ελλάδα και σε αντιστάθμισμα δέχτηκαν εγγυή­σεις, αλλά και πολλές διευκολύνεις από το ελλη­νικό κράτος, αφού για χρόνια δανείζονταν από την ΕΚΤ με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο.
Αυτή ήταν η σχέση ανταλλαγής και συνδιαλ­λαγής που λέγαμε στην αρχή. Που είχε κι άλλο «μπαλαντέρ» για τους τραπεζίτες, αφού για τον δανεισμό αυτόν οι τράπεζες εισπράττουν κάθε χρόνο 2,4 με 2,5 δισ. ευρώ σε τόκους-λαμβάνοντας υπόψη ως μέσο όρο ένα επιτόκιο 4,4% περίπου για τα ομόλογα τα οποία έχουν διάρκεια από 6,5 έως 7 χρόνια.
Όμως, αφού ο πακτωλός του χρήματος σπατα­λήθηκε, τώρα τα προβλήματα της χώρας μετα­φέρθηκαν στους τραπεζικούς ισολογισμούς, με μεγαλύτερο το ότι φέτος και του χρόνου λήγουν 17 δισ. ευρώ ελληνικού χρέους στις τράπεζες.
Μόνο για την Εθνική, που έχει και τα μεγαλύτε­ρα βάρη, το 2011 λήγουν 2 δισ. χρέους, το 2012 άλλα 3, το 2013 σχεδόν 4,6 δισ. και το 2014 πάνω από 5,5 δισ. ευρώ. Το 2011 η Alpha έχει 600 εκατ., η Πειραιώς 800 εκατ., η Eurobank 1 δισ. και άλλο 1,5 η ΑΤΕ και το Τ.Τ.
Τι θα κάνουν; Το κράτος θα θέλει στήριξη στα ομόλογα και ειδικά στα έντοκα γραμμάτια, ενώ ταυτόχρονα θα παρέχει νέες εγγυήσεις προς το τραπεζικό σύστημα. Έτσι οι τράπεζες θα είναι σχεδόν αδύνατο να μη στηρίξουν το Δημόσιο, και αυτό θα συμβεί στις περιπτώσεις των δημο­πρασιών εντόκων γραμματίων. Πόσο, όμως, θα μπορεί να στέκει αυτό το σύστημα;
Τα ομόλογα είναι ένας από τους βα­σικούς λόγους για τους οποίους οι εξελίξεις, όταν έρθουν, για το μέλλον των τραπεζών θα είναι καταλυτικές. Σε ό,τι αφορά αυτές που διαμορφώνει η προωθού­μενη αποκρατικοποίηση του Τ.Τ, αρκετοί είναι αυτοί που προεξοφλούν την ενεργό συμμετοχή της Εθνικής. Βέβαια το Τ.Τ. δεν είναι μια πολύφερνη νύφη, όπως λέγαμε πριν από μερικούς μήνες. Η πορεία του δεν είναι αυτή που διαφημι­ζόταν εδώ και μερικά χρόνια, ενώ τα πράγματα χειροτέρεψαν αφότου φορτώθηκε και το πτώμα της «Ασπίδας».

Πολιτική πίεση
Αυτοί που βλέπουν μακριά, προεξοφλούν πως θα υπάρξει διακριτική άνωθεν πολιτική πίε­ση προκειμένου να καλύψει ο όμιλος της Κοτζιά το κενό που δημιουργείται από την παντελή έλ­λειψη ενδιαφέροντος ξένων επενδυτών για το Τ.Τ. Και παρά το γεγονός ότι στην Εθνική δεν πολυκαίγονται να προχωρήσουν σε μία τέτοια κίνη­ση, παραδέχονται σε ιδιαίτερες συζητήσεις τους πως, εάν ζητηθεί, δεν μπορεί παρά να προχωρή­σουν.
Βέβαια, όπως πάντα, στην Εθνική έχουν κι άλ­λα πράγματα στο μυαλό τους. Τις προηγούμενες ημέρες κυκλοφόρησαν φήμες που έκαναν λόγο μέχρι και για το ενδεχόμενο τριπλής συγχώνευ­σης: δηλαδή ενός υπερσχήματος ΕΤΕ - Eurobank - Τ.Τ.
Σε μία τέτοια περίπτωση θα δημιουργούνταν μεν ένα προβληματικό χαρτοφυλάκιο ελληνικών ομολόγων (περί τα 25-26,5 δισ. ευρώ), θα προέκυπτε όμως ένα μεγάλο τραπεζικό μέγεθος, με ευρύτερη καταθετική βάση, διαθέσιμα και συνολική αποτίμηση περίπου 7 δισ. ευρώ. Το «πονηρό» το καταλα­βαίνετε...
Μία τέτοια απόφαση απαιτεί και «βαριά»  πολιτική  κάλυψη.   Καθώς ύστερα από μία τριπλή συγχώνευση η πλευρά Λάτση (που έχει ήδη την Eurobank και τον δικό της άνθρωπο στη διοίκηση ₀ της Εθνικής) θα βρεθεί στη θέση του  μεγαλύ­τερου μετόχου του νέου  σχήματος,   με μερίδιο 13%-14%, και σε θέση ισχύος έναντι όλων των άλλων μετόχων. Η αλήθεια είναι ότι πολύ δύσκολα θα μπορού- σε να προχωρήσει ένα τέτοιο σενάριο σε μία τόσο ρευστή περίοδο και μάλιστα τη στιγμή που στην αγορά αρκετοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται πως ο όμιλος EFG έχει ενισχυθεί όλα αυτά τα χρόνια (μέ­σω της ενδυνάμωσης της θέσης του στο μετοχικό κεφάλαιο των Ελληνικών Πετρελαίων).
Με το σκεπτικό του κατεπείγοντος, όμως, που διαμορφώνουν οι περιστάσεις, τίποτε δεν μπο­ρεί να αποκλειστεί. Και στο (από πιθανό έως απί­θανο) ενδεχόμενο που επιβεβαιωθεί, να δείτε τι θα λένε όσοι υποστηρίζουν ότι η πρόταση Ταμβακάκη στον Γιάννη Κωστόπουλο έγινε για να «καεί». Σε περίπτωση που αυτό συμβεί, τα πράγ­ματα θα είναι δύσκολα για την Πειραιώς, στην οποία, μετά την ολοκληρωτική «αποχώρηση» των δύο κυπριακών τραπεζών, δεν μένει άλλος από την Alpha και πολλές κουραστικές διοικητι­κές συζητήσεις.
Τι μπορεί να συμβεί στις ελληνικές τράπεζες αν δεν κινηθούν γρήγορα σε συγχωνεύσεις; Απλώς θα καταλήξουν φθηνά και γρήγορα σε ξένα χέρια. Η Credit Agricole δαπάνησε κάπου 4 δισ. για να στηρίξει το project της Emporiki. Σί­γουρα οι Γάλλοι θα τραβάνε τα μαλλιά τους σή­μερα, αλλά δεν θα διστάσουν να ρίξουν άλλα τό­σα αν είναι να πάρουν πάνω από τις μισές ελληνικές τράπεζες...
Και από την Κύπρο, όμως, τα πράγματα δεν εί­ναι ευχάριστα για τις τράπεζες. Η Κύπρου έχει χάσει 24,03% από την αρχή του έτους, με κεφα­λαιοποίηση στα 1,76 δισ. ευρώ (δηλαδή πάνω από τις Alpha και Eurobank). Συντριπτικές απώ­λειες και για τη Marfin με -39,3% από την αρχή του έτους και -51,8% από τα υψηλά του περσι­νού Ιουλίου. Με τιμές 30 Μαΐου η κεφαλαιοποί­ηση διαμορφώνεται στα 986,5 εκατ. ευρώ. Στα υπόψη για όσους έχουν τα λεφτά τους στην Κύ­προ και η υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολό­γησης της Κύπρου από τη Fitch την περασμένη Δευτέρα.
http://www.topontiki.gr/